Apollo project: Καταγράφοντας τις πεταλούδες

Το apollo είναι ένα πρόγραμμα παρακολούθησης των πεταλούδων της Ελλάδας (Apollo-grBMS-Greek Butterfly Monitoring Scheme) και αποτελεί μια πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, και συγκεκριμένα του Εργαστηρίου Διατήρησης της Βιοποικιλότητας (BCL) του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών.

Γιατί είναι σημαντικές οι πεταλούδες; «Εξαρτόμαστε από τις πεταλούδες και τα λοιπά έντομα-επικονιαστές για την παραγωγή της τροφής μας. Ένα στα τρία είδη πεταλούδων και μελισσών απειλούνται στην Ευρώπη. Κάτι πρέπει να κάνουμε για αυτό», λέει η Βασιλική Κατή, καθηγήτρια στο ΒΕΤ και συντονίστρια του Apollo. «Ξεκινήσαμε αυτήν την πρωτοβουλία με το όραμα να απελευθερώσουμε τις δυνάμεις της κοινωνίας για το κοινό όφελος φύσης και ανθρώπου. Για να μάθει ο κόσμος για τις πεταλούδες, να ενεργοποιηθεί και να δράσει. Η κάθε καταγραφή μετράει. Και έχει διπλή αξία όταν προέρχεται από τον απλό κόσμο» προσθέτει.

Η συμμετοχή των πολιτών-εθελοντών έχει καθοριστική σημασία για το πρόγραμμα. «Όλοι μπορούν να συμμετέχουν με μεράκι, καλή διάθεση και λίγο χρόνο στη φύση, μακριά από το γραφείο, τα μαθήματα και τις οθόνες» επισημαίνει η κα Κατή.

Προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της συμμετοχής των πολιτών, τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου, στις 17:30, θα γίνει διαδικτυακή παρουσίαση του προγράμματος στους ενδιαφερόμενους πολίτες. Στις 19:00 θα πραγματοποιηθεί η ετήσια συνάντηση των εθελοντών. Ο σύνδεσμος της συνάντησης είναι https://meet.google.com/jfe-pasb-dfg. Το πρόγραμμα της εκδήλωσης στο https://www.facebook.com/BCL.Ioannina.

Το apollo έχει τρεις μεθόδους καταγραφής των πεταλούδων που αντιστοιχούν σε τρία επίπεδα δυσκολίας. Στο apollo απαγορεύεται ρητά η θανάτωση ή όποια βλάβη στις πεταλούδες και τα ενδιαιτήματά τους και λαμβάνεται άδεια από το Υπουργείο για τις δράσεις του. Στις απλές τυχαίες καταγραφές, ο εθελοντής χρειάζεται μόνο το κινητό του ή μια φωτογραφική μηχανή για να αποστείλει τη φωτογραφία και τις συντεταγμένες τις στο «project Apollo» στην πλατφόρμα i-naturalist.

Στο δεύτερο επίπεδο, η καταγραφή γίνεται σε σημεία για 15 λεπτά σε μια ζώνη 50 μέτρων με τη χρήση εφαρμογής που είναι διαθέσιμη στα ελληνικά.

Το τρίτο επίπεδο είναι το πιο σημαντικό και απαιτείται μεγαλύτερη εμπειρία. Πρόκειται για διαδρομές 300 μέτρων όπου καταγράφονται όλα τα άτομα των ειδών πεταλούδων κάθε χρόνο, με τουλάχιστον τρεις επαναλήψεις το χρόνο. Το apollo παρέχει στους εθελοντές φωτογραφικό οδηγό αναγνώρισης, οδηγίες για την καταγραφή, όπως και απόχες στους εθελοντές που πραγματοποιούν διαδρομές.

Η Ελλάδα, μέσω του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (BCL στο Τμήμα ΒΕΤ), πέτυχε την ένταξή της στον ευρωπαϊκό χάρτη των χωρών με προγράμματα βιοπαρακολούθησης. Οι διαδρομές χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της πληθυσμιακής τάσης των πεταλούδων, και τα δεδομένα υποβάλλονται στην πανευρωπαϊκή πλατφόρμα eBMS (European Butterfly Monitoring Scheme).

Με τη συμμετοχή άνω των 10.000 πολιτών σε όλη την Ευρώπη, υπολογίζεται ο δείκτης «Grassland Butterfly Indicator», ο οποίος δείχνει πτωτική τάση της τάξεως του 30% στην Ευρώπη.

Η πρόσφατη ευρωπαϊκή νομοθεσία, ο νόμος Αποκατάστασης της Φύσης, υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τους πληθυσμούς των πεταλούδων, καθώς είναι επικονιαστές και παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα. Για πρώτη φορά η Ελλάδα συμμετέχει στον δείκτη.

«Είμαστε μια ωραία αλλά μικρή ομάδα ακόμη που μεγαλώνει σταδιακά», λέει η συντονίστρια: «Στόχος μας να εμπλακούν τα Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, στελέχη του ΟΦΥΠΕΚΑ, υπάλληλοι των δασαρχείων, επιστήμονες, άνθρωποι της υπαίθρου, αγρότες, εκπαιδευτικοί, ορειβάτες, αλλά και κάθε φυσιολάτρης που θέλει να βοηθήσει την επιστήμη και να συμμετάσχει στην προστασία της φύσης. Θέλουμε στο μέλλον να οργανώσουμε θερινά σχολεία εκπαίδευσης του κόσμου και των παιδιών για τις πεταλούδες σε όλη την Ελλάδα. Ευχηθείτε μας καλή δύναμη».

Περισσότερες πληροφορίες για το πρότζεκτ apollo εδώ.