Φυσικό αέριο: Θα μείνει ένα όνειρο;

Το σχέδιο του ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου) για τη δεκαετία 2021-2030 προβλέπει την απένταξη του αγωγού Κομοτηνή-Θεσπρωτία που είναι σε εκκρεμότητα για διάστημα πάνω από 10 χρόνια. Η εξέλιξη αυτή δεν αποτέλεσε καμία έκπληξη. Η περίφημη «ταφόπλακα» σε αυτόν τον αγωγό δεν μπήκε απρόοπτα. 

Το τέλος του αγωγού αυτού είχε έρθει πριν από έναν χρόνο και με επίσημο τρόπο όταν η Ρωσία ανακοίνωσε την απόφασή της να χαράξει τελικά τον δεύτερο κλάδο του Turkish Stream μέσω Βουλγαρίας κι όχι μέσω Ελλάδας. Ήταν λοιπόν μονόδρομος η απόφαση του ΔΕΣΦΑ να ματαιώσει τα σχέδια επί ελληνικού εδάφους.

Ωστόσο, η απόφαση αυτή, στο πλαίσιο και της διαβούλευσης του σχεδίου του ΔΕΣΦΑ για την ερχόμενη δεκαετία, προκάλεσε αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο, οι οποίες –παρά τις διαφοροποιήσεις- ήρθαν να υπενθυμίσουν το αυτονόητο αίτημα: Την έλευση του φυσικού αερίου στην Ήπειρο.

Το σχέδιο του ΔΕΣΦΑ περιλαμβάνει και κάτι -ίσως πιο σημαντικό από την απένταξη του αγωγού Κομοτηνή-Θεσπρωτία, η οποία ήταν αναμενόμενη. Κι αυτό το κάτι, είναι ότι η γειτονική Περιφέρεια, η Δυτική Μακεδονία, καταφέρνει –και καλώς κάνει- αυτό που θέλει η και Ήπειρος.

Η επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου στη Δυτική Μακεδονία, με έναν νέο αγωγό που θα ξεκινά από τα Τρίκαλα Ημαθίας και θα έχει μήκος 130 χλμ., συνδέεται από τον ΔΕΣΦΑ με την απολιγνιτοποίηση, τη λειτουργία της τηλεθέρμανσης των πόλεων, την τροφοδοσία νέων χρηστών φυσικού αερίου αλλά και τον σχεδιασμό παραγωγής υδρογόνου.

Και η Ήπειρος; Η Ήπειρος δεν συμμετέχει προς το παρόν σε κανέναν σχεδιασμό διέλευσης αγωγού φυσικού αερίου από τον ΔΕΣΦΑ.

Σε πολιτικό επίπεδο, οι τοπικοί φορείς είχαν τα τελευταία χρόνια μια διαφορετική θεώρηση του ζητήματος, με την Περιφέρεια Ηπείρου να προτάσσει ως μόνη λύση το «μεταφερόμενο» αέριο, και συγκεκριμένα τη δημιουργία εγκατάστασης LNG στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας (για το οποίο πριν από λίγες ημέρες ξεκίνησε η διαδικασία της ιδιωτικοποίησής του) και με τον Δήμο Ιωαννιτών επί δημαρχίας Θωμά Μπέγκα να επιμένει στην ανάγκη ανάπτυξης δικτύου φυσικού αερίου.

Στο όλο πλάνο, υπάρχει και μια «γεύση» φυσικού αερίου την οποία τα Γιάννενα, η Άρτα, η Πρέβεζα και η Ηγουμενίτσα περιμένουν από τη Δημόσια Επιχείρηση Δικτύου Διανομής (ΔΕΔΑ) εδώ και τρία χρόνια. Αφορά ένα πρόγραμμα της ΔΕΔΑ για τοπικά δίκτυα φυσικού αερίου -για την περιοχή μας και πάλι «μεταφερόμενο» με βυτία αέριο (σε συμπιεσμένη CNG ή υγροποιημένη LNG μορφή)-, το οποίο όμως καθυστερεί πολύ.

Η τελευταία δημόσια τοποθέτηση εκ μέρους της ΔΕΔΑ ήταν τον Φεβρουάριο, όταν ανακοινώθηκε ότι οι σχετικοί διαγωνισμοί προγραμματίζονται να γίνουν το 2021. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ανάπτυξης τοπικού δικτύου φυσικού αερίου, με συγχρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, αφορά μόλις 690 οικιακές συνδέσεις και 165 εμπορικούς πελάτες, ενώ δεν υπάρχει πρόβλεψη για τους βιομηχανικούς χρήστες.

Σε ένα άλλο επίπεδο, γεωστρατηγικό, ο ελληνοϊταλικός αγωγός IGI Poseidon της κοινοπραξίας ΔΕΠΑ-Edison δείχνει να προχωρά ξανά από το 2018, μετά από ένα χρόνιο «πάγωμα». Το χερσαίο τμήμα του αγωγού αυτού, του οποίου η περιβαλλοντική αδειοδότηση εγκρίθηκε πέρσι, σχεδιάζεται να ξεκινάει από τους Κήπους του Έβρου και να καταλήγει στο Φλωροβούνι Θεσπρωτίας. Από κει θα ξεκινά το υποθαλάσσιο τμήμα του με κατάληξη στο Οτράντο της Ιταλίας. Αυτή την περίοδο, και στα Γιάννενα γίνεται η μελέτη κτηματογράφησης του αγωγού.

Ο αγωγός αυτός δεν συμμετέχει σε κάποιο σχέδιο του ΔΕΣΦΑ καθώς στην κοινοπραξία έχει χορηγηθεί άδεια Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου. Επιδιώκει δε να συνδεθεί με τον ελληνοβουλγάρικο αγωγό IGB, ο οποίος επίσης ανήκει στην κοινοπραξία Poseidon, αλλά και με τον μεγάλο αγωγό EastMed για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Πρόσφατα, η ελληνική Βουλή κύρωσε τη διακυβερνητική συμφωνία Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας. Όλα αυτά όμως ανήκουν σε μια ενεργειακή «σκακιέρα» με τους δικούς της όρους, τις δικές της προκλήσεις και τις δικές της κινήσεις.

Κι όσο αυτά συμβαίνουν ή δεν συμβαίνουν, η Ήπειρος μένει χωρίς φυσικό αέριο. Και το πιο κοντινό της σημείο πια, με τα σημερινά δεδομένα, είναι η Δυτική Μακεδονία.

Το πιο σημαντικό είναι όμως η συνεργασία όλων των τοπικών δυνάμεων. Ο Δήμος Ιωαννιτών, με ανακοίνωσή του, αυτή την εβδομάδα μίλησε για κοινή διεκδίκηση και για ανάληψη εκ μέρους του μιας πρωτοβουλίας για συστράτευση δυνάμεων. Μένει να φανούν αν οι όποιες καλές προθέσεις μπορούν να έχουν αποτέλεσμα.