«Βαγενίτη, γενική κτητική αρσενικού»

Μια σειρά τοπωνυμίων στην Ελλάδα, είναι στη γενική πτώση. Πολλά από αυτά βρίσκονται στη δυτική Πελοπόννησο, ένα όμως είναι εδώ, στο νομό Ιωαννίνων.

Το Βαγενίτι, όπως επίσημα ονομάζεται σήμερα το χωριό των Γραμμενοχωρίων, είναι ένα από αυτά. Στις παλιότερες καταγραφές του, εμφανίζεται με κατάληξη «η», που σύμφωνα με τον Στέφανο Μπέττη (1996), σημαίνει το εξής: «Το όνομά του κυριώνυμο, χωριό δηλαδή του Βαγενίτη, πρώτου προφανώς γαιοκτήτη του καταγόμενου από την περιοχή της Βαγενητίας θέμα παλαιότερα Βυζαντινό, καλύπτον περίπου τον σημερινό νομό Θεσπρωτίας».

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Ο Οικονόμου (2002) παραθέτει μια παραπλήσια εκδοχή, επικαλούμενος τον Vasmer: «…συνάπτει το τοπωνύμιο ‘Βαγενίτι’ με το ‘΄Βαγενιτία’ και τα δύο με το σλαβικό φύλο των Βαϊουνιτών». Σημειώνει πάντως ότι το γεγονός ότι το εθνικό «Βαϊνουίται αναφέρεται σε σλαβικό φύλο, δεν προϋποθέτει και την ετυμολογική προέλευση του εθνικού από τις σλαβικές γλώσσες».

Η άλλη εκδοχή, είναι το βαγένι, το μεγάλο βαρέλι και το όνομα να προέρχεται από «ονόματα κατοίκων δηλωτικά επαγγέλματος». Παραπέμπει δε σε μια καταγραφή του Κέντρου Ερεύνης των Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων για «το δάσος του Αηδονοχωρίου από ντούσκα από τα οποία έκοπτον ξύλα και κατασκεύαζαν βαρέλια», καθώς και αντίστοιχα τοπωνύμια από άλλες περιοχές, Αιτωλοκαρνανία και Πελοπόννησο.

Πίσω στον Μπέττη, παρουσιάζεται μια καταγραφή από το Χρονικό των Γιαννίνων του Λέανδρου Βρανούση, σύμφωνα με την οποία «και εκ των της Βαγενητίας φρουρίων πολλοί των ευγενέστερων τη των Ιωαννίνων απεδήμησαν πόλει».

Τέλος, προσθέτει ότι το ίδιο τοπωνύμιο υπάρχει στην Παλιογκρίμπιανη Κουρέντων, στις ανατολικές πλαγιές του Κασιδιάρη, «η βρύση του άλλοτε χωριού στ’ Βαγενιτ’ λεγόμενη».

Το Βαγενίτι βρίσκεται περίπου 16 χλμ από τα Γιάννενα και μεταξύ άλλων, η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται στο χωριό, έχει χαρακτηριστεί μνημείο.

Η δε πρώτη του επίσημη καταγραφή το 1919 στο ελληνικό κράτος, είναι «Βαγενήτι». Το 1940, το όνομα πήρε τη σημερινή του μορφή, «Βαγενίτιον».

Μπορείτε να διαβάσετε και τα υπόλοιπα χωριά της στήλης, εδώ

Πηγές

Μπέττης, Στ. (1998) Ονοματολογία των χωριών νομού Ιωαννίνων Ιωάννινα

Οικονόμου, Κ. (2002) Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων Ιωάννινα