Το «επιστημονικό σκορ» των ακαδημαϊκών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Μια πολύ μεγάλη συζήτηση, η οποία συχνότατα γίνεται με λάθος όρους, είναι οι ακαδημαϊκές κατατάξεις πανεπιστημίων, σχολών, αλλά και ακαδημαϊκών.

Παρότι οι μετρήσεις και κατατάξεις έχουν πάντα ένα «ποσό πραγματικότητας» και αντικατοπτρίζουν κάποιους δείκτες, δεν σημαίνουν πάντα, όλες οι λίστες, το ίδιο. Ούτε καν η υψηλότερη κατάταξη, ειδικά στις λίστες κατάταξης των ακαδημαϊκών, σημαίνει πάντα το ίδιο: ένας επιστήμονας με πολλές δημοσιεύσεις και υψηλό impact factor δεν σημαίνει πάντα ότι είναι ένας καλός ακαδημαϊκός και τούμπαλιν: ένας επιστήμονας με χαμηλότερο impact factor, δεν σημαίνει πάντα ότι είναι κακός ακαδημαϊκός.

Το ίδιο περίπου ισχύει και για τα πανεπιστήμια. Μπορεί να διαβάζουμε συχνά μεγαλεπήβουλους τίτλους που στην πραγματικότητα δεν σημαίνουν και πολλά, όπως «το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στα 1.000 καλύτερα του κόσμου». Οι παράγοντες που καταρτίζουν τις λίστες δεν είναι κοινοί, παρότι έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να συστηματοποιηθεί η καταγραφή και κατάταξη σε ένα κοινά αποδεκτό σύστημα παραγόντων και δεικτών.

Είναι ενδεικτικό ότι τον περασμένο Μάιο, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, σε εννιά διαφορετικές λίστες είχε οκτώ διαφορετικές θέσεις.  Οπότε, απέναντι σε επίμονες συναρτήσεις «ψηλές θέσεις-καλά ιδρύματα, χαμηλές θέσεις=κακά ιδρύματα», καλό είναι να είστε πολύ επιφυλακτικοί-ες.

Πίσω όμως στο θέμα των ακαδημαϊκών δασκάλων, η απήχηση είναι σαφώς πιο μετρήσιμη, καθώς οι ρυθμοί αναφορών σε επιστημονικά συγγράμματα είναι ενδεικτικοί για το πόσο επιδραστική είναι μια έρευνα ή μια επιστημονική παρέμβαση. Εξ ου και η… βιομηχανία που έχει αναπτυχθεί γύρω από τις δημοσιεύσεις, αλλά και το… «στρίμωγμα» για να μπει ένα όνομα σε μια υπογραφή, κάτι που το γνωρίζουν όσοι-ες έχουν περάσει από βιβλιοθήκες και εργαστήρια ως υποψήφιοι-ες διδάκτορες, μεταδιδάκτορες κ.ο.κ.

Η βάση δεδομένων Scopus (και οι άλλες) 

Μια από τις καταγραφές που θεωρείται πολύ αξιόπιστη και απολαμβάνει πλειοψηφικής αποδοχής, είναι αυτή της Scopus. Πρόκειται για τη βάση δεδομένων του (τεράστιου) εκδοτικού οίκου Elsevier που εδρεύει στο Άμστερνταμ.

Η Scopus περιλαμβάνει πάνω από 36.000 τίτλους επιστημονικών δημοσιεύσεων, οι οποίοι αντιστοιχούν, σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση, σε περίπου 11.700 εκδότες.

Η πιο πρόσφατη ανανέωση των στοιχείων της λίστας δημοσιεύτηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022 και ο συγγραφέας της είναι γνώριμος: Ο Γιάννης Ιωαννίδης, καθηγητής στο Στάνφορντ και στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, παλιότερα. Ο επιστήμονας που, παρά την έντονη και πολύ σοβαρή κριτική που δέχθηκε για θέσεις του κατά τη διάρκεια της πανδημίας, παραμένει ένας από τους πιο σημαντικούς και επιδραστικούς στο επιστημονικό του αντικείμενο, επιμελήθηκε και επεξεργάστηκε έναν τεράστιο όγκο δεδομένων από το Scopus.

Συγκεκριμένα, οι υπολογισμοί έγιναν χρησιμοποιώντας όλους τους-τις συγγραφείς που περιλαμβάνονταν στη Scopus, την 1^η Σεπτεμβρίου 2022.

Πόσους-ες περιλαμβάνει η καταγραφή από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και πού βρίσκονται;

Συνολικά, στη γενική κατάταξη υπάρχουν 43 επιστήμονες με βάση το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Η πιο ψηλή θέση κατάταξης είναι στη θέση 15.632 και η πιο χαμηλή στην θέση 347.742. Σημειώνεται ότι η κατάταξη είναι πολυπαραγοντικό αποτέλεσμα και ενέχει και αρκετά ποσοτικά μεγέθη, όπως για παράδειγμα τη χρονιά που αναρτήθηκε η πρώτη μελέτη-δημοσίευση κάθε συγγραφέα. Όπως και στο ίντερνετ, έτσι και στην περίπτωση του Scopus, υπάρχει η «authority» της παλαιότητας.

Συνολικά, στον κατάλογο υπάρχουν 905 επιστήμονες με βάση ελληνικά πανεπιστήμια. Η πιο ψηλή θέση που καταλαμβάνουν είναι η 242.

Φυσικά, η Scopus δεν είναι η μόνη βάση δεδομένων. Στο Alper-Doger Scientific Index, στην τρέχουσα λίστα, υπάρχουν 339 ακαδημαϊκοί του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

O «μεγάλος αντίπαλος» της Scopus, το Web of Science αντιμετωπίζει διαφορετικά τις κατατάξεις, όπως πχ τις 100 υψηλότερες για το 2022. Παραθέτει δηλαδή τίτλους των δημοσιεύσεων και όχι –δημόσια τουλάχιστον- την επεξεργασία των στοιχείων των συγγραφέων, ώστε να κατατάσσονται κατά μόνας ή κατά πανεπιστήμια, που έτσι και αλλιώς, η επεξεργασία τους γίνεται σε δεύτερο «βαθμό».