Θέματα τακτικής και στρατηγικής και η ευθύνη των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ

Του Βαγγέλη Κανδρή, εκπαιδευτικού

Η αρχή άνδρα δείκνυσι, Σοφοκλής 441 π.Χ.

(η εξουσία δείχνει τον χαρακτήρα των ανθρώπων)

Με αφορμή μια συζήτηση, ευτυχώς περιορισμένη, που γίνεται για το σποτάκι που έδειχνε ότι οι δημοσιογράφοι τα παίρνουν και κατά πόσο είναι πετυχημένο ή όχι, δημιουργούνται σειρά προβληματισμών και σε σχέση με τις κεντρικές καμπάνιες του ΣΥΡΙΖΑ και κατά πόσο αυτές είναι πετυχημένες και σε σχέση με την τακτική και τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει για την επάνοδο στην Κυβέρνηση.

Όσον αφορά στις κεντρικές καμπάνιες του ΣΥΡΙΖΑ προσωπικά δεν ασχολήθηκα με αυτές δημοσίως, παρόλο που είχα και έχω άποψη, για τους εξής λόγους.

Πρώτον θα θυμίσω τη ρήση του Λένιν ότι μία προβληματική απόφαση που θα υποστηριχθεί από όλους, θα φέρει πολύ καλύτερα αποτελέσματα από μία ορθή απόφαση που θα υποστηριχθεί από μερικούς. Και υπό αυτή τη σκοπιά θα πω ότι το κύριο σήμερα είναι να πέσει αυτή η ακραία νεοφιλελεύθερη σκοταδιστική κυβέρνηση αρπάγων και κατσαπλιάδων, γιατί προέχει η σωτηρία του εργαζόμενου λαού και των αδύναμων αυτής της κοινωνίας. Άρα όλες οι δυνάμεις οφείλουν να υπηρετούν και δημόσια και στην πράξη αυτόν τον στόχο. Οτιδήποτε άλλο βλάπτει το στόχο και ουσιαστικά εξυπηρετεί την παραμονή στην εξουσία μιας επικίνδυνης για τα συμφέροντα του λαού κυβέρνησης. 

Δεύτερον είδε κανένας κάποιον νεοδημοκράτη να εκφράζει δημοσίως τη διαφωνία του, όταν η ΝΔ και τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ έστηναν χορό πάνω στους νεκρούς της Μάνδρας και στην καταστροφή στο Μάτι; Ή να διαφοροποιήθηκε στη Συμφωνία των Πρεσπών; Ή όταν ξέσκιζαν τη συντρόφισσα Δούρου ή τον Πολάκη ή τον Κοτζιά ή τον Φίλη ή τον Τσίπρα; Κανένας! Παρόλο που ήξεραν ότι οι κατηγορίες ήταν και άδικες και κατασκευασμένες και ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δίκιο. Ίσα ίσα κρυφοχαμογελούσαν κιόλας, γιατί το κύριο γι’ αυτούς ήταν να πέσει ο ΣΥΡΙΖΑ και να επανέλθουν στην εξουσία για τα όποια προσωπικά οφέλη περίμεναν ότι θα έχουν. Ας παραδειγματιζόμαστε λοιπόν και από το πως χειρίζεται ο αντίπαλος ορισμένα θέματα.

Τρίτον. Ο ΣΥΡΙΖΑ πια είναι ένα μεγάλο πολυσυλλεκτικό κόμμα που ήρθε για να μείνει πολλά χρόνια. Υπό αυτή την έννοια καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα της κοινωνίας και της πολιτικής. Από ανέργους και σκληρά εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα που προσβλέπουν σε μία καλύτερη μέρα χάρη στον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι καλοπληρωμένα στελέχη του δημόσιου τομέα και μεγαλοεπιχειρηματίες που προσβλέπουν σε μια απλή οργάνωση της αγοράς, προκειμένου να εκλείψουν οι μίζες στους πολιτικούς και να αναπτυχθεί ένας στοιχειωδώς υγιής ανταγωνισμός. 

Από κόσμο που στήριζε για δεκαετίες το ΚΚΕ και την εξωκοινωβουλευτική αριστερά μέχρι ευρύτατες δυνάμεις του χώρου του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος σε αυτό θα θυμίσω μία έρευνα που είχα δει το Σεπτέμβρη του 2015 και η οποία έδειχνε ότι από το 35,5% που πήρε τότε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2,5% ήταν από τον παλιό Συνασπισμό (είχαν φύγει οι Λαφαζανικοί, οι οποίοι τότε είχαν πάρει 3%), το 4,5% προερχόταν από το ΚΚΕ, το 0,5% από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά, το 8% από τη ΝΔ και το 20% από το χώρο του ΠΑΣΟΚ. Αυτός ουσιαστικά είναι ο κόσμος που στηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ και όταν κάνουμε τις αναλύσεις μας, δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνάμε. Οι κεντρικές πολιτικές επιλογές και οι καμπάνιες μας πρέπει να εκφράζουν την πλειοψηφία αυτού του κόσμου, όσο κι αν προσωπικά ενίοτε με ενοχλεί και θα ήθελα κάτι παραπάνω.

Και τέταρτον. Συνεχίζοντας την τελευταία μου σκέψη, θα πω ότι για να πάρεις την εξουσία και να γίνεις πλειοψηφία καταρχήν κοινοβουλευτική και στη συνέχεια κοινωνική, πρέπει τα μηνύματά σου και οι στόχοι σου να αγγίζουν εκείνες τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, που θέλεις να κάνουν το άλμα και να στηρίξουν τον ΣΥΡΙΖΑ.

Και οι δυνάμεις αυτές έχουν συγκεκριμένες ανάγκες, συγκεκριμένες αντιλήψεις, συγκεκριμένες απόψεις για τα πράγματα (εν προκειμένω: ο πολύς κόσμος πιστεύει ότι όλοι σχεδόν οι δημοσιογράφοι τα παίρνουν, κάτι που προφανώς δεν ισχύει), συγκεκριμένους στόχους και συγκεκριμένη αισθητική. Και όλα αυτά πρέπει να τα λαμβάνουμε υπόψη μας και στις κεντρικές πολιτικές επιλογές και στις κεντρικές καμπάνιες. Διαφορετικά δεν έχουμε καμία ελπίδα.

Εκ των αντιδράσεων ένθεν κακείθεν για το συγκεκριμένο σποτ κατάλαβα ότι πίσω από αυτή τη διαφωνία υποβόσκει και μία λανθάνουσα διαφωνία κυρίως για την τακτική και τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ για την επάνοδο στην Κυβέρνηση για δευτερευόντως για το ρόλο του σ. Τσίπρα και της ηγετικής ομάδας από τη μια και από την άλλη το ρόλο του κόμματος και των στελεχών του στη νέα εποχή.

Για το δεύτερο και πιο εύκολο θα πω, με πλήρη συνείδηση λόγω της ειδικότητάς μου, ότι ο ρόλος της προσωπικότητας ήταν πάντα σημαντικός, ενίοτε και κυρίαρχος σε κάποιες κρίσιμες στιγμές. Άρα πρέπει να το πάρουμε όλοι απόφαση ότι πρέπει να συμπορευτούμε για πολλά χρόνια ακόμα με επικεφαλής τον σ. Τσίπρα, όχι μόνο γιατί τον θέλει ο κόσμος (αν και αυτό είναι σημαντικότατο κριτήριο), αλλά και γιατί έχει αποδείξει ότι διαθέτει όλες εκείνες τις αρετές που θέλουμε να έχει ένας ηγέτης της Αριστεράς και προοπτικά της Σοσιαλδημοκρατικής Αριστεράς. Είναι αλάνθαστος; Είναι υπεράνω κριτικής; Προφανώς όχι. Αλλά έχει σημασία η όποια κριτική ασκείται να μην υπονομεύει το τεράστιο αυτό κεφάλαιο για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Το ζητούμενο λοιπόν είναι να βρεθεί εκείνη η φόρμουλα που θα δέσει αρμονικά την ηγετική μορφή του Τσίπρα με το Κόμμα. Να φτιαχτεί ένα κόμμα μαζικό, με παρουσία σε όλους τους χώρους εργασίας, σε όλες τις γειτονιές, το οποίο θα αφουγκράζεται τις διαθέσεις του κόσμου, θα συμμετέχει στη ζύμωση της κοινωνίας σε προοδευτική κατεύθυνση και θα προσφέρει στον σ. Τσίπρα όλες εκείνες τις πολιτικές, οικονομικές και ιδεολογικές επεξεργασίες που θα τον βοηθά να παίρνει τις ορθές πρωτοβουλίες και τις ορθές αποφάσεις μαζί με το κόμμα, αλλά συχνά και χωρίς αυτό, γιατί δε γίνεται να κυβερνάς και να ρωτάς συνέχεια το κόμμα τι θα κάνεις. Οι ορθές όμως επεξεργασίες και οι ορθές αποφάσεις βάζουν το πλαίσιο και προστατεύουν προκαταβολικά την ηγεσία από τυχόν λάθη.

Όσον αφορά το πρώτο, το κύριο πεδίο της υφέρπουσας διαφωνίας, την τακτική δηλαδή και τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει για την επάνοδο στην Κυβέρνηση,  θα πω κάτι αυτονόητο, το οποίο όμως τείνουμε συχνά να το ξεχνάμε. Η φυσική πορεία της ζωής μετά από ένα μεγάλο ποιοτικό άλμα, όπως αυτό που έγινε  το 2015 με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, είναι η σταθεροποίηση και η συντηρητικοποίηση για ένα διάστημα μέχρι το επόμενο άλμα. Άλλωστε είναι γνωστό ότι οι επαναστάτες κουράζουν όσους τους ακολουθούν και κυρίως όσους είναι κοντά τους.

Ο κόσμος θέλει την αλλαγή, αλλά θέλει και κάποια στιγμή την ησυχία του. Υπό αυτή την έννοια η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς τη Σοσιαλδημοκρατία είναι δεδομένη. Θα είναι όμως μόνο προς το Κέντρο; Ή θα είναι και προς τα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ; Κόμμα μεγάλο και πολυσυλλεκτικό, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι καταστροφικό να κοιτάει μονόπλευρα προς μία πλευρά ή να ασκεί μονόπλευρη πολιτική.

Είναι αυτονόητο ότι κάποια κυβερνητικά μέτρα θα είναι προς την κατεύθυνση της Σοσιαλδημοκρατίας και άλλα προς την κατεύθυνση της Αριστεράς, και αυτό πρέπει να γίνεται ανεξάρτητα αν το ΠΑΣΟΚ ή το ΚΚΕ και η εξωκοινοβουλευτική αριστερά συμμαχήσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η εμπειρία των συμμαχικών κυβερνήσεων στην Πορτογαλία και την Ισπανία είναι πολύτιμη σε αυτό το θέμα. Επίσης ας παραδειγματιζόμαστε και σε αυτό το θέμα από τον αντίπαλο. Η ΝΔ για να κερδίσει τις εκλογές εξαφάνισε όλα τα ακροδεξιά και κεντροδεξιά κόμματα και πέτυχε τη συστράτευση όλων αυτών μαζί της.

Το βασικό όμως θέμα είναι είναι υπό ποιους όρους θα γίνει και αυτή η πορεία και το άνοιγμα προς το χώρο του Κέντρου (και αναφέρομαι μόνο στο Κέντρο, γιατί η προγραμματική συμφωνία με τα αριστερά κόμματα μας είναι πιο εύκολη, τουλάχιστον θεωρητικά). Θα περιλαμβάνει στρατηγικές και προγραμματικές συμφωνίες ή θα είναι μόνο μετακίνηση προσώπων και συρραφή κομματικών δυνάμεων;

Κατά τη γνώμη μου πρέπει να περιλαμβάνει κεντρικές συμφωνίες σε κορυφαία θέματα, όπως ο εκδημοκρατισμός της χώρας (Κράτους, στρατού και σωμάτων ασφαλείας), η αλλαγή του Συντάγματος με στόχο την προστασία και το βάθεμα των δημοκρατικών, πολιτικών, εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, ο χωρισμός του Κράτους από την Εκκλησία, η θέσπιση του ορίου των δύο συνεχόμενων θητειών στους βουλευτές, στα κυβερνητικά αξιώματα, στους κρατικούς φορείς, στα αμειβόμενα κυβερνητικά διοικητικά συμβούλια και στις θέσεις των αμειβόμενων συμβούλων (πάταξη δηλαδή του φαινομένου των περιστρεφόμενων θυρών, που δημιουργεί μία κάστα ειδικών που “πουλάνε” τις υπηρεσίες τους στους κυβερνώντες, οι οποίοι ενδιαφέρονται μόνο για το μισθό και αδιαφορούν για την παραγωγή πολιτικής). 

Αν πετύχουμε τα παραπάνω, που είναι βασικά για την σταδιακή αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας σε προοδευτική κατεύθυνση, πιθανές υποχωρήσεις σε άλλα ζητήματα είναι δευτερευούσης σημασίας. Άλλωστε διανύουμε μία εποχή ήττας των λαϊκών και δημοκρατικών δυνάμεων και παντοκρατορίας του ακραίου νεοφιλελευθερισμού και οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις είναι και ουτοπικές και καταστροφικές στην παρούσα συγκυρία και για ενίσχυση αυτής της θέσης μου δείτε το ρόλο του ΚΚΕ και της εξοκοινοβουλευτικής αριστεράς στα κρίσιμα χρόνια της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ουσιαστικά με τα εξωφρενικά για τις συνθήκες που επικρατούσαν αιτήματα που διατύπωναν και με την ισοπεδωτική κριτική που άσκησαν έριξαν νερό στο μύλο των αντιδραστικών δυνάμεων και της ΝΔ.

Το θέμα είναι η όποια συνεργασία με το Κέντρο να πάει την ελληνική κοινωνία ένα βήμα μπροστά. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ιστορική πορεία και η πρόοδος δεν μετράται με βάση τη δράση μίας γενιάς, αλλά δύο, τριών και συχνά περισσοτέρων. Και υπό αυτή την έννοια η συμβολή του ΣΥΡΙΖΑ και της γενιάς μας πρέπει να είναι η υλοποίηση του αστικού εκσυγχρονισμού, μέτρα δηλαδή αστικοδημοκρατικού χαρακτήρα, που θα πετάξουν δια παντός από την εξουσία τους απογόνους των κοτσαμπάσηδων και των συνεργατών των γερμανών, τους κατσαπλιάδες, τους κλέφτες και τους αγύρτες, που λυμαίνονται τη χώρα επί πολλές δεκαετίες. Μέτρα που θα διαλύσουν το παρακράτος και το παραδικαστικό κύκλωμα. Μέτρα που θα ενισχύουν τη διαφάνεια, τη δημοκρατία και τη συμμετοχή του λαού στα κοινά, που θα ενισχύουν το Κοινωνικό Κράτος και τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα. Αν τα πετύχουμε αυτά, θα έχουμε αφήσει ισχυρή παρακαταθήκη για την περαιτέρω πρόοδο του ελληνικού λαού. Αν οι συνθήκες ήταν αλλιώς, ίσως να έπρεπε να επιδιώξουμε περισσότερα, αλλά δυστυχώς η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη σε παγκόσμιο επίπεδο και ποτέ μα ποτέ δεν πρέπει να μην έχουμε στο μυαλό μας τη μεγάλη εικόνα, όταν σχεδιάζουμε.

Μα θα μου πει κανείς είναι δυνατόν στο όνομα του να πάρουμε την κυβερνητική εξουσία, να μην λέμε τη γνώμη μας; Νομίζω ότι έχουμε πολλούς τομείς στους οποίους μπορούμε να πούμε τη γνώμη μας και να διαφωνήσουμε και πολλά πεδία στα οποία θα συγκρουστούμε. Να αναφέρω μερικά.

1. Θα αφήσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ να γίνει ένα κόμμα βουλευτοκεντρικό, που θα αποτελείται από βιλαέτια μικρότερων ή μεγαλύτερων βαρόνων; Η θέση που θα πάρουμε σε αυτό είναι κομβικής σημασίας για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ και της επερχόμενης Κυβέρνησής του. Αλλά προϋποθέτει ότι πρέπει να γίνουμε κακοί με πολλά ισχυρά στελέχη και να δυσαρεστήσουμε ακόμα περισσότερα.

Θα επιτρέψουμε ξανά φαινόμενα βουλευτών που δεν έδιναν χρήματα στο κόμμα, που δεν έδιναν αυξημένη συνδρομή και οικονομική βοήθεια στις Νομαρχιακές Οργανώσεις, που κινούνταν επί τέσσερα χρόνια εντελώς ή σχεδόν αυτόνομα και δεν έδιναν καμία λογοδοσία στη Νομαρχιακή Επιτροπή που ανήκαν; Η μελέτη της πορείας του ΠΑΣΟΚ, που ήταν ένα κόμμα απείρως πιο ισχυρό και με περισσότερους δεσμούς με το λαό από ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, θα μας βοηθούσε πολύ σε αυτό.

2. Θα ετοιμάσουμε ένα συνεκτικό πρόγραμμα κυβερνητικής εξουσίας με συγκεκριμένα μέτρα που θα πρέπει να νομοθετήσουμε αμέσως μόλις γίνουμε κυβέρνηση; Ή θα χάσουμε πάλι πολύτιμο χρόνο πειραματιζόμενοι; Ή θα πάμε, επειδή δεν έχουμε θέσεις και όραμα, σε μια λογική διαχείρισης; Ή για μια θέση συμβούλου ή υπουργού ή προέδρου σε έναν κρατικό φορέα δε θα πούμε τη γνώμη μας για να τα έχουμε καλά με όλους, ώστε να μας γίνει η δουλειά μας και να αρχίσει να λειτουργεί προς όφελός μας το φαινόμενο των περιστρεφόμενων θυρών, όπου θα βλέπουμε συντρόφους σε μία κυβερνητική θητεία να είναι υπουργοί ή σύμβουλοι στον ένα υπουργό, στην άλλη θητεία να είναι διοικητές ή αμειβόμενα μέλη του Δ.Σ. άλλου κυβερνητικού φορέα, στην τρίτη θητεία σε κάποια άλλη αμειβόμενη θέση και αυτό να επαναλαμβάνεται συνεχώς.

Και αυτό είναι άκρως επικίνδυνο γιατί θα έχει ως αποτέλεσμα οι συγκεκριμένοι είτε να μην έχουν δουλέψει ποτέ είτε να έχουν ξεκοπεί εντελώς από την παραγωγική διαδικασία και το μόνο που θα τους νοιάζει να είναι όχι να παράγουν πολιτική προς όφελος των φτωχότερων στρωμάτων, αλλά η με κάθε τρόπο παραμονή τους στους διαδρόμους της εξουσίας, προκειμένου να απολαμβάνουν υψηλούς μισθούς και σίγουρα υψηλότερους από αυτούς θα έπαιρναν στον ιδιωτικό τομέα. Και αν κάποιος κλαίγεται και σας πει ότι είναι πάρα πολύ δύσκολη η δουλειά που κάνουν, να τους πείτε ότι κανείς δεν τους κρατά με το ζόρι και να παραιτηθούν και να βρουν δουλειά στον ιδιωτικό τομέα ή να γυρίσουν στη θέση τους στο δημόσιο.

3. Θα ξεριζώσουμε αμέσως μόλις γίνουμε Κυβέρνηση φαινόμενα διαπλοκής, ρουσφετιού και οικογενειοκρατίας θωρακίζοντας με ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες το κράτος και προστατεύοντας την αξιοπιστία μας και το ηθικό μας πλεονέκτημα; Ή θα ανεχόμαστε παρεμβάσεις στελεχών και βουλευτών για αποσπάσεις ή διορισμούς των δικών τους σε αμειβόμενες κυβερνητικές θέσεις, προκειμένου να πάρουν μερικούς ψήφους παραπάνω ή να ενισχύσουν τη θέση τους στον κομματικό μηχανισμό;

4. Θα υλοποιήσουμε την απόφαση του πρώτου συνεδρίου για τις θητείες στους βουλευτές και η όποια εξαίρεση να απαιτεί το 70% των μελών του κόμματος στο νομό; Ή θα πάμε σε φαινόμενα να βγαίνουν ξανά και ξανά οι ίδιοι και οι ίδιοι, όπως συμβαίνει στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ; Σε αυτό το σημείο κρίσιμη είναι η στάση των κορυφαίων στελεχών. Θα ξεπεράσουν τον εαυτό τους και θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και των αποφάσεων του Συνεδρίου που οι ίδιοι έχουν ψηφίσει ή θα επιλέξουν μία κοντόφθαλμη στάση που θα εξυπηρετεί την επανεκλογή τους για μία ή δύο ή τρεις θητείες ακόμα, αλλά ουσιαστικά θα έχουν βάλει τις βάσεις για τη δημιουργία “αυλής” γύρω τους και όποιος θέλει να προσφέρει ή να ανέβει θα πρέπει υποχρεωτικά να περνάει από την κρησάρα των ίδιων και των “δικών” τους ανθρώπων. 

Η εναλλαγή δημιουργεί μία ατμόσφαιρα θετική και διαρκούς κίνησης στα κομματικά πράγματα. Δε δημιουργεί αλαζονική συμπεριφορά στους κατέχοντες τα αξιώματα, καθώς αυτά έχουν μία προσωρινότητα, ενώ αφήνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους που έχουν τη θέληση να προσφέρουν ή τη φιλοδοξία να ανέβουν (κάτι που δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό), να το κάνουν χωρίς συμφωνίες κάτω από το τραπέζι ή άλλου είδους συμβιβασμούς.

Άλλωστε αν κάποια από τα κορυφαία στελέχη είναι ικανά και απαραίτητα (που υπάρχουν αρκετά, κατά τη γνώμη κυρίως αρκετές), αυτά θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε κορυφαίες κυβερνητικές θέσεις και χωρίς να είναι εκλεγμένοι βουλευτές.

Σε τέτοια θέματα είναι πραγματικά που κρίνεται ο χαρακτήρας του ανθρώπου και εδώ φαίνεται η απόλυτη ισχύ της ρήσης του Σοφοκλή, “η αρχή άνδρα δείκνυσι” (η εξουσία δείχνει τον πραγματικό χαρακτήρα του ανθρώπου). Η συνέπεια ή η προσφορά που ζητάμε από τα απλά κομματικά μέλη θα είναι πολύ πιο εύκολο να κερδηθεί αν το παράδειγμα των κορυφαίων ή των ανώτερων στελεχών δείχνει ότι η ενασχόληση με την πολιτική δε γίνεται ούτε για τους παχυλούς μισθούς ούτε για την αναγνώριση που λαμβάνουν από τον κόσμο ούτε για την ηδονή που νιώθουν όλοι όσοι ασκούν εξουσία.

5. Θα υλοποιήσουμε την απόφαση του πρώτου συνεδρίου για τα ποσά που πρέπει να δίνουν στο κόμμα βουλευτές και στελέχη που διορίζονται στον κρατικό μηχανισμό σε θέσεις ευθύνης; Ή θα αφήσουμε να θεωρούν ότι είναι όλα δικά τους και ότι θέλουν κάνουν με αυτά τα χρήματα, γιατί δε χρωστάνε σε κανέναν τη θέση που έχουν; Λες και θα έβγαιναν βουλευτές αν δεν είχαν θέσει υποψηφιότητα με τον ΣΥΡΙΖΑ ή θα έπαιρναν τις θέσεις ευθύνης, αν δεν ήταν Κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ.

Πολλά ακόμα θα μπορούσα να αναφέρω με τα οποία θα γινόμουν ακόμα περισσότερο κακός και ενοχλητικός σε πολλούς συντρόφους, αλλά δεν είναι της παρούσης. Νομίζω ότι έχουμε πολλά βασικά προβλήματα στα οποία αξίζει και να ασκήσουμε την κριτική μας, ακόμα και να συγκρουστούμε, από το αν ήταν πετυχημένο ή όχι ένα τηλεοπτικό σποτάκι. Και σίγουρα δε γίνεται να ακολουθούμε πάντα την τακτική "χτυπάω το σαμάρι, για να ακούσει το γομάρι" .