DW-Ελλάδα: H κρίση του κόστους ζωής πλήττει σκληρά τα νοικοκυριά

«Τα χρήματα που ξοδεύω τώρα στο σούπερ μάρκετ για να αγοράσω τρόφιμα τριών ημερών για την οικογένειά μου, πέρυσι ήταν αρκετά για να αγοράσω τρόφιμα μιας ολόκληρης εβδομάδας», δήλωσε η Άννα Πετροπούλου στην DW. 

Για την 49χρονη Ελληνίδα μητέρα τριών παιδιών, η επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ είναι γεμάτη δυσάρεστες εκπλήξεις, καθώς το κόστος ζωής εκτοξεύεται στα ύψη. Μαζί με τον σύζυγό της, η Πετροπούλου κερδίζει αρκετά καλά για τα ελληνικά δεδομένα και η οικογένεια ζει σε ένα διαμέρισμα. Αλλά η δραματική αύξηση των τιμών των τροφίμων και των καυσίμων τους αναγκάζει να παρακολουθούν προσεκτικά τις δαπάνες τους - μοιάζει λίγο με επιστροφή της οικονομικής κρίσης του 2010.

Σήμερα, μια σακούλα καφέ των 500 γραμμαρίων κοστίζει τουλάχιστον 2 ευρώ περισσότερο από πέρυσι. Το γάλα και το γιαούρτι κοστίζουν διπλάσια, τα περισσότερα είδη ψωμιού και τα αυγά κοστίζουν περίπου 30% περισσότερο. Ακόμη και η φέτα, ένα δημοφιλές ελληνικό τυρί, κοστίζει σήμερα 12 ευρώ το κιλό, δηλαδή 3-4 ευρώ περισσότερα από ό,τι πριν από έξι μήνες. 

«Αισθάνομαι φτωχή όταν επισκέπτομαι το σούπερ μάρκετ», δήλωσε η Πετροπούλου. Ενώ πιστεύει ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κάνει καλή δουλειά, θυμώνει όταν ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα σημειώνει οικονομική πρόοδο. «Προφανώς, ζω σε μια διαφορετική χώρα», είπε.

Ο Μητσοτάκης είναι πεπεισμένος ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο σωστό δρόμο. «Η Ελλάδα είναι σήμερα μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρώπη, με αυξανόμενη απασχόληση, μείωση των ανισοτήτων και βελτίωση των δημόσιων οικονομικών», δήλωσε σε πρόσφατη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στην Αθήνα, στην οποία συμμετείχε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ. «Η παραμονή στο ευρώ δεν ήταν εύκολη, αλλά η Ελλάδα είναι αναμφίβολα μια ιστορία επιτυχίας», πρόσθεσε.

Ο πληθωρισμός ροκανίζει τις αυξήσεις στους μισθούς

Η Άννα Πετροπούλου βλέπει ελάχιστα από αυτή την επιτυχία στην καθημερινότητά της. Πρόσφατα πήρε μια αύξηση μισθού, για την οποία περίμενε πολύ καιρό. Αλλά ο απότομος πληθωρισμός σημαίνει ότι δεν βλέπει καμία πραγματική αύξηση της αγοραστικής της δύναμης. Σύμφωνα με την ελληνική στατιστική υπηρεσία ΕΛΣΤΑΤ, οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 9,4% τον Σεπτέμβριο. Και η Eurostat διαπίστωσε ότι ο συνολικός πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 3,9% τον Οκτώβριο - ξεπερνώντας το μέσο ποσοστό της Ευρωζώνης.

«Συνήθιζα να αγοράζω φρούτα και λαχανικά από την εβδομαδιαία αγορά, επειδή όλα είναι φθηνότερα και η ποιότητα είναι σωστή, αλλά τώρα οι τιμές εκεί είναι πολύ υψηλές», δήλωσε στη DW η Κατερίνα Κεφάλα, δασκάλα.

Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι το κόστος των λαχανικών αυξήθηκε κατά 17,7% τον Σεπτέμβριο, ενώ τα φρούτα κατά 13,9% ακριβότερα. Η Κεφάλα, η οποία κερδίζει περίπου 1.100 ευρώ το μήνα και δεν μπορεί να περιμένει αύξηση μισθού σύντομα, αγωνίζεται να τα βγάλει πέρα.

Οι επιχειρηματίες της αγοράς διαμαρτύρονται επίσης. Η Ελλάδα πέρασε ένα πολύ ζεστό καλοκαίρι και τον Σεπτέμβριο η μισή χώρα πλημμύρισε λόγω των ισχυρών βροχοπτώσεων. Αυτό μείωσε την ποιότητα και την ποσότητα της συγκομιδής, με αποτέλεσμα πολλά είδη φρούτων και λαχανικών να είναι σπάνια και αντίστοιχα ακριβά. Το υψηλό κόστος της βενζίνης, που σήμερα είναι περίπου στα 2 ευρώ ανά λίτρο, οδήγησε τις τιμές σε περαιτέρω άνοδο. 

Οι πελάτες δυσκολεύονται με τις υψηλότερες τιμές και αγοράζουν όλο και λιγότερο. Και οι έμποροι δεν έχουν την πολυτέλεια να αυξήσουν περαιτέρω τις τιμές, αλλά βλέπουν τα κέρδη τους να συρρικνώνονται. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο.

Οι ελληνικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, εν τω μεταξύ, βλέπουν τα έσοδά τους να αυξάνονται, αν και οι πελάτες στρέφονται σε φθηνότερες μάρκες. Και ενώ οι καταναλωτές μειώνουν τα έξοδα, απλά δεν μπορούν να αποφύγουν την αγορά καθημερινών προϊόντων, όπως τα είδη υγιεινής ή τα απορρυπαντικά.

Κυνηγώντας τις προσφορές

Η Κατερίνα Κεφάλα είναι πάντα σε επιφυλακή για ειδικές προσφορές, αλλά εξακολουθεί να διαπιστώνει ότι πολλά προϊόντα που προσφέρονται εξακολουθούν να είναι πολύ ακριβά ή κακής ποιότητας. 

Η δασκάλα είναι πολύ συνειδητοποιημένη σχετικά με το πότε αγοράζει τι. «Ποτέ δεν ήμουν καλή στον προγραμματισμό, αλλά τώρα αναγκάζομαι να προγραμματίζω τα πάντα», δήλωσε στη DW. 

Πλέον καταφέρνει να κατανέμει τα ψώνια της έτσι ώστε να μην χρειάζεται να αγοράσει καινούργια σκόνη πλυσίματος, προϊόντα καθαρισμού και ελαιόλαδο τον ίδιο μήνα. Αυτό θα εκτίναζε τον προϋπολογισμό του νοικοκυριού της.

Το ελαιόλαδο

Η τιμή του ελαιολάδου έχει εκτοξευθεί, επίσης, στα ύψη. Το ελαιόλαδο είναι ένα ελληνικό βασικό προϊόν, το οποίο χρησιμοποιείται σε πολλά από τα πιάτα της χώρας. Όμως, τελευταία έχει γίνει είδος πολυτελείας, με τις τιμές να ανεβαίνουν εβδομάδα με εβδομάδα. Πριν από ένα χρόνο, ένα λίτρο μέτριας ποιότητας ελαιόλαδο κόστιζε 4,80 ευρώ - σήμερα, το ίδιο λάδι θα κοστίσει πάνω από 10 ευρώ, ή ακόμα και 11 ευρώ, ανάλογα με το σούπερ μάρκετ. 

Πρόκειται για ελαιόλαδο που παράγεται από τη συγκομιδή του 2022. Καθώς η φετινή συγκομιδή αναμένεται να είναι φτωχή, οι τιμές πιθανότατα θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο, με ένα λίτρο λάδι να πωλείται στη λιανική έως και 15 ευρώ. Ένα μέσο ελληνικό νοικοκυριό τεσσάρων ατόμων, για παράδειγμα, καταναλώνει περίπου 60 λίτρα ελαιολάδου ετησίως.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες οι Έλληνες ανησυχούν περισσότερο για αυτές τις δραματικές αυξήσεις των τιμών. Μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2023 από το ινστιτούτο Pulse διαπίστωσε ότι σχεδόν εννέα στους δέκα ερωτηθέντες ανησυχούν «πολύ» (63%) ή «αρκετά» (23%) για το υψηλό κόστος των τροφίμων. Σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ανησυχούν περισσότερο για το κόστος αγοράς τροφίμων για την οικογένειά τους.

Παρόλο που η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει εδώ και καιρό αυτά τα ζητήματα και προσπάθησε να λάβει αντίμετρα, ήταν μόνο μέτριας επιτυχίας, όπως δείχνει η εκτίναξη του πληθωρισμού.

Η κυβέρνηση για να βοηθήσει τους καταναλωτές, εισήγαγε το «καλάθι του νοικοκυριού» πριν από ένα χρόνο. Πρόκειται για έναν κατάλογο με βασικά είδη όπως ρύζι, γάλα, γιαούρτι, μακαρόνια, όσπρια, αλεύρι, χαρτί υγείας, σαπούνι και άλλα παρόμοια. Αυτός ο κατάλογος 50 προϊόντων καταρτίζεται από το Υπουργείο Οικονομικών κάθε εβδομάδα και αποστέλλεται σε κάθε σούπερ μάρκετ. Τα καταστήματα πρέπει στη συνέχεια να αναγράφουν τη χαμηλότερη τιμή για κάθε ένα από αυτά τα προϊόντα και να τη σημειώνουν εμφανώς για τους καταναλωτές. 

Το μέτρο αυτό είναι υποχρεωτικό για όλες τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ με κύκλο εργασιών άνω των 90 εκατομμυρίων ευρώ- για τις υπόλοιπες είναι προαιρετικό.

Πηγή: DW