Από τη Ζαγόριανη, στη Χρυσόρραχη

Με το ΦΕΚ 179/1927, στις 20 Αυγούστου 1927, ένα ακόμα χωριό των Ιωαννίνων άλλαζε όνομα: Η Ζαγόριανη γινόταν Χρυσορράχη ή Χρυσόρραχη.

Βρίσκεται γύρω στα 45χλμ βόρεια-βορειοδυτικά των Ιωαννίνων και σήμερα, ανήκει στον Δήμο Πωγωνίου.

Το όνομα «Ζαγόριανη» ή «Ζαγοριανή» το αναφέρει ο Ιωάννης Λαμπρίδης στα «Αγαθοεργήματα» και ερμηνεύει την ονομασία ως η περιοχή «πίσω από το βουνό». Η προφανής ομοιότητα με την ονομασία του Ζαγορίου, αντλεί και την ίδια ρίζα. Ο Κ. Οικονόμου στα «Οικωνύμια» αναφέρει ότι ουσιαστικά προέρχεται από τη σλάβικη λέξη Zagorjane, «αυτός που κατοικεί πίσω από τα δάση».

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Μερικά χιλιόμετρα νοτιότερα, ένα άλλο χωριό είχε παρόμοιο όνομα: Ζαγόρτσα ή Ζαγόριτσα, όπως ήταν μέχρι το 1940 το όνομα του Πολυγύρου.

Το 1895, η στατιστική του πληθυσμού, η πιο ακριβής που υπάρχει πριν την κατάλυση της οθωμανικής εξουσίας στα Γιάννενα, καταγράφει τη Ζαγόριανη με 202 άνδρες και 176 γυναίκες πληθυσμό, υπαγόμενη στον ναχιγιέ Κουρέντων.

«Σύμφωνα λοιπόν με οθωμανικές καταγραφές των ετών 1893, 1894 και επικύρωση του 1898, η Ζαγόριανη είχε έκταση 14.516 και 1/4 τουρκικά στρέμματα που κατανέμονταν σε 903 κτήματα («κομμάτια»). Αυτά περιελάμβαναν 36 αμπέλια (105 στρ.), μία μάνδρα βοών, έναν λειμώνα (τσιαΐρ), 293 ποτιστικά χωράφια (1.291 στρ.), 375 (ξερικά) χωράφια, 18 κουριά (δασότοποι), 4 βοσκοτόπους (αυλή, μάνδρες, στρούγγες), μία χειμερινή βοσκή (κισλάς), μία βοσκή (μεράς), 72 γεωργικές ο ικ ίες (74 στρ.), 76 καλύβες (64 στρ.), ένα μαγαζί, ένα παντοπωλείο, 22 κήπους και ένα γήπεδο καλύβας. Στη στατιστική αναφέρεται ότι το ιμλιά κι Ζαγόριανη είχε έκταση 14.500 στρ., από τα οποία 3.300 στρ. ήταν καλλιεργούμενα, 7.200 στρ. βοσκές και 4.000 στρ. λοιπές εκτάσεις· ο συνεταιρισμός του χωριού διέθετε 34 μέλη (1921 )192193. Το 1931 υπήρχαν εκεί 110 μπασταινούχοι καλλιεργητές», αναφέρει ο Βακατσάς, που προσθέτει ότι το χωριό, ήταν κρατικό τσιφλίκι, επί οθωμανικής διοίκησης.

Ο Αραβαντινός στη «Χρονογραφία» αναφέρει ότι «συντηρείται αρχαίας πόλεως ακρόπολις ημισείαν ώραν προς Δ της ρηθείσης κώμης φαινόμενη».

Πηγές

Βακατσάς, Κων. Η αγροτική ιδιοκτησία 1913-1918 στο νομό Ιωαννίνων (τμήμα Κουρέντων)

Οικονόμου Κων. Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-γλωσσολογική εξέταση

Κοκολάκης Μιχ. Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο Σαλναμέ του 1895