Από τo Μπιζάνι στον Σαγγάριο και πάλι πίσω

Σε δύο διαμετρικά σχεδόν αντίθετες κατευθύνσεις κινήθηκαν οι χαιρετισμοί στην πανηγυρική εκδήλωση του Δήμου Ιωαννιτών για τα Ελευθέρια, αλλά με μια κοινή γραμμή να τις διαπερνάει, αυτή της «επιτακτικής εθνικής ενότητας».

Ο δήμαρχος Μωυσής Ελισάφ μίλησε για τους επετειακούς χαιρετισμούς που είναι «αναγκαιότητα», αλλά και «επικίνδυνοι», για να περάσει στον τρόπο μεταφοράς της μνήμης και, σε μια από τις καλύτερες στιγμές «Ελευθερίων» λόγων, να πει ότι «γνωρίζουμε ότι ακόμη και ο πιο επιτυχημένος χαιρετισμός, τον οποίο ασφαλώς δεν διεκδικώ, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων κινδυνεύει να κατασπαραχθεί από την τυποποίηση. Ή να καταλήξει σε μάταιους και νυσταλέους λιβανωτούς». 

Ο πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας από την άλλη, στο μακροσκελέστατο λόγο του (5.742 λέξεις συνολικά…) μίλησε κυρίως… για τη «μεγάλη ιδέα», ένα καίριο σημείο της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας και ταυτόχρονα, αμφιλεγόμενο «εθνικό λόγο», ειδικά σήμερα που γίνεται προσπάθεια επικοινωνιακής ανασύστασής της, για μια άλλη επέτειο, αυτή των 200 χρόνων από την επανάσταση του ’21.

Ο κ. Ελισάφ παρέκαμψε την αφήγηση των γεγονότων για να σταθεί στην «κορυφαία ώρα ενός λαού» που ως τέτοια καθόρισε και το ’13 και την απελευθέρωση, χαρακτηρίζοντάς τη «κορυφαία ώρα Παιδείας».

Έδωσε τον αναμενόμενο εθνικό τόνο, στηρίζοντας τον στα δίπολα «δικαιοσύνη-αδικία» και «αδυναμία-δύναμη» μεταξύ άλλων, αλλά και σε ιστορικές αναλογίες, στο «ολέθριο ‘97» και την «καθαρή ουτοπία» με το «αδιαμφισβήτητο μέρος της πιο χειροπιαστής πραγματικότητας».

Το «έτσι πρέπει» και το έθνος

Ο δήμαρχος Ιωαννίνων έδωσε τη δική του έκταση και ερμηνεία της «εθνικής ανάγκης» και ενότητας, που ενδεχομένως, να παραπέμπει και σε σύγχρονες πολιτικές επιλογές: «Το ‘εγώ’ τότε υποχωρεί και συναιρείται στη χοάνη ενός ατσάλινου ‘εμείς’. Για να διαμορφώσει έτσι την αναγκαία εκείνη ψυχική ενότητα, που μαζί με την πίστη στο δίκαιο του αγώνα και την παράδοση του έθνους μεταβάλει το αδύνατο σε δυνατό. Το όνειρο σε πραγματικότητα και την  ευχή σε πράξη.

Γιατί; Απλά , ‘Γιατί έτσι πρέπει’».

Σε μεταφορά στο σήμερα, είπε: «Να υπερβούμε τις διαφορές και τις αδυναμίες μας και να επαναλάβουμε ό, τι έπραξαν εκείνοι την κρίσιμη ώρα του ‘13. Σήμερα, λοιπόν, είναι και πάλι η ώρα ενός νέου εθνικού συναγερμού».

Κατέληξε επικαλούμενος τον Μαρκ Φερό, το γάλλο ιστορικό και παλιό διευθυντή του περιοδικού «Annales»: «Στον 20ο αι. το κόκκινο της εξέγερσης ήταν το σύμβολο της σημαίας. Ας διασφαλίσουμε ότι στον 21ο αι. το κόκκινο δεν θα είναι το αίμα μας».

 Ο πρόεδρος της Βουλής κ. Τασούλας έκανε μια βαθιά αναδρομή στη νεοελληνική ιστορία, τοποθετώντας την αρχή της «περίπου 270 χρόνια πριν από την εποχή μας» και στηρίζοντας το σκελετό της ομιλίας του στη μεγάλη ιδέα, ως «που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να έλθει ‘το ελληνικόν’ και πάλι στην Ήπειρο».

Στην πραγματικότητα, ο κ. Τασούλας έκανε κάτι στο οποίο αρέσκεται στις δημόσιες ομιλίες του: πήγε ακόμα πιο πίσω και έφτασε στις δύο αυτοκρατορίες, ρωμαϊκή και βυζαντινή, για να ξεκινήσει την αφήγησή του, στην οποία ενέταξε το μοιρολόι «από τα Βαλκάνια ως την Κύπρο» για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Για την ακρίβεια, παρέθεσε ένα μοιρολογικό τετράστιχο…

Ανέτρεξε στην οθωμανοκρατούμενη ελληνική περιοχή, στους ανθρώπους της, στον ελληνικό διαφωτισμό και την ιδιαίτερη θέση των Ιωαννίνων και ανέφερε μεταξύ άλλων τον Θεόδωρο Α’, το 1208, για να βρει τις «ρίζες της μεγάλης ιδέας».

Ο Σαγγάριος και η Άγκυρα

Ο κ. Τασούλας πέρασε με μια μικρή αναφορά την ήττα του 1897 ως «ξυπνητήρι» και στη συνέχεια, έφτασε μέχρι τον… Σαγγάριο και την Άγκυρα.

«Η προσπάθεια όμως ξεπερνούσε, ως φαίνεται, τη δύναμη αντοχής του έθνους. Από εκεί και πέρα, η εθνική ορμή ξεπέφτει και ο πολύχρονος αγώνας καταλήγει στη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Δεν αναφέρω εδώ τους ρόλους των τότε ισχυρών γιατί πιστεύω πως τη μοίρα μας κυρίως την ορίζουμε εμείς. Με τα μεγαλεία μας ή τις μικρότητές μας οπότε και βρίσκουν έδαφος όσοι μας υποβλέπουν» είπε μεταξύ άλλων.

Ξαναγύρισε στα Γιάννενα και την απελευθέρωση. Από όλο το φάσμα των ελλήνων ιστορικών, επέλεξε τις αναφορές του Σπύρου Μαρκεζίνη στα γεγονότα του ’12-΄13 παραθέτοντας αυτούσια την περιγραφή.  

Κατόπιν ο κ. Τασούλας επέστρεψε στη Μικρασιατική καταστροφή, πέρασε στον… μαρξισμό, για να κάνει μια από τις συνηθισμένες του νύξεις, ξαναπήγε στη Μικρασιατική καταστροφή, στον πόλεμο του ’40, στην ένταξη στην ΕΟΚ. Τελικά, κατέληξε στη δικαιολόγηση των πολιτικών επιλογών επί πρόσφατης οικονομικής κρίσης, για να μιλήσει για τη διαπραγμάτευση στην ΕΕ για τη νέα προγραμματική περίοδο. Και όλα αυτά, στην ομιλία του για τα 107α Ελευθέρια…

Τελικά, κατέληξε εκεί που κατέληξε και ο δήμαρχος, με μια σημειωτική αντιστοιχία: «Το χτίσιμο μιας Ελλάδος νοικοκυρεμένης και μέσα σ’ αυτήν μιας Ηπείρου προκομένης, που στέκεται γερά στα πόδια της και μετέχει ενεργά στα ευρωπαϊκά δρώμενα, με ισχυρές Ενοπλες Δυνάμεις, με κάθε μορφής απαραίτητες παροχές προς τον πολίτη είναι το δικό μας χρέος, το δικό μας αναίμακτο Μπιζάνι που πρέπει να κατακτηθεί».