Αναζητώντας τα αίτια της περσινής αύξησης ρεκόρ της θέρμανσης

Ο ρυθμός υπερθέρμανσης της Γης έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών το 2023, με το 92% της περσινής ζέστης-ρεκόρ να οφείλεται στον άνθρωπο, όπως υπολόγισαν κορυφαίοι επιστήμονες.

Η ομάδα των 57 επιστημόνων από όλο τον κόσμο χρησιμοποίησε μεθόδους εγκεκριμένες από τα Ηνωμένα Έθνη για να εξετάσει τι κρύβεται πίσω από την περσινή θανατηφόρα έκρηξη ζέστης. Είπαν ότι ακόμη και με ταχύτερο ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας δεν βλέπουν ενδείξεις σημαντικής επιτάχυνσης της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο, πέρα από την αυξημένη καύση ορυκτών καυσίμων.

Οι περσινές θερμοκρασίες ρεκόρ ήταν τόσο ασυνήθιστες που οι επιστήμονες συζητούν τι κρύβεται πίσω από το μεγάλο άλμα και αν η κλιματική αλλαγή επιταχύνεται ή αν παίζουν ρόλο άλλοι παράγοντες.

Πέρυσι ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας έφτασε τους 0,26 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία - από 0,25 βαθμούς Κελσίου το προηγούμενο έτος. Αυτή δεν είναι σημαντική διαφορά, αν και καθιστά τον φετινό ρυθμό τον υψηλότερο που έχει σημειωθεί ποτέ, δήλωσε ο Φόρστερ.

Παρόλα αυτά, οι εξωτερικοί επιστήμονες δήλωσαν ότι η έκθεση αυτή αναδεικνύει μια ολοένα και πιο ανησυχητική κατάσταση.

Η ομάδα των συγγραφέων -η οποία συγκροτήθηκε για να παρέχει ετήσιες επιστημονικές ενημερώσεις μεταξύ των μεγάλων επιστημονικών αξιολογήσεων του ΟΗΕ που πραγματοποιούνται κάθε επτά έως οκτώ χρόνια- διαπίστωσε ότι πέρυσι η θερμοκρασία ήταν κατά 1,43 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900, με τους 1,31 βαθμούς να οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. 

Το υπόλοιπο 8% της αύξησης της θερμοκρασίας οφείλεται κυρίως στον Ελ Νίνιο, τη φυσική και προσωρινή αύξηση της θερμοκρασίας του κεντρικού Ειρηνικού που αλλάζει τον καιρό παγκοσμίως, καθώς και σε μια φρικτή αύξηση της θερμοκρασίας κατά μήκος του Ατλαντικού και σε άλλες τυχαίες καιρικές συνθήκες.

Σε ένα ευρύτερο 10ετές χρονικό πλαίσιο, το οποίο οι επιστήμονες προτιμούν από τα μεμονωμένα έτη, ο κόσμος έχει θερμανθεί περίπου 1,19 βαθμούς Κελσίου από την προβιομηχανική εποχή, σύμφωνα με την έκθεση στο περιοδικό Earth System Science Data.

Η έκθεση ανέφερε επίσης ότι καθώς ο κόσμος συνεχίζει να χρησιμοποιεί άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, η Γη είναι πιθανό να φτάσει στο σημείο σε 4,5 χρόνια που δεν θα μπορεί πλέον να αποφύγει να περάσει το διεθνώς αποδεκτό όριο για την αύξηση της θερμοκρασίας: 1,5 βαθμούς Κελσίου.

Δεν είναι το τέλος του κόσμου ή της ανθρωπότητας αν οι θερμοκρασίες ξεπεράσουν το όριο του 1,5 βαθμού, αλλά θα είναι αρκετά άσχημο, είπαν οι επιστήμονες. Προηγούμενες μελέτες του ΟΗΕ δείχνουν ότι οι μαζικές αλλαγές στο οικοσύστημα της Γης είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν μεταξύ 1,5 και 2 βαθμών Κελσίου θέρμανσης, συμπεριλαμβανομένης της ενδεχόμενης απώλειας των κοραλλιογενών υφάλων του πλανήτη, των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής, των ειδών φυτών και ζώων - μαζί με πιο άσχημα ακραία καιρικά φαινόμενα που σκοτώνουν ανθρώπους.

Η περσινή άνοδος της θερμοκρασίας ήταν κάτι περισσότερο από ένα μικρό άλμα. Ήταν ιδιαίτερα ασυνήθιστη τον Σεπτέμβριο, δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Sonia Seneviratne, Ελβετίδα κλιματολόγος, καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Ατμοσφαιρικής και Κλιματικής Επιστήμης του ETH Ζυρίχης.