Oikonomou pisoi Solarhub πίσω
ΡΕΤΡΟ-TA ΓΙΑΝΝΕΝΑ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

Η εμποροπανήγυρη μέσα στον χρόνο

Εικόνα του άρθρου Η εμποροπανήγυρη μέσα στον χρόνο
ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Βαρβάρα Αγγέλη
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 09/09/2017, 03:20
ΡΕΤΡΟ-TA ΓΙΑΝΝΕΝΑ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

«Τα παραπήγματα, πρόχειρα φτιαγμένα μαγαζιά που καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση, είναι χτισμένα και στημένα όπως στην Αγγλία και διαιρεμένα σε σειρές κανονικότερες και από τους δρόμους της πόλης. Σε κάθε σειρά εκτίθεται ένα είδος εμπορεύματος. 

Υπάρχει ακόμη μια έκταση γης για τα βοοειδή, πρόβατα και άλογα, καθώς και ένα μέρος για τους χορευτές που διασκεδάζουν κάθε νύχτα κατά τη διάρκεια του πανηγυριού. Στο πανηγύρι αυτό εκτίθενται εμπορεύματα που έχουν εισαχθεί από τα Ιόνια νησιά και τα λιμάνια της Αδριατικής, αλλά τα περισσότερα έρχονται από τη Μάλτα, που μεταφέρονται με πλοία υπό τουρκική σημασία στα λιμάνια της Πρέβεζας, της Σαλαώρας, της Αυλώνας και του Δυρραχίου και από κει με άλογα στα Ιωάννινα»: Αυτή είναι η περιγραφή του άγγλου πολιτικού, χρονικογράφου και περιηγητή Τζον Χομπχάουζ εν έτει 1806.

Εκείνη την εποχή, την εποχή του Αλή πασά, τα Γιάννενα ήταν η μοναδική πόλη στα Βαλκάνια όπου γίνονταν δύο εμποροπανηγύρεις τον χρόνο. 

Το ένα ήταν το πανηγύρι της Μπουνίλας στην ομώνυμη τοποθεσία (στη σημερινή Ανατολή). Μια εμποροπανήγυρη που ο Αλή πασάς δημιούργησε για να ανταγωνιστεί η πόλη των Ιωαννίνων τις εμποροπανηγύρεις σε άλλες περιοχές, όπως στο Μαυρονόρος Γρεβενών. Ωστόσο οι υπερβολικές φορολογικές απαιτήσεις εκ μέρους του πασά λειτουργούσαν αποτρεπτικά στην προσέλκυση ξένων εμπόρων.

Το δεύτερο πανηγύρι ονομαζόταν «Πωγωνιανή». Αρχικά το πανηγύρι αυτό διεξαγόταν στη Διπαλίτσα (το σημερινό Μολυβδοσκέπαστο) της Πωγωνιανής. Μετά την καταστροφή της πόλης αυτής από τους Αλβανούς στα τέλη του 18ου αιώνα, η εμποροπανήγυρη μεταφέρθηκε στα Γιάννενα.

Στη μετά-Αλή πασά εποχή, παρατηρείται μια μακρόχρονη διακοπή των εμποροπανηγύρεων. Το 1869  οι κάτοικοι των Ιωαννίνων ζήτησαν την επανίδρυση της εμποροπανήγυρης «Πωγωνιανή» που τελικά θα γίνει πραγματικότητα το 1872. Η «νέα» εμποροπανήγυρη εκτιμάται ότι δεν άντεξε πολλά χρόνια.

Ο θεσμός της εμποροπανήγυρης επέστρεψε στην πόλη των Ιωαννίνων, και συγκεκριμένα στην περιοχή του Μώλου, τη δεκαετία του ’30. Σε διαφήμιση του 1931 αναφέρεται: «2α Εμποροπανήγυρις Ιωαννίνων από 6ης μέχρι 13ης Σεπτεμβρίου. Η μεγαλυτέρα και συστηματικώτερα αλλά και σημειώνουσα την ζωηροτέραν κίνησιν, πανηπειρωτική εμποροπανήγυρις». Η δύσκολη εποχή του μεσοπολέμου και ο β’ παγκόσμιος πόλεμος οδήγησαν στην αναστολή των εμπορικών αυτών κινήσεων.

ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΒΕΓΓΑΛΙΚΑ

Η επανίδρυση της εμποροπανήγυρης γίνεται (και πάλι) το 1955 από τον τότε δήμαρχο Ιωαννίνων Γρηγόρη Σακκά, ο οποίος φιλοδοξούσε να κάνει «την εμποροπανήγυρη των Ιωαννίνων εφάμιλλη της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης», όπως είχε πει στην ομιλία των εγκαινίων. Στα χρόνια της δημαρχίας του Γρηγόρη Σακκά, η έναρξη της εμποροπανήγυρης στον Μώλο ήταν πάντα πανηγυρική, παρουσία και της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Δήμου. 

Την πρώτη χρονιά, το 1955, επενδύθηκαν δεκάδες χιλιάδες δραχμές για τη διαφήμιση του γεγονότος και για βεγγαλικά. Μπορεί η εμποροπανήγυρη των Ιωαννίνων να μην έγινε τελικά μια «νέα ΔΕΘ», αλλά αποτελούσε τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 ένα μεγάλο γεγονός. Σε μια επαρχιακή πόλη, το παζαράκι (όπως έμελλε να λέγεται) ήταν το γεγονός της χρονιάς. Στα παραπήγματα της εμποροπανήγυρης φιλοξενούνταν και γνωστά καταστήματα της πόλης, ενώ διάφοροι οργανισμοί και φορείς συμμετείχαν με τις δημιουργίες τους. Ήταν μια γιορτή για την πόλη. Τα νοικοκυριά περίμεναν πώς και πώς το παζαράκι ενώ οι μικρότεροι σε ηλικία είχαν την ευκαιρία να διασκεδάσουν στα λούνα παρκ και στα άλλα παιχνίδια που έρχονταν την εβδομάδα εκείνη.

Το παζαράκι στον Μώλο συνέχισε την πορεία του μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Οι εποχές ήταν πια διαφορετικές. Η εμποροπανήγυρη είχε αρχίσει να αλλάζει μορφή και τρόπο λειτουργίας ενώ τα επιμελητήρια αντιδρούσαν στη διεξαγωγή τέτοιων δραστηριοτήτων. Τα επόμενα χρόνια μεταφέρθηκε σε διάφορα σημεία της πόλης (με τα παρατράγουδα να μη λείπουν), για να πέσει οριστικά η αυλαία το 2010.


* Η φωτογραφία είναι από το προσωπικό αρχείο του δημοσιογράφου Θωμά Νούσια. Η εμποροπανήγυρη στα μέσα του προηγούμενου αιώνα

ΣΧΟΛΙΑ
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
Ντοτη3 dodoni back