Θύματα του πολέμου: Η ενημέρωση

Εκτός από τις μάχες που μαίνονται στο πεδίο, με θύματα, πρόσφυγες και τρόμο που προκαλεί η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, παράπλευρο θύμα είναι και η ενημέρωση.

Αμφότερες οι πλευρές έχουν επιδοθεί σε πόλεμο προπαγάνδας και η αλήθεια προκύπτει μόνο μετά από πάρα πολλές διασταυρώσεις. Και όλα αυτά, την εποχή που υποτίθεται (και σε ένα βαθμό ισχύει κιόλας), υπάρχει η δυνατότητα της άμεσης, σε πραγματικό χρόνο μετάδοσης εικόνας.

Η ουκρανική πλευρά είναι εκείνη που βγαίνει νικήτρια μέχρι στιγμής στη «μάχη των πολυμέσων». Εκτός από τις παρεμβάσεις του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που σε τακτικούς χρόνους (νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα) κάνει αναρτήσεις στο τουίτερ και βίντεο διαγγελμάτων του στο facebook, λειτουργεί και ένα δίκτυο στο οποίο συμμετέχουν επίσημοι οργανισμοί της χώρας (κυρίως υπουργεία Άμυνας, Εξωτερικών) που προσπαθεί να διατηρήσει υψηλό το φρόνημα των πολιτών τους.

Οι επίσημες επιβεβαιώσεις για γεγονότα που βγαίνουν στην επιφάνεια δεν περισσεύουν πάντως. Επίσης δεν λείπουν τα fakes, ακόμα και από επίσημους, κρατικούς φορείς.

Ούτε όμως και φορείς όπως η ΕΕ έχουν συμβάλλει στην ελευθερία του Τύπου και της ενημέρωσης που θα επιτρέπει τη διασταύρωση των ειδήσεων. To Russia Today και το Sputnik που λογοκρίθηκαν σε μια σειρά χώρες είναι προφανώς όργανα της κρατικής ρωσικής προπαγάνδας, όχι όμως δραματικά πολύ περισσότερο από άλλα κρατικά ειδησεογραφικά πρακτορεία ανά τον κόσμο, ακόμα και «ανεξάρτητα» ΜΜΕ της Δύσης. Στην Ελλάδα πχ, δεν υπάρχει ο λογαριασμός του RT στο twitter. Επίσης, το Sputnik news που στην Ελλάδα έχει ξεχωριστό παράρτημα με εργαζόμενους-ες, κατήγγειλε τη λογοκρισία εις βάρος του με ανακοίνωση.

Αντίστοιχα, η Ρωσία επέβαλε λογοκρισία στα εγχώρια και ξένα ΜΜΕ. Η Ρωσία του Πούτιν ποτέ δεν φημίστηκε για την ελευθερία του Τύπου, το αντίθετο μάλιστα. Τώρα όμως, εργαλειοποιεί επιχειρήματα όπως η "καταπολέμηση των fake news" για να κλείσει MME, όπως το TV Rain η Dozhd.

Από την άλλη, το RIA NOVOSTI και το TASS που παραδοσιακά υπήρξαν πιο αξιόπιστα και παραδοσιακά μέσα, εκπέμπουν ή κανονικά ή με λιγότερους περιορισμούς.

Στον αντίποδα, το Reuters και το Associated Press παραμένουν τα πιο αξιόπιστα, ακόμα και σε περίοδο πολέμου. Έχουν σαφή «δυτικό προσανατολισμό» στις ειδήσεις, παρακολουθούν όμως τις εξελίξεις και έχουν συνεχή ενημέρωση γι αυτές.

Στον «υπέροχο κόσμο του twitter» όμως, η ενημέρωση έχει και άλλα ενδιαφέροντα παρακλάδια. Υπάρχουν λογαριασμοί, επιβεβαιωμένοι και μη, οι οποίοι διατηρούν εξαιρετική επαφή με τα πολεμικά γεγονότα και τις εξελίξεις. Ένας από αυτούς είναι το Spectator Index, ο «λογαριασμός-μυστήριο» με τους 2,1 εκατ. ακολούθους. Το SI είναι ουσιαστικά ένας λογαριασμός που συγκεντρώνει καίρια tweets και ανθολογεί τις εξελίξεις με πολύ άμεσο τρόπο χρονικά και με μεγάλο ποσοστό αξιοπιστίας, όχι πάντως χωρίς «ατυχήματα». Ο λογαριασμός ανήκει στον αυστραλο-λιβανέζο γιατρό Αμπντούλ Λατίφ Χαλίμι, ο οποίος ποτέ όμως δεν επιβεβαίωσε δημόσια ότι είναι ο άνθρωπος πίσω από το SI ή αν χειρίζεται ο ίδιος το account ή πρόκειται για κανονικό δημοσιογραφικό οργανισμό.

Το SI είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα πάντως: μόνο επώνυμα, διασταυρωμένα, επαγγελματικά μέσα μπορούν να μεταφέρουν με αξιόπιστο τρόπο την είδηση ή και να ελεγχθούν σοβαρά εάν δεν το κάνουν σωστά.

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν οι ουκρανικοί λογαριασμοί στο twitter, ιδιαίτερα το Kiyv Post, ένα μέσο που ανήκει στον επιχειρηματικό κολοσσό Kadorr. Έχει βάση στο Κίεβο αλλά και στο εξωτερικό, είναι δίγλωσσο και παρά τη δεδομένη θέση του, σε καιρό πολέμου, παρακολουθεί από το πεδίο της μάχης τα γεγονότα, με τρόπο που υποδεικνύει καλή επαφή με αυτά.

 Μετά, υπάρχουν οι προσωπικοί λογαριασμοί. Οι ανταποκριτές των ελληνικών ΜΜΕ κάνουν ως επί το πλείστον ενδιαφέρουσα και καλή δουλειά, ειδικά οι μόνιμοι. Ένας από τους πιο αξιοπρόσεκτους ελληνικούς λογαριασμούς στο twitter είναι το Real Politik με πολύ καλή επαφή με τα γεγονότα στην Ουκρανία, αλλά και ενδιαφέρουσες αναλύσεις.

Επίσης, μπορείτε να παρακολουθείτε την εξέλιξη των γεγονότων στο live blog του Τύπου Ιωαννίνων:

To twitter είναι επίσης γεμάτο με ανώνυμους ως επί το πλείστον λογαριασμούς, ανθρώπων που φαίνεται ότι είναι στην πρώτη γραμμή των γεγονότων: στρατιωτικοί, κυβερνητικοί, ακόμα και κάτοικοι των πόλεων που βομβαρδίζονται, που τροφοδοτούν με πρωτότυπο υλικό που πάντα, μα πάντα, πρέπει να υπόκειται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διασταύρωση και «στάθμιση» της αξίας του, χωρίς απλά να αναζητάμε κάτι που «ταιριάζει» με αυτό που έχουμε στο μυαλό μας ότι συμβαίνει.

Γιατί πολύ συχνά αυτό που βλέπουμε είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει και ειδικά σε έναν πόλεμο, η ενημέρωση είναι συνήθως από τα πρώτα θύματα…