Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Λήδα Παπαστεφανάκη γράφει ένα σχόλιο για το προσφυγικό.
Στην Πεντέλη, στα Βρασνά, στα Γιαννιτσά, στην Έδεσσα, στη Νάουσα, στην Κω και σ’ άλλα μέρη σ' όλη τη χώρα, στην επικράτεια της «κανονικότητας», διώχνουν ανθρώπους αναγκεμένους. Ο λόγος εκείνων που επιτίθενται εναντία στην έλευση και εγκατάσταση προσφύγων και μεταναστών είναι λόγος ακραίος, διχαστικός, λόγος μίσους, θα τολμούσα να πω λόγος ρατσιστικός. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση ακολουθεί την πολιτική του «κάνουμε τη ζωή δύσκολη» στους αναγκεμένους ανθρώπους: «ούτε ΑΜΚΑ, ούτε σχολεία, ούτε εκπρόσωπος του ΟΗΕ στις επιτροπές ασύλου, ούτε όριο χρόνου στην κράτηση, ούτε αληθινό δικαίωμα προσφυγής». Τα ίδια επισημαίνει και ο Παντελής Μπουκάλας σε πρόσφατο άρθρο του.
Αυτή είναι η χώρα μου σήμερα. Μια χώρα που οι πολίτες της συχνά ξεχνούν ότι κατά τύχη ζούμε σε ένα σημείο του κόσμου που δεν σπαράσσεται από πολέμους, κατά τύχη ζούμε σε ένα σημείο του κόσμου που δεν υποφέρει από σιτοδείες, έλλειψη πόσιμου νερού, περιβαλλοντικές κρίσεις.
Αυτή είναι η χώρα μου σήμερα. Μια χώρα που οι πολίτες της συχνά ξεχνούν την ανάγκη, την ένδεια, τα βάσανα της προσφυγιάς, την ανθρωπιά, την αγάπη για τον συνάνθρωπο και ας τους τα θυμίζει αυτά η χριστιανική διδασκαλία στις εκκλησίες που συνηθίζουν να πηγαίνουν οι περισσότεροι. Κι ας τους τα θυμίζουν αυτά οι πανταχού παρούσες οικογενειακές ή τοπικές, μικρές και μεγάλες, ιστορίες φτώχειας, μετανάστευσης, προσφυγιάς.
Σ' αυτή τη χώρα που οι πολίτες της ξεχνούν τόσο εύκολα, που δεν συνηθίζουν να θυμούνται αρκετά (εκτός και αν πρόκειται για ιδεοληπτικές κατασκευές του καθαρού και αμόλυντου «έθνους»), είναι ανακουφιστικό να ξέρουμε ότι, ευτυχώς, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι, ομάδες, συλλογικότητες που εθελοντικά βοηθούν, συγκεντρώνουν φάρμακα, τρόφιμα, ρούχα και βιβλία (ναι, βιβλία), προσφέρουν μαθήματα αφιλοκερδώς, ψάχνουν να βρουν λύσεις για να υποστηρίξουν και να βελτιώσουν τη δύσκολη καθημερινότητα των αναγκεμένων ανθρώπων.
Ακόμα και ασυντόνιστα, ακόμα και αποσπασματικά, οι λέξεις συγκροτούν νοήματα και δημιουργούν πράξεις. Είμαι και είμαστε μαζί μ’ αυτούς και αυτές των οποίων οι πράξεις συγκροτούν νοήματα αλληλεγγύης, ανθρωπιάς και εντέλει δημοκρατίας.