Από τα καμπ στο Helios

Στην περιφέρεια της Ηπείρου υπάρχουν 4 δομές ανοιχτής φιλοξενίας. Συγκεκριμένα, η Αγία Ελένη στα Ιωάννινα με μέγιστη χωρητικότητα 504 άτομα, τα Δολιανά Ιωαννίνων με μέγιστη χωρητικότητα 129 άτομα, ο Κάτσικας στα Ιωάννινα με μέγιστη χωρητικότητα 1029 άτομα, και η Φιλιππιάδα στην Πρέβεζα με 625 άτομα.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ-τελευταία στοιχεία μέχρι και 28 Φεβρουαρίου 2019), αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα βρίσκονται 3.773 ασυνόδευτα ανήλικα εκ των οποίων το 93,8% είναι αγόρια και το 6,2% είναι κορίτσια. Περίπου 1,085 ασυνόδευτα ανήλικα φιλοξενούνται σε θέσεις μακροχρόνιας φιλοξενίας (όπως είναι οι δομές/διαμερίσματα υποστηριζόμενης διαβίωσης ασυνόδευτων ανηλίκων) 962 σε θέσεις προσωρινής φιλοξενίας (ασφαλείς ζώνες/ξενοδοχεία), ενώ 2032 ασυνόδευτα ανήλικα βρίσκονται εκτός μακροχρόνιας ή προσωρινής φιλοξενίας, εκ των οποίων: τα 718 βρίσκονται σε ΚΥΤ, τα 106 σε προστατευτική φύλαξη και τα 185 προς μεταφορά σε θέσεις μακροχρόνιας ή προσωρινής φιλοξενίας.

   Όπως υποστηρίζει η ΜΚΟ ΑΡΣΙΣ «το γεγονός ότι μόλις το ¼ των ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται στην Ελλάδα φιλοξενούνται σε μία ασφαλή δομή, αποτελεί ένα πολύ σοβαρό ζήτημα για την ελληνική κοινωνία. Υπάρχουν αρκετές ελλείψεις στο ζήτημα της προστασίας τους, οι οποίες ειδικότερα μετά το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης αναδείχθηκαν ακόμη περισσότερο. Η ελληνική πολιτεία φάνηκε ανέτοιμη να περιθάλψει και να προστατεύσει τα χιλιάδες παιδιά που πέρασαν από την Ελλάδα και που κάποια στιγμή εγκλωβίστηκαν εδώ. Η πολυπλοκότητα του συστήματος προστασίας έτσι όπως την αντιμετωπίζουμε εμείς ως κοινωνία των πολιτών στην καθημερινότητα, οι πολλαπλές αρμοδιότητες μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων, καθιστούν αρκετά ζητήματα σχεδόν αδύνατον να αντιμετωπιστούν».

Επιπλέον η οργάνωση σημειώνει ότι αποτελεί «κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού τα περίπου 620 παιδιά που βρίσκονται στην αστεγία, τα πάνω από 700 παιδιά που βρίσκονται στα ΚΥΤ και ο μεγάλος αριθμός που βρίσκεται στην "προστατευτική φύλαξη" και στα αστυνομικά τμήματα καθώς η ελληνική πολιτεία καταφεύγει σε κράτηση παιδιών που δεν έχουν κάνει κανένα έγκλημα. Τα παιδιά αυτά πολλές φορές κρατούνται ως εγκληματίες σε χώρους που δεν ενδείκνυται για τη διαβίωσή τους, άλλοτε μακροχρόνια άλλοτε σύντομα, δίχως να τους εξηγεί κανείς γιατί κρατούνται σαν εγκληματίες».

    Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής, Μιλτιάδης Κλάπας τόνισε: «Όλα τα κέντρα φιλοξενίας βρίσκονται πλέον σε πολύ καλή κατάσταση και οι συνθήκες που επικρατούν είναι αρκετά καλές. Πρόσκαιρα παρουσιάζονται κάποια προβλήματα στο πλαίσιο του σχεδίου μας για την αποσυμφόρηση των νησιών, ωστόσο διαρκούν το πολύ 10 με 15 ημέρες και έπειτα επιλύονται. Αυτό που δεν γνωρίζει ιδιαίτερα ο κόσμος είναι ότι εκτός από το οικονομικό βοήθημα που δίνεται υπάρχουν αρκετές παροχές σε όσους διαμένουν στις δομές φιλοξενίας. Για παράδειγμα σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, παρέχεται πρόσβαση στην εκπαίδευση για όλα τα τέκνα των αιτούντων άσυλο που βρίσκονται σε σχολική ηλικία. Επιπλέον οι ενήλικες μπορούν να συμμετέχουν σε προγράμματα απασχόλησης ενώ λειτουργούν αρκετά εργαστήρια, εργαστήρια ανάπτυξης δεξιοτήτων και χειροτεχνίας, μέσα στις δομές που ουσιαστικά δίνουν έναν άλλο τόνο. Το σημαντικότερο για εμάς είναι η ένταξη πλέον».

Το πρόγραμμα HELIOS

   «Αυτό που προστίθεται τώρα είναι το ενταξιακό πρόγραμμα HELIOS, που αφορά αναγνωρισμένους πρόσφυγες οι οποίοι πλέον θα φεύγουν από τα προγράμματα υποδοχής, θα λαμβάνουν ένα επίδομα ενοικίου για ένα εξάμηνο και θα κάνουν ενταξιακά μαθήματα είτε αφορά συμβουλευτική συνεργασία είτε μαθήματα ελληνικών. Έχει ξεκινήσει ήδη το πρόγραμμα», συμπλήρωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κλάπας.

Μέσω του προγράμματος ESTIA που διαχειρίζεται η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περίπου 25.000 άτομα φιλοξενούνται σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα. Ακόμη, περίπου 8.000 άτομα φιλοξενούνται από το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία σε όλη τη χώρα. Επιπλέον υλοποιείται πρόγραμμα φιλοξενίας 5.000 ατόμων σε ξενοδοχεία και καταλύματα για περίοδο 6 μηνών, το οποίο διαχειρίζεται ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

   Σε όλους τους αιτούντες άσυλο παρέχεται σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας πλήρης πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τόσο εντός των Δομών Φιλοξενίας, όσο και στα Κέντρα Υγείας και τα Νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Εξ αρχής το σύνολο των παιδιών που εισέρχονται στην ελληνική επικράτεια εμβολιάζονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το ελληνικό σύστημα εμβολιασμών.

   Επίσης, σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, παρέχεται πρόσβαση στην εκπαίδευση για όλα τα τέκνα των αιτούντων άσυλο που βρίσκονται σε σχολική ηλικία, είτε εντός των Δομών Φιλοξενίας, είτε σε ειδικές Δομές Υποδοχής για την Εκπαίδευση των Προσφύγων (ΔΥΕΠ), είτε σε κανονικές τάξεις των σχολείων του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Συγκεκριμένα για το σχολικό έτος 2018-2019 περίπου 12.500 παιδιά παρακολουθούν μαθήματα σε ειδικές ή κανονικές τάξεις.

   Ενεργή συμμετοχή και ισχυρή παρουσία στις δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα έχει ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) με συνεργάτες τις ΜΚΟ Danish Refugee Council, την Arbeiter Samariter Bund (ASB) και την European Expression (μόνο στον Ελαιώνα) τη Unicef η οποία παρέχει μη τυπική εκπαίδευση, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες ενώ σε όσα καμπς λειτουργούν ασφαλείς ζώνες ο ΔΟΜ, συνεργάζεται με την ΜΚΟ ΑΡΣΙΣ.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΔΟΜ, μία μόνιμη πρόκληση της τρέχουσας περιόδου είναι η αναζήτηση θέσεων στις δομές φιλοξενίας. Επιπλέον οι δομές φιλοξενίας στην πλειοψηφία τους είναι σε καλή κατάσταση ωστόσο γίνονται συνεχείς παρεμβάσεις για να βελτιωθούν και άλλο οι συνθήκες. Το επόμενο βήμα και ο κύριος προσανατολισμός του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης είναι η ένταξη των προσφύγων και των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία τόσο σε επίπεδο εκπαίδευσης όσο και σε επίπεδο απασχόλησης. Παρόλα αυτά το βήμα αυτό για να πραγματοποιηθεί χρειάζεται να συνεργαστεί και η τοπική αυτοδιοίκηση με τους υπόλοιπους φορείς.

Ακόμη ο ΔΟΜ από τον Ιανουάριο του 2019 μέχρι το τέλος του έτους υλοποιεί σε συνεργασία με τις οργανώσεις, Danish Refugee Council Greece (DRC Greece), Arbeiter Samariter Bund (ASB), UNICEF, Άρσις, Ευρωπαϊκή Έκφραση, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (GCR), το πρόγραμμα «Improving the Greek Reception System through Site Management Support and Targeted Interventions in Long-Term Accommodation Sites». Μέσω αυτού του προγράμματος ο ΔΟΜ «αποσκοπεί στην εξασφάλιση αξιοπρεπών και εναρμονισμένων προτύπων υποδοχής και προστασίας των μεταναστών (συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο και δικαιούχων διεθνούς προστασίας) που διαμένουν σε δομές φιλοξενίας στην ηπειρωτική Ελλάδα, υποστηρίζοντας την ελληνική κυβέρνηση ως προς τη διοίκηση όλων των δομών που λειτουργούν στη χώρα».

   Πηγή: ΑΠΕ/Ιωάννα Καρδάρα