Δημουλίτσας-Πατατούκος: ένας ναυπηγός στα Γιάννενα

Κοντά στους Αμπελόκηπους, ο δρόμος όπου βρίσκεται το 3ο λύκειο, φέρει το όνομα ενός ανθρώπου. Ενός και όχι… δύο όπως συχνά εσφαλμένα αναφέρεται ο Ιωάννης Δημουλίτσας-Πατατούκος.

Ο Δημουλίτσας καταγόταν από την Πάργα. Όταν έπεσε το Σούλι, κατέφυγε με την οικογένειά του στην Κέρκυρα, όπως και πολλές ακόμα οικογένειες προκρίτων της περιοχής.

Κατέληξε τελικά στα Ψαρά, με περιπετειώδη τρόπο. Ο Ανδρέας Πολεμίδης κατέγραψε κάποιες σημειώσεις για τη συγκεκριμένη περιπέτεια, τις οποίες παρουσίασε στο σχετικό βιβλίο του ο Παντελής Κόκκαλης.

«Δίπλα στο Παργιανό καράβι ήτο αγκυροβολημένο το Ψαριανό μπρίκι του Κοτζιά. Μίαν πρωίαν οι Ψαριανοί ναύτες ακούουν γόους και οδυρμούς από το Παργιανό καράβι και βλέπουν τον άγνωστον τον νεαρόν ναύτην να δέρνεται με καμιτσιές. Ο δε μαστιγωτής δεν υπεχωρεί εις τις παρακλήσεις του νεαρού , αλλά αγριότερα τον εμαστίγωνε. Η Ζάκυνθος ήτο υπό Ενετικήν κατοχήν, οι Ψαριανοί ετοιμάζονταν να κάνουν ρεσάλτο στο Παργιανό καράβι για να σώσουν νεαρόν, αλλά εσκέφθηκαν τας συνέπειας της πράξεως πολύ περισσότερον που ο Καπετάν Κοτζιάς απουσίαζεν του πλοίου» αναφέρει ο Κόκκαλης.

Ο νεαρός ναύτης ήταν ο Δημουλίτσας. Όταν το βράδυ πια επέστρεψε ο καπετάν Κοτζιάς και έμαθε τα καθέκαστα, είπε στους ναύτες του να φέρνουν κρυφά το νεαρό στο πλοίο, όπερ και εγένετο.

«Ονομάζομαι Ιωάννης Κων/νου Δημουλίτσας εκ Πάργας… Είμαι ορφανός και γι’ αυτό άφησα τα γράμματα και μπήκα μούτσος στο καράβι του θείου μου» είπε στον Κοτζιά, ο οποίος «ψήθηκε» από το γεγονός ότι ο νεαρός ήξερε γράμματα

«Ναι, ξέρω να γράφω ελληνικά και λίγα γαλλικά, αλλά ο θείος μου με δέρνει και θέλω να φύγω από το καράβι του, να έλθω στο δικό σας για να πάγω στα ξένα. Με δέχεσθε;». Ο Κοτζιάς το δέχτηκε και τον έκανε και γραμματικό του καραβιού.

Στη συνέχεια των ταξιδιών του, ο Δημουλίτσας ξεμπάρκαρε στην Τουλών, όπου εργάστηκε στα ναυπηγεία και έμαθε την τέχνη της κατασκευής των πυρπολικών πλοίων

Όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821, έφτιαξε ένα τέτοιο σκάφος για λογαριασμό του Δημητρίου Παπανικολή, ο οποίος με τη σειρά του πυρπόλησε ένα οθωμανικό δίκροτο στην Ερεσσό. Ο Δημουλίτσας έκτοτε καταχωρήθηκε ως ο «επίσημος ναυπηγός» της επανάστασης μέχρι το 1823 οπότε και πέθανε στα Ψαρά.