Φορητό πλανητάριο; Ναι, υπάρχει στα Γιάννενα

Πώς θα σας φαινόταν η ιδέα ενός φορητού ψηφιακού πλανητάριου που μπορεί να «στηθεί» μέσα σε ένα σχολείο, για παράδειγμα; Πώς θα σας φαινόταν η είδηση ότι αυτή η δυνατότητα υπάρχει στα Γιάννενα; Οι Κώστας και Χρήστος Σακκάς, μαζί με τους Φάνη και Νίκο Ματσόπουλο, υλοποίησαν μια ιδέα που «πλέει» εδώ και δύο περίπου χρόνια, αλλά τώρα είναι έτοιμη πλέον: το φορητό πλανητάριο κυκλοφορεί ανάμεσά μας.

«Η ιδέα ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια μεταξύ σοβαρού και αστείου. Η δουλειά του μηχανικού έπεσε πολύ λόγω της κρίσης και ψάχναμε όλοι να κάνουμε κάτι άλλο. Εγώ το κάνω έτσι και αλλιώς εθελοντικά από το 1999» περιγράφει ο Κώστας Σακκάς. Ο Κώστας έχει φτάσει, με εκδηλώσεις και αστρονομικές παρατηρήσεις σε όλα τα χωριά του νομού Ιωαννίνων, ενώ αντίστοιχη δραστηριότητα είχε και στην Αθήνα. Σήμερα, είναι γραμματέας και ιδρυτικό μέλος του Αστεροσκοπείο Ζαγορίου και ιδρυτικό μέλος της Ομάδας Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Ιωαννίνων. «Τότε ο Φάνης (σ.σ. Ματσόπουλος) ξεκίνησε να φτιάχνει το πρώτο του ντοκιμαντέρ για πλανητάρια, το οποίο πήγε σε ένα φεστιβάλ, στην Ιένα της Γερμανίας και άρεσε πάρα πολύ». Στη συνέχεια, το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο έκανε πρόταση συνεργασίας στον Φάνη, αγοράσανε την παραγωγή του και προστέθηκε αφήγηση σε 16 γλώσσες. Αυτή η ταινία διατίθεται πλέον από Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο και παίζεται σε πάνω από 700 πλανητάρια στον κόσμο. Ο δε Φάνης είναι από πέρυσι μόνιμος συνεργάτης του αστεροσκοπείου. Τον περασμένο Μάιο, έγινε ο νεότερος απεσταλμένος του αστεροσκοπείου στη Χιλή, όπου βρέθηκε για να πάρει πρωτότυπες φωτογραφίες από τα τηλεσκόπια εκεί και γύρισε στο Μόναχο για να φτιάξει τη νέα του παραγωγή.

Το πλανητάριο χρειάζεται δύο άτομα, για να στηθεί. «Ο Φάνης μας φτιάχνει τις παραγωγές και εγώ με τον Χρήστο κάνουμε την παρουσίαση των ντοκιμαντέρ» συνεχίζει ο Κώστας.

Το ψηφιακό πλανητάριο έχει έξι μέτρα διάμετρο, ώστε να χωράει αρκετό κόσμο και να είναι κατάλληλο για μια μεγάλη σχολική αίθουσα, όπως π.χ. ένα γυμναστήριο, μια αίθουσα εκδηλώσεων κ.λπ. «Αρχικά δοκιμάσαμε ένα φουσκωτό στην αρχή, αλλά δεν μας άρεσε η ποιότητα. Ψάξαμε περισσότερο για πιο ποιοτική κατασκευή. Επισκεφθήκαμε στο Βέλγιο ένα αντίστοιχο, μείναμε ικανοποιημένοι, το παραγγείλαμε και τον Αύγουστο έφτασε Ελλάδα». Όλο τον Αύγουστο έγιναν οι δοκιμές και πλέον όλα είναι έτοιμα για να ξεκινήσουν.

Τι είναι ακριβώς όμως το πλανητάριο και πώς λειτουργεί; «Προβολή ημισφαιρικής οθόνης πλήρους θόλου, 360 μοίρες. Είναι σαν να έχεις πάρει μια μπάλα, να την έχεις κόψει στη μέση και να προβάλλεις σε όλο το ημισφαίριο. Πρόκειται για ένα πολύ εντυπωσιακό περιβάλλον. Δεν είναι όπως βλέπεις μια οθόνη του σινεμά, καθώς όπου και να γυρίσεις βλέπεις παντού» περιγράφει ο Κ. Σακκάς. Το πρώτο τεστ με κοινό έχει γίνει στους Φραγκάδες, στο περιθώριο ενός συνεδρίου Ψυχολογίας που έγινε εκεί το καλοκαίρι. Η επόμενη, επίσημη πρώτη, είναι την προσεχή Δευτέρα στην Πωγωνιανή. «Θα κανονίσουμε κάποιες εκδηλώσεις και στα Γιάννενα και μετά, έχουμε σκοπό να πάμε στα σχολεία, αφού κάνουμε τη σχετική ενημέρωση πρώτα» συνεχίζει ο Κώστας. Μαζί με την προβολή στο εσωτερικό, θα υπάρχει στα «συν», παρατήρηση με τηλεσκόπιο, μέρα του ηλίου με ειδικά φίλτρα, νύχτα του έναστρου ουρανού, όταν φυσικά οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν.

Η αστρονομία δεν διδάσκεται στα σχολεία, ούτε καν ως επιλογής μάθημα στη Β΄ λυκείου, όπως γινόταν παλιότερα.  «Είναι ένα πρόβλημα που υπάρχει και στο εξωτερικό και γι αυτό πληθαίνουν τα κινητά πλανητάρια. Ακόμα και οι ίδιοι οι Φυσικοί, ενδέχεται να μην έχουν την ευχέρεια να διδάξουν την αστρονομία» επισημαίνει ο Κ. Σακκάς και συμπληρώνει: «Η εμπειρία που έχω αποκομίσει, τα τελευταία χρόνια από τα παιδιά, είναι ότι όχι μόνο έχουν τρομερό ενδιαφέρον για την αστρονομία, αλλά ξέρουν ήδη πολλά πράγματα. Νομίζω ότι, όπως όταν ήμασταν εμείς παιδιά, που το αντίστοιχο μάθημα ήταν η γεωγραφία, όπου μαθαίναμε πράγματα που φαίνονταν εξωτικά, το αντίστοιχο συμβαίνει τώρα με την αστρονομία. Καθώς οι αποστάσεις έχουν μικρύνει, το εξωτικό πλέον είναι το διάστημα».

Η επένδυση κάθε άλλο παρά μικρή είναι. Η ομάδα σκοπεύει να κάνει επαγγελματική χρήση του κινητού πλανητάριου και πιστεύει ότι θα πετύχει: «Πρέπει να υπάρχει μια κινητικότητα στην Ελλάδα της κρίσης, δεν γίνεται αλλιώς. Το ευτύχημα είναι ότι το κάνω ήδη 17 χρόνια με πολύ αγάπη αυτό το πράγμα και τώρα, μπορώ να κάνω επαγγελματικά κάτι που αγαπώ. Νομίζουμε ότι είναι ρεαλιστικός στόχος να σταθεί επαγγελματικά. Το δύσκολο είναι, όπως σε όλες τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, οι ασφαλιστικές εισφορές και η εφορία και γενικά τα έξοδα. Αλλά αυτό ισχύει για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες. Αν δεν μπορέσουν να σταθούν αυτές οι επιχειρήσεις όμως, δεν θα ‘πάρει μπροστά’ η χώρα. Είναι ο μόνος τρόπος…» καταλήγει ο Κ. Σακκάς.