Ένας απολογισμός για τα «δικά μας ταξίδια»

Του Γιάννη Παπαδημητρίου

Η στήλη «Για τα δικά μας ταξίδια», που δημοσιευόταν κατά το τελευταίο επτάμηνο στην ιστοσελίδα «Τύπος Ιωαννίνων» (Typos-i.gr), υπήρξε μια από τις βασικές μου ασχολίες στο διάστημα αυτό. Στα 20 κείμενα της σειράς πειραματίστηκα μ’ ένα είδος ταξιδιωτικής γραφής, που θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες πιο φιλομαθών ή/και πολιτικοποιημένων αναγνωστών και αναγνωστριών. Με την ολοκλήρωση του κύκλου αισθάνομαι την ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας ένα σύντομο απολογισμό.

Με τα «δικά μας» ταξίδια:

- Διατρέξαμε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο από τη Σκωτία μέχρι τη Μικρά Ασία και από την Ανδαλουσία μέχρι τις Βαλτικές χώρες. 4 κείμενα αφορούσαν προορισμούς στην Ιταλία, από 2 στη Γερμανία και την Ισπανία, από ένα διπλό στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία και από 1 στην Ελλάδα, την Τουρκία (το μοναδικό τυπικά εκτός του ευρωπαϊκού χώρου), την Κροατία, τη Σλοβενία, την Ουγγαρία, το Βέλγιο, την Πολωνία και τη Λετονία.

- Εξοικειωθήκαμε με τη γεωγραφία των πόλεων-προορισμών αλλά και με την ιστορία τους, με γεγονότα και πρόσωπα που τις σημάδεψαν, ενώ συχνά επεκταθήκαμε σε θέματα της πρόσφατης και τρέχουσας πολιτικής κατάστασης.

Στη Μασσαλία της Γαλλίας

- Ασχοληθήκαμε με κάποια θέματα πριν από την εισβολή τους στις πρώτες σελίδες της επικαιρότητας, λ.χ. με το έργο του συγγραφέα Άλισντερ Γκρέυ, πριν παιχτεί η ταινία του Λάνθιμου, ή με τον κίνδυνο μεγάλου σεισμού στην περιοχή του Μαρμαρά πριν από το σημερινό μπαράζ των σχετικών δημοσιευμάτων.

- Ανακαλύψαμε νήματα, που συνδέουν τους προορισμούς με την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό χώρο, μερικές φορές και ειδικότερα με τα Γιάννενα.

- Περπατήσαμε στις όχθες της λίμνης Μπάλατον και κάμποσων ποταμών (Σέριο, Άρνου, Τράβε, Κλάϊντ, Τανάρο, Ουρουμέα, Λιουμπλιάνιτσα, Όντρα, Νταουγκάβα και κάποιων μικρότερων) και θαλασσών (Βαλτικής, Ατλαντικού, Μεσογείου, Αδριατικής, Αιγαίου, Μαρμαρά).

- Ήρθαμε σε επαφή με τη βιωμένη εμπειρία ανθρώπων, που ταξίδεψαν για διάφορους λόγους είτε κατά τον 19^ο αιώνα (Βρυξέλλες, Αθήνα) είτε κατά τον 20^ο (Φλωρεντία). Είδαμε εν συντομία και τη σύνδεση γνωστών ταξιδιωτών και ταξιδιογράφων του παρελθόντος με κάποιους προορισμούς.

- Εξερευνήσαμε τη σχέση των τόπων με τη λογοτεχνία. Ένα από τα κείμενα (Μασσαλία) ήταν εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στη σχέση αυτή.

- Περιπλανηθήκαμε στην αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονομιά των προορισμών, που κατά κανόνα συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο της Unesco, και ενημερωθήκαμε για σημαντικά πολιτιστικά, ενίοτε και οικονομικά, πολιτικά - ακόμα και ποδοσφαιρικά ! -, γεγονότα και θεσμούς.

- Συμπληρώσαμε την εικόνα με πληροφορίες για τις ιδιαιτερότητες της κουζίνας του εκάστοτε προορισμού και τις δυνατότητες εξορμήσεων στην ευρύτερη γειτονιά του.

Στο Βρότσλαβ της Πολωνίας

- Διερευνήσαμε τέλος τις δυνατότητες του ταξιδιού από τα Γιάννενα μέσω των πιο προσβάσιμων σ’ αυτά διεθνών αεροδρομίων (της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Κέρκυρας και, μόνο κατά τη θερινή περίοδο, του Ακτίου) και τη χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς για τη μετάβαση από τα αεροδρόμια στο κέντρο των προορισμών.

Είναι γεγονός ότι η πόλη μας, παρά την κατασκευή των μεγάλων οδικών αξόνων, εξακολουθεί να παραμένει σε μεγάλο βαθμό αποκλεισμένη, τουλάχιστον από διεθνείς προορισμούς. Διότι η επικοινωνία δεν είναι υπόθεση μόνο οδικών υποδομών αλλά και θεσμικού πλαισίου. Μια σειρά από ελληνικές πόλεις επικοινωνούν με μέσα μαζικής μεταφοράς με τις γειτονικές βαλκανικές χώρες αλλά όχι και τα Γιάννενα!

Θα εκπλαγείτε ίσως, αν μάθετε ότι υπάρχει διεθνής λεωφορειακή σύνδεση της Αλβανίας ακόμα και με τα Τρίκαλα αλλά όχι με την πιο συνοριακή δική μας πόλη. Μια αψευδής εικόνα της πελατειακής προστασίας, που παρέχει το τοπικό πολιτικό σύστημα στα ΚΤΕΛ.

Την ίδια στιγμή η ελληνική κυβέρνηση αποθάρρυνε την πρόθεση της Ryanair να χρησιμοποιήσει ως κόμβο πτήσεων εξωτερικού το αεροδρόμιο των Ιωαννίνων και απέκρυψε τη σχετική πρόταση από τους φορείς της πόλης. Η σημασία αυτής της «απροθυμίας» γίνεται πιο κατανοητή μετά από την πρόσφατη απόφαση της εταιρίας να δρομολογήσει από την Κέρκυρα και πτήσεις εσωτερικού προς Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Αντίθετα, η σύνδεση των Ιωαννίνων παραμένει υπό καθεστώς μονοπωλιακής εκμετάλλευσης από την Aegean με πανάκριβα εισιτήρια και περικοπή της πρωινής πτήσης. Πιο θλιβερή ήταν η προσπάθεια του Περιφερειάρχη Ηπείρου να καλύψει τις κυβερνητικές ευθύνες, δηλώνοντας ότι «δεν έχει εμπιστοσύνη στις low cost αεροπορικές εταιρίες», οι οποίες σημειωτέον ότι εκτελούν δρομολόγια από όλα τα προαναφερθέντα αεροδρόμια.

Στο σιδηροδρομικό μέτωπο τέλος ο Πρωθυπουργός χαρακτήρισε «όνειρο θερινής νυκτός» τη σύνδεση του λιμανιού της Ηγουμενίτσας και της Ηπείρου, της οποίας ωστόσο τη μελετητική ωρίμανση είχαν εγγράψει στον κρατικό προϋπολογισμό οι Υπουργοί του! Και εδώ δεν έλειψε η παρέμβαση του Περιφερειάρχη, που έσπευσε να χαρακτηρίσει «γενναία» τη δήλωση Μητσοτάκη ….

Επιστρέφοντας στα «δικά μας ταξίδια», σας εκμυστηρεύομαι ότι το γράψιμό τους δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Διότι έπρεπε να συνδυάσω μια αφορμή από την επικαιρότητα για το κάθε ταξίδι, την καταβύθιση στο υλικό, που έχω συγκεντρωμένο από τις παλιότερες δικές μου επισκέψεις, τη διασταύρωση και επικαιροποίηση των πληροφοριών, αρκετές φορές προσπάθεια μετάφρασης ή αναζήτηση της σωστής προφοράς στη γλώσσα του προορισμού και τέλος την πλαισίωση με φωτογραφικό υλικό.

Το πιο δύσκολο έργο, αν και σπουδαία γλωσσική άσκηση κατά τα λοιπά, ήταν η συμπύκνωση των πληροφοριών, χωρίς ανεπανόρθωτες παραλείψεις, σε ένα κείμενο 1.200-1.300 λέξεων. Ήταν ο ένας από τους λόγους, για τους οποίους απέφυγα τους πιο προβεβλημένους τουριστικούς προορισμούς. Ο άλλος, και μάλλον ο πιο σημαντικός, ήταν η προτίμησή μου στα αουτσάϊντερ και η επιθυμία να μοιραστώ την εμπειρία της ανακάλυψης όχι τόσο γνωστών τόπων.

Θέλω να ευχαριστήσω το επιτελείο του Typos-i για τη φιλοξενία των 20 κειμένων. Πρόκειται για ένα προοδευτικό μέσο διαδικτυακής ενημέρωσης, που αξίζει την υποστήριξή μας. Θέλω επίσης να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε όλους και όλες εσάς, που, είτε προφορικά είτε ηλεκτρονικά, ενθαρρύνατε, σχολιάσατε ευνοϊκά και κάνατε παρατηρήσεις και προσθήκες.

Στην απρόσμενα συχνή ερώτηση, αν σκοπεύω να εκδώσω αυτά τα ταξίδια σε βιβλίο, η απάντηση είναι ότι εξαρτάται από την ύπαρξη ενδιαφερόμενου εκδότη. Προς το παρόν όλα τα κείμενα βρίσκονται αναρτημένα, με αντίστροφη χρονολογική σειρά, στον σύνδεσμο https://typos-i.gr/category/ta-dika-mas-ta3idia.

Ο διακηρυγμένος στόχος της δημιουργίας ενός δημόσιου χώρου για το ταξίδι στα Γιάννενα παραμένει. Και αισιοδοξώ ότι θα προλάβω τελικά την υλοποίηση αυτοοργανωμένων συλλογικών εκδρομών. Διότι καλή η μαγεία ενός φανταστικού ταξιδιού αλλά ακόμα καλύτερη η περιπέτεια ενός πραγματικού!

Στο Τιχάνι, στη λίμνη Μπάλατον, της Ουγγαρίας

* Στο Σαν Σεμπαστιάν της Ισπανίας