Ένα open mall και οι προοπτικές του

Δεκάδες πόλεις στην Ελλάδα καλοβλέπουν το πρόγραμμα «Ανοιχτά Εμπορικά Κέντρα» για το οποίο υπάρχει συνολικά ένας προϋπολογισμός 50 εκατ. ευρώ από το επιχειρησιακό πρόγραμμα του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Μία από αυτές τις πόλεις είναι τα Γιάννενα, με τον Δήμο Ιωαννιτών να βρίσκεται στη διαδικασία σύνταξης της σχετικής πρότασης.

Το πρόγραμμα με τον άστοχο –ιδίως στα αγγλικά- τίτλο Open Mall (εκτός κι αν υπάρξουν εξελίξεις), καθώς παραπέμπει περισσότερο στο φλέγον ζήτημα του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων, φιλοδοξεί να δώσει μια νέα πνοή σε εμπορικές αγορές των πόλεων με την αναβάθμιση των δημόσιων υποδομών αλλά και με παρεμβάσεις στα καταστήματα. Το όλο σκεπτικό βασίζεται στη δημιουργία μιας ταυτότητας και στη δημιουργία μιας καλύτερης εικόνας που θα μπορούσε να προσελκύσει περισσότερους επισκέπτες.

Οι σκέψεις του Δήμου Ιωαννιτών τριγυρίζουν γύρω από δύο εμπορικές γειτονιές: της οδού Χαρ. Τρικούπη και της οδού Ανεξαρτησίας. Δύο γειτονιές με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Η μία αποτελεί ήδη το εμπορικό κέντρο της πόλης ενώ η άλλη προσπαθεί να αναβιώσει την αίγλη του παρελθόντος, όταν η Ανεξαρτησίας ήταν το άλφα και το ωμέγα του εμπορίου των Ιωαννίνων. Αναμφίβολα και οι δύο περιοχές έχουν τα προβλήματά τους. Η δεύτερη εμπορική γειτονιά, ωστόσο, έχει ένα δυνατό χαρτί στα χέρια της: βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο. Μία από τις βασικές προϋποθέσεις του προγράμματος είναι να υπάρχουν πολιτιστικοί ή/και βασικοί πόροι.

Το πρόγραμμα Open Mall δεν εξαρτάται όμως μόνο από τον Δήμο Ιωαννιτών αλλά και από τον Εμπορικό Σύλλογο ή, σε περίπτωση αδυναμίας, από το Επιμελητήριο Ιωαννίνων. Μεταξύ των δύο φορέων θα πρέπει να υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας –αυτή τη στιγμή οι συζητήσεις βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Η πρόταση που θα κατατεθεί προς χρηματοδότηση, θα είναι κοινή. Για τον Δήμο, το μέγιστο ποσό επιδότησης μπορεί να ανέλθει στο 1,5 εκατ. ευρώ, ενώ ο Εμπορικός Σύλλογος (ή το Επιμελητήριο) θα διαχειριστεί εκ μέρους των επιχειρήσεων που θα συμμετέχουν, ένα ποσό το οποίο για κάθε επιχείρηση ανέρχεται σε 2000 ευρώ. Μέσω του Εμπορικού Συλλόγου ή του Επιμελητηρίου, μπορούν να γίνουν αισθητικές παρεμβάσεις, όπως ομοιόμορφα στέγαστρα, πινακίδες, χρωματισμός εξωτερικών όψεων στα εμπορικά καταστήματα, αλλά και δράσης προώθησης της εμπορικής περιοχής.

Ο Δήμος, από την πλευρά του, μπορεί να προτείνει διάφορες δράσεις στον δημόσιο χώρο: από ανακατασκευή πεζοδρομίων, ανάπλαση πλατειών και βελτίωση της προσβασιμότητας των ΑμεΑ μέχρι δρομολόγηση mini bus, εικαστικές παρεμβάσεις και «έξυπνα» συστήματα (οδοφωτισμού, διαχείρισης απορριμμάτων κ.λπ.). Η γκάμα είναι μεγάλη.

Η περίπτωση της οδού Ανεξαρτησίας είναι ενδιαφέρουσα. Καταρχάς, εκεί πριν από μια δεκαετία έγινε μία από τις πιο αποτυχημένες αναπλάσεις, η οποία δεν επέφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν και πρόκειται μια από τις παραδοσιακές και ιστορικές γειτονιές της πόλης, δεν έχει τύχει και της καλύτερης αντιμετώπισης. Το πρόγραμμα Open Mall αποτελεί  μια καλή ευκαιρία. Μεγάλο ρόλο βέβαια έχει και το γεγονός ότι τον τελευταίο χρόνο δημιουργήθηκε ένας Σύλλογος Ιστορικού Κέντρου, ο οποίος είναι ιδιαίτερα δραστήριος.

Η ύπαρξη μιας συλλογικότητας λειτουργεί ενισχυτικά και –πολλές φορές- καθοριστικά στον σχεδιασμό μιας παρέμβασης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση με το Open Mall, ο σύλλογος έχει δραστηριοποιηθεί ήδη. Ανεξαρτήτως της τύχης της πρότασης στο ανταγωνιστικό πρόγραμμα Open Mall, το ζητούμενο είναι μέσα από την όλη διαδικασία να προκύψει ένας σχεδιασμός ο οποίος δεν θα πάει χαμένος, που θα αποτελεί έναν μπούσουλα για το μέλλον. Με ή χωρίς Open Mall, παραμένει η ανάγκη για εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης παρέμβασης στο ιστορικό κέντρο.