Επισκέπτες σε ένα παλιό αρχοντικό

Ένα από τα πιο παλιά αρχοντικά της πόλης των Ιωαννίνων, είναι η αποκαλούμενη οικία της Φερενίκης Καλούδη, κόρης του γυμνασιάρχη Ζωσιμαίας Σχολής και πολιτικού Γιώργου Καλούδη, στην οδό Αρχιμανδρειού 5. Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέα από το 1983 με το σκεπτικό ότι αποτελεί δείγμα λαϊκής γιαννιώτικης αρχιτεκτονικής. Το αρχοντικό αυτό πέρασε στην κυριότητα του Δήμου Ιωαννιτών ως κληροδότημα, το 1995. Μέχρι το 2007, στο σπίτι αυτό συνέχισε να μένει η οικονόμος της διαθέτη Φ. Καλούδη. Από τότε, σιωπή...

Τα τελευταία χρόνια, η εντεταλμένη δημοτική σύμβουλος Γωγώ Γιώτη και η διαχειριστική επιτροπή κληροδοτημάτων προσπαθούν να βγάλουν το αρχοντικό αυτό από τη λήθη και να το αναδείξουν. Η επιθυμία της διαθέτη ήταν η δημιουργία ενός μουσείου-παραδοσιακού γιαννιώτικου σπιτιού. Ένα δύσκολο εγχείρημα καθώς το αρχοντικό δεν βρίσκεται και στην καλύτερη κατάσταση.

Προς το παρόν, ο Δήμος Ιωαννιτών προσπαθεί να ευπρεπίσει την οικία και να συντηρήσει τα αντικείμενα. Και τα καταφέρνει.

Η οικία Φερενίκης Καλούδη, μετά από πολλά χρόνια, δέχτηκε σήμερα επισκέψεις, εκπροσώπους των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Έστω και για λίγο το κτίριο «ζωντάνεψε». Και κυρίως είχε την ευκαιρία να συστήσει… τον εαυτό του, μέσω του Τύπου, στους Γιαννιώτες. Ξυλόγλυπτα, ζωγραφιστά ταβάνια, χειροποίητα αντικείμενα, παλιά έπιπλα, μια πλούσια και σπάνια βιβλιοθήκη. «Ματιές» σε ένα αρχοντικό, διώροφο σπίτι άλλου αιώνα, με τον οντά του και τα υπόλοιπα δωμάτια, το οποίο, πέραν των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, δεν παύει να έχει πολλές φθορές και να βρίσκεται σε κακή κτιριακή κατάσταση. Στην επίσκεψη το παρών έδωσαν και οι μουσικοί Βάσω Αρλέτου και Μαριάνθη Καψάλη –η παρουσία τους είχε και συμβολικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι στην οικία υπάρχει διαμορφωμένος χώρος που λειτουργούσε ως δωμάτιο μουσικής.

Η κ. Γιώτη, που ξενάγησε τους εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης στο αρχοντικό, ανέφερε ότι το 2016 ξεκίνησαν οι διαδικασίες για μια νέα απογραφή των αντικειμένων. Κι αυτό επειδή το 2014, με την ανάληψη των καθηκόντων της δημοτικής αρχής, διαπιστώθηκε ότι στο κτίριο είχε γίνει διάρρηξη, με τα αντικείμενα να βρίσκονται σε «τρομερή αταξία», όπως είπε. Η ίδια ανέφερε ότι χρειάστηκε καταρχάς προσωπική δουλειά πολλών μηνών για να γίνει ο εσωτερικός χώρος προσβάσιμος. Την τελευταία φορά που είχε γίνει απογραφή, ήταν το 1995, λίγες μέρες μετά τον θάνατο της Καλούδη.

Η κ. Γιώτη ανέφερε ότι αυτή τη φορά έγινε και ψηφιακή καταγραφή όλων των αντικειμένων, ενώ επεσήμανε ότι σε σχέση με την πρώτη απογραφή βρέθηκαν περισσότερα αντικείμενα. Η μόνη παραφωνία που διαπιστώθηκε, είναι η απουσία μιας εικόνας. Αναφορά έκανε και στο χρηματοκιβώτιο που δεν είχε ανοιχτεί και στο οποίο βρέθηκαν κάποια κοσμήματα, όπως μια μικρή χρυσή καρφίτσα-πεταλούδα με πολύτιμους λίθους. 

Η εντεταλμένη δημοτική σύμβουλος πρόσθεσε ακόμα ότι έχει και κτιριακή αποτύπωση, ενώ διορθώθηκε και το λάθος στο Κτηματολόγιο, όπου το ακίνητο εμφανιζόταν ως αγνώστου ιδιοκτήτη. Όπως εξήγησε, το λάθος αυτό δεν συνέβαλε στην έγκαιρη προετοιμασία του Κληροδοτήματος για την κατάθεση μιας πρότασης αποκατάστασης της οικίας στο ΕΣΠΑ. Προς το παρόν, η διαχειριστική επιτροπή περιμένει τι μέλλει γενέσθαι με μια πρόταση που έχει καταθέσει στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Όσο για την επιθυμία της διαθέτη, η κ. Γιώτη δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να συνδυαστεί το μουσείο-γιαννιώτικο αρχοντικό σπίτι με ένα αναγνωστήριο (λόγω της βιβλιοθήκης), ανοιχτό στο κοινό… Όλα αυτά βέβαια αν βρεθεί χρηματοδότηση για την αναστήλωση της διατηρητέας οικίας.