Γιουργάνιστα: ο τόπος της ερευνητικής γεώτρησης

Ερευνητική γεώτρηση «Ήπειρος 1». Τόπος; Γιουργάνιστα Δήμου Ζίτσας, ανάμεσα από Κούρεντα και Δελβινακόπουλο. Εκεί, σε μια έκταση 53 στρεμμάτων, σε μια ορεινή-ημιορεινή περιοχή με μέσο υψόμετρο 700 μ., προορίζεται να γίνει η ερευνητική γεώτρηση για κοίτασμα φυσικού αερίου σύμφωνα με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που κατατέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από την εταιρία Energean Oil.

Η δημόσια διαβούλευση, σύμφωνα και με την πρόσκληση που δημοσιοποίησε το Περιφερειακό Συμβούλιο Ηπείρου, ξεκινά από σήμερα 25 Ιανουαρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 9 Μαρτίου (με το περιεχόμενο της μελέτης να έχει αναρτηθεί και να είναι προσβάσιμο σε όλους και στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο, με μια απλή διαδικασία εγγραφής).

Εννιά χρόνια πέρασαν από την κύρωση της σύμβασης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και των εταιριών «Energean Oil & Gas-Ενεργειακή Αιγαίου ΑΕ.» και «Petra Petroleum Inc» (σ.σ. η οποία αποχώρησε αργότερα από το σχήμα) για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων.

Μέσα σε αυτά τα χρόνια έγιναν σεισμικές έρευνες, κατέφτασε ο ισπανικός κολοσσός Repsol ως στρατηγικός επενδυτής, μετά ήρθε η αποχώρηση της Repsol, και παράλληλα δεν έλειψαν οι έντονες αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών. Τα σχέδια αξιοποίησης υδρογονανθράκων στο «οικόπεδο Ιωαννίνων» είχαν παγώσει για τουλάχιστον μια διετία, μέχρι που επέστρεψαν πέρσι τον Απρίλιο με κυβερνητικές ευχές.

Πριν από λίγους μήνες, ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, έσπευσε να εκτιμήσει ότι «το κοίτασμα φυσικού αερίου» των Ιωαννίνων «θα μπορούσε να καλύψει την κατανάλωση της Ελλάδας για 10 έτη» και μίλησε για δοκιμαστική γεώτρηση εντός του 2023. Από την πλευρά της, η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων ήταν πιο προσγειωμένη: Μέχρι τέλος του 2023 θα έχει κριθεί αν θα γίνει γεώτρηση ή αποχώρηση από το «οικόπεδο των Ιωαννίνων» για φυσικό αέριο και μέχρι το 2026 θα κριθεί εάν θα υπάρξει παραγωγή, αφού έχει κριθεί η εκμεταλλευσιμότητα.

Αρχές του 2023, λοιπόν, η Energean Oil-Ενεργειακή Αιγαίου έχει έτοιμη τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (των 1000 σελίδων) για την ερευνητική γεώτρηση στο «οικόπεδο Ιωαννίνων». Η περιοχή μελέτης βρίσκεται σε απόσταση 17 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων σε ευθεία γραμμή. Υδρολογικά εντός της λεκάνης απορροής του Καλαμά, και γεωλογικά στη λεγόμενη Ιόνια Ζώνη. Το τελικό μετρούμενο βάθος είναι 3,5 χλμ.

H όλη έκταση είναι 53 στρέμματα, με τον χώρο εγκατάστασης του γεωτρύπανου και των συνοδών εγκαταστάσεων να καταλαμβάνει τα 16 στρέμματα. Η υπόλοιπη έκταση καταλαμβάνεται από: έναν χώρο  τοποθέτησης αποθήκης χημικών (1 στρέμμα), έναν χώρο τοποθέτησης υπαίθριων δεξαμενών νερού και λάσπης αποβλήτων γεωτρύπανου (1,6 στρ.), χώρο τοποθέτησης γραφείων και οικίσκων τύπου isobox (1,3 στρ.), χώρο απόθεσης υλικών (σωλήνες) για την δημιουργία της γεώτρησης και χώρο πάρκινγκ (7 στρ.) και δημιουργία επιχώματος (25,7 στρ.).

Σημειωτέον ότι η συγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αφορά μόνο την ερευνητική γεώτρηση και όχι την ενδεχόμενη φάση λειτουργίας. «Μετά το τέλος της διαδικασίας καταγραφής και συλλογής δεδομένων και δειγμάτων και σε περίπτωση θετικών αποτελεσμάτων, η ερευνητική γεώτρηση θα περατωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε στο επόμενο στάδιο της ανάπτυξης του προγράμματος να μπορεί να ολοκληρωθεί και να λειτουργήσει ως παραγωγική γεώτρηση» σημειώνεται.

Στη μελέτη αναφέρεται ακόμη ότι «το έργο σχεδιάζεται να εκτελεστεί κατά το δεύτερο - τρίτο τρίμηνο του 2023». Κατά πόσο αισιόδοξη είναι αυτή η εκτίμηση θα φανεί. Καταρχάς λόγω των γραφειοκρατικών διαδικασιών (και μάλιστα εν μέσω εκλογών). Ήδη οι εκτιμήσεις του οικονομικού Τύπου κάνουν λόγο για γεωτρύπανο εν έτει 2024. Η πορεία τέτοιων έργων, ωστόσο, δεν καθορίζονται μόνο από τη γραφειοκρατία, αλλά και από άλλους παράγοντες, όπως έχει φανεί και στο παρελθόν.

Όπως και να ‘χει, το Περιφερειακό Συμβούλιο Ηπείρου, όπως κι άλλα θεσμικά όργανα, θα κληθούν να καταθέσουν τις απόψεις τους για την επιστροφή των εξορυκτικών σχεδίων στην περιοχή και κατ’ επέκταση για ένα διαφορετικό μέλλον που (ίσως) έρχεται για την Ήπειρο.

Η εταιρία, από την πλευρά της, όπως είναι αναμενόμενο, «διαφημίζει» τα οφέλη για την περιοχή και τη χώρα: από θέσεις εργασίας, δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και έσοδα από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που προέρχονται από τη φορολογία (20% συν 5% περιφερειακός φόρος) μέχρι συνεισφορά στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και στη γεωπολιτική της θέση. Έμφαση δίνεται δε στην «περιβαλλοντικά φιλικότερη μορφή ενέργειας», που είναι το φυσικό αέριο, έναντι του πετρελαίου και του λιγνίτη. Ωστόσο, και το φυσικό αέριο αποτελεί ορυκτό καύσιμο.