ΕΕ: Η συμφωνία για το άσυλο και η υποχρεωτική αλληλεγγύη

Η ΕΕ συμφώνησε ριζικές μεταρρυθμίσεις της νομοθεσίας της για τη μετανάστευση και το άσυλο, συμπεριλαμβανομένων τελών ύψους 20.000 ευρώ ανά άτομο για τις χώρες μέλη που αρνούνται να φιλοξενήσουν πρόσφυγες.

Μετά από σχεδόν 12 ώρες εντατικών διαπραγματεύσεων στο Λουξεμβούργο και χρόνια μαχών, οι υπουργοί Εσωτερικών κατέληξαν σε συμφωνία την Πέμπτη, την οποία περιέγραψαν ως «ιστορική».

Η Μαρία Μάλμερ Στένεργκαρντ (φωτογραφία), η οποία συμμετείχε στην επικεφαλής διαπραγματευτική ομάδα της Σουηδίας, δήλωσε: «Δεν πίστευα πραγματικά ότι θα καθόμουν εδώ και θα το έλεγα αυτό ... αλλά υιοθετήσαμε γενικές προσεγγίσεις σχετικά με τον κανονισμό για το άσυλο και τη διαχείριση της μετανάστευσης και τον κανονισμό για τη διαδικασία ασύλου».

Η συμφωνία προβλέπει ότι οι χώρες πρώτης υποδοχής πρέπει να δημιουργήσουν αυστηρά ελεγχόμενες εγκαταστάσεις υποδοχής, όπου θα παραμένουν οι μετανάστες μέχρι να εξεταστεί το αίτημα ασύλου, διαδικασία που πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέσα σε τρεις μήνες.

Σε όσους χορηγηθεί άσυλο, προβλέπεται αυστηροποίηση των κανόνων στις μετακινήσεις τους σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Όσων η αίτηση θα απορριφθεί θα επαναπροωθούνται στις χώρες εισαγωγής, εφ’ όσον έχουν κριθεί ασφαλείς. Ωστόσο η επαναπροώθηση παραμένει διμερές θέμα, μεταξύ των χωρών εισαγωγής και υποδοχής.

Θα τεθεί επίσης σε εφαρμογή ένα νέο σύστημα που θα επιτρέπει την ανακατανομή των μεταναστών σε ολόκληρη την ΕΕ, με μια αποτελεσματική ποσόστωση για το πόσους ανθρώπους πρέπει να διεκπεραιώσουν τα κράτη πρώτης γραμμής πριν ζητήσουν βοήθεια.

Οι χρεώσεις, τις οποίες η Πολωνία χαρακτήρισε "πρόστιμα", για τις χώρες που δεν μπορούν να αναλάβουν μερίδιο των μετεγκατεστημένων μεταναστών καθορίστηκαν σε 20.000 ευρώ ανά άτομο, από 22.000 ευρώ που είχαν αρχικά συζητηθεί κατά την έναρξη των διαπραγματεύσεων της Πέμπτης.

Υπέρ και κατά

Η Βουλγαρία, η Λιθουανία, η Μάλτα και η Σλοβακία απείχαν από την ψηφοφορία για τη συμφωνία, ενώ η Ουγγαρία και η Πολωνία δήλωσαν ότι δεν θα την υποστηρίξουν. Η Ελλάδα και η Ιταλία ψήφισαν υπέρ. 

Η Γερμανία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και η Πορτογαλία δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν την εκστρατεία τους για αλλαγές στην πλήρη νομοθεσία ώστε να εξαιρεθούν τα παιδιά και οι ασυνόδευτοι ανήλικοι από τους νέους κανόνες.

Η ολλανδική κυβέρνηση την χαιρέτισε ως «σημαντικό βήμα», ενώ οι Αυστριακοί δήλωσαν ότι πρόκειται για "ένα βήμα προς τα εμπρός", αλλά κάλεσαν τους ομολόγους τους να συνεχίσουν την προσπάθεια για την εξάλειψη της τραγωδίας στη Μεσόγειο. Περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι ασφυκτιούσαν ή πνίγηκαν προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο πέρυσι.

Η συμφωνία για την Ελλάδα

Από ελληνικής πλευράς στην συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο συμμετείχαν ο υπηρεσιακός υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δανιήλ Εσδράς και ο Γενικός Γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής, Πάτροκλος Γεωργιάδης.

Όπως αναφέρει ανακοίνωση του υπουργείου Μετανάστευσης, το νέο κείμενο δημιουργεί υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης, εξασφαλίζει διαρκή αποσυμφόρηση στα σύνορα και προσαρμόζει τις δεσμεύσεις του Κανονισμού Δουβλίνου στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των χωρών πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα. Στηρίζει, παράλληλα, την έννοια των ασφαλών τρίτων χωρών. Επιπλέον, η συμφωνία καθιερώνει μια ετήσια πολιτική συζήτηση, σε υπουργικό επίπεδο, η οποία θα θέτει επί τάπητος τη μεταναστευτική κατάσταση και τις ανάγκες που υπάρχουν σε όρους αλληλεγγύης, κάτι που παραδοσιακά έθετε η Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή έγινε μια ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση του τρόπου με τον οποίο επιμερίζεται η ευθύνη, μέσα από τον Κανονισμό του Δουβλίνου. Η Ελλάδα αγωνίστηκε για να συμπεριληφθεί στο νέο Κανονισμό ένα νέο κριτήριο, το οποίο προβλέπει ότι η ευθύνη για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου θα τερματίζεται σε 18 μήνες, από τα 10 χρόνια που ήταν έως σήμερα, όταν η αίτηση αυτή απορρίπτεται σε συνοριακές διαδικασίες ασύλου. Είναι οι διαδικασίες που η Ελλάδα εφαρμόζει με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα προκειμένου να ξεχωρίσει αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη προστασίας από αυτούς που καταχρώνται το σύστημα ασύλου και υπονομεύουν τη βιωσιμότητά του. Προβλέφθηκε επίσης, νέα, ειδική κατηγορία για τους διασωθέντες από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Συνολικά, πάντως, το νέο σύστημα ανταποκρίνεται καλύτερα στα δεδομένα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Ελλάδα, εκτιμά το αρμόδιο υπουργείο στην ανακοίνωσή του.

Ένα ακόμη πολύ σημαντικό σημείο, σύμφωνα με το υπουργείο Μετανάστευσης είναι ότι η Ελλάδα εξασφάλισε πρόνοιες που αποτρέπουν το ενδεχόμενο υπερφόρτωσης των συνοριακών περιοχών της χώρας από πιέσεις που σχετίζονται με διαδικασίες ασύλου και κατοχύρωσε ότι θα λαμβάνεται υπόψη η παράμετρος της εθνικής ασφάλειας κατά το σχεδιασμό και την ανάπτυξη υποδομών, που σχετίζονται με αυτές τις διαδικασίες.

Η συμφωνία είναι μόνο ένα βήμα στην προσπάθεια για το τέλος της διαδρομής, που είναι η υιοθέτηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το 'Ασυλο το οποίο αποτελείται από 11 νομοθετήματα.

Το Συμβούλιο έδωσε την εντολή στην Ισπανία, που θα ασκήσει την επόμενη ευρωπαϊκή Προεδρία να διαπραγματευτεί την ολοκλήρωση δύο κρίσιμων Κανονισμών, που αφορούν την αλληλεγγύη, τον επιμερισμό της ευθύνης και την ενίσχυση των ελέγχων στα σύνορά της Ε.Ε.

Με πληροφορίες από The Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ, Καθημερινή