Αγορά σε κρίση

H περίοδος των Χριστουγέννων είναι πάντα η πιο κρίσιμη για την αγορά και φέτος έχει χαθεί. Πέραν των διαρκών πιέσεων που δέχεται η κυβέρνηση για το, μερικό έστω, άνοιγμα, πέρα από τη λογική που έχουν τα αιτήματα και τη δεδομένη αναγκαιότητα, το παιχνίδι έχει χαθεί φέτος και τα αποτελέσματα, όπως συμβαίνουν πάντα στην οικονομία, θα είναι ορατά σε «δεύτερο χρόνο».

Το λιανεμπόριο υπέστη μια καθίζηση σχεδόν 25% τον περασμένο Απρίλιο και δεν επανήλθε έκτοτε σε περσινά δεδομένα, αν και τα πλησίασε κάπως τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Κάτι άλλο που είναι δεδομένο, είναι η αδυναμία των δομών, κυρίως των ιδιωτικών, να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις. Η μια μετά την άλλη οι εταιρίες κούριερ, ανακοινώνουν ότι αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις παραγγελίες, καθώς αυτή τη στιγμή, όλο σχεδόν το λιανεμπόριο κινείται μέσω ηλεκτρονικών αγορών. H Γενική Ταχυδρομική ανακοίνωσε ότι περιστέλλει υπηρεσίες, ενώ το ίδιο έκανε και η ACS, αλλά και η Speedex. Η ΕΛΤΑ courier ανακοίνωσε ότι η κίνηση έχει αυξηθεί κατά 60,8%. Στο «τέλος» όλων αυτών βρίσκονται οι εργαζόμενοι-ες σε αυτές τις επιχειρήσεις, σε μια δουλειά που δεν φημίζεται για τις εργασιακές της συνθήκες και πάντα, διέπεται από τους σκληρότερους αγοραίους νόμους, αυτούς που πρώτα επηρεάζουν τους εργαζόμενους και μετά την κερδοφορία…

Χωρίς όμως επαρκές δίκτυο μεταφορών, τα δώρα δεν θα φτάσουν στην ώρα τους. Αυτό ουσιαστικά λένε οι κούριερ, αυτό γνωρίζουν και οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι αλυσίδες. Επίσης, η ύπαρξη eshop δεν σημαίνει πάντα «όλα εντάξει».

Πριν από περίπου ένα μήνα, το eshop του Jumbo έκλεισε για μια εβδομάδα, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι παραγγελίες. Το ίδιο συνέβη και σε άλλες αντίστοιχες επιχειρήσεις, όπως ο «Μουστάκας» που ξαφνικά διαπίστωσαν, ειδικά ενόψει black Friday, ότι τα τμήματα logistics δεν μπορούν να προλάβουν τους πελάτες…

Οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης, παρότι βαφτίσθηκαν «μερική επανεκκίνηση», μάλλον δεν ικανοποίησαν τις επιχειρήσεις. Το Jumbo για παράδειγμα, ανακοίνωσε ότι δεν θα ανοίξει ούτε για «click away», με προπαραγγελία και πληρωμή-παραλαβή στο κατάστημα, γιατί όπως αναφέρει «δεν υπάρχει η υποδομή».

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι φέτος, σε σύνολο 37.460 επιχειρήσεων με απασχόληση 10 άτομα και άνω, με συνολικό κύκλο εργασιών 243,2 δισ. ευρώ, οι 5.559 έλαβαν παραγγελίες μέσω ιστοσελίδας ή ειδικών εφαρμογών ή μέσω μηνυμάτων τύπου EDI, ποσοστό μόλις 14,8% και ο κύκλος εργασιών από αυτές τις παραγγελίες ανήλθε σε 10,5 δισ. ευρώ, ποσοστό 4,3% του συνολικού κύκλου εργασιών.

Φανταστείτε ότι τα μεγέθη είναι αυξημένα γενικά, σε σχέση με πέρυσι…

Το θέμα των μη επαρκών υποδομών είναι ανοιχτό από την αρχή της πανδημίας. Μια σειρά πράγματα, από την (τηλε)εκπαίδευση μέχρι το εμπόριο, «λύγισαν» υπό το βάρος των ειδικών απαιτήσεων.

Φυσικά, εξίσου καίριο είναι το θέμα της υγιεινής και της άποψης των ειδικών, που το περασμένο καλοκαίρι μάλλον αγνοήθηκε κυρίως, παρά εφαρμόστηκε…

Η σύνθλιψη των «κανονικών συνθηκών» στην αγορά είχε προλεχθεί πάντως. Αρκετές ήταν οι φωνές, ειδικά στο χώρο του digital marketing, για τη μη σκοπιμότητα της φετινής black Friday. Ο έτσι και αλλιώς συζητήσιμος καταναλωτικός «θεσμός» που έχει κατηγορηθεί, όχι άδικα, ότι πλήττει τη χριστουγεννιάτικη αγορά, ήταν μια από τις αιτίες που επιβάρυναν σημαντικά το χώρο των μεταφορών και logistics, με τα αποτελέσματα τώρα να είναι αυτά που περιγράφηκαν πιο πάνω.

Επίσης, σημαντικές αλλαγές καταγράφονται και σε παράλληλους κλάδους. Η δαπάνη της διαφήμισης είναι μηδαμινή, ενώ αρκετές εταιρίες προχωρούν σε βρίσκουν την ευκαιρία να προχωρήσουν σε εμβληματικές, για την ιστορία τους, αλλαγές, όπως η ΙΚΕΑ που κατάργησε μετά από 70 χρόνια τον κατάλογό της.

Τα μικρότερα καταστήματα, που μπορούν να υποστηρίξουν ένα τοπικό δίκτυο διανομής, φαίνεται να είναι σε κάπως καλύτερη θέση. Ίσως φέτος είναι η ευκαιρία να εφαρμοστεί η στήριξη στην «επιχείρηση της γειτονιάς», με αυξημένη βαρύτητα μάλιστα.

Ωστόσο, μια κλειστή αγορά είναι (και) μια απορρυθμισμένη αγορά, που τα τελευταία χρόνια, με μια σειρά αποφάσεων που ωφέλησαν μόνο τα μεγάλα «πορτοφόλια» και επιχειρήσεις, είναι σε χειρότερη θέση, έτσι και αλλιώς…