50 χρόνια μεταπολίτευση: Από την Πάφο σε ένα δρόμο των Ιωαννίνων

O Μιχαήλ Χριστοδούλου Μούσκος γεννήθηκε το 1913 στην Πάνω Παναγιά Πάφου. Πολύ αργότερα, ένας δρόμος στα Γιάννενα, από τους βασικούς οδικούς άξονες της πόλης, πήρε το όνομά του, αλλά όχι τη σωστή ημερομηνία γέννησής του...

Στις 15 Ιουλίου 1974, πριν από 50 χρόνια και μερικές μέρες δηλαδή, απεύθυνε διάγγελμα στον κυπριακό λαό, λέγοντας μεταξύ άλλων:

«Ελληνικέ κυπριακέ λαέ, γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποίος ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος τον οποίον συ εξέλεξες δια να είναι ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός, όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποί της θα ήθελαν. Είμαι ζωντανός και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα».

Ο Μακάριος, εκτός από μια σημαίνουσα μορφή για την κυπριακή ιστορία, ήταν ήδη ένα κομμάτι της ελληνικής Μεταπολίτευσης.

Στις 16 Αυγούστου 1960 είχε γίνει ο πρώτος πρόεδρος της Κυριακής Δημοκρατίας, ενώ λίγα χρόνια νωρίτερα ήταν εξόριστος από την αγγλική κατοχή του νησιού, στις Σεϋχέλλες.

Ως πολιτική φιγούρα, ο Μακάριος είχε απήχηση και στον αραβικό κόσμο, ενώ ήταν και ένας από τους πρωτεργάτες του κινήματος των Αδεσμεύτων Χωρών, μαζί με τον Τίτο, τον Νάσερ και τον Νεχρού.

Αυτές του ιδιότητες έρχονταν σε αντίθεση, σε ένα βαθμό, με  συζητήσιμες στάσεις που κράτησε, όπως για παράδειγμα η ταραχώδης σχέση του με τον Γρίβα της «Χ».

Το 1970 οργανώθηκε δολοφονία του, η οποία απέτυχε. Το 1972 η χούντα ξαναπροσπάθησε να τον εξοβελίσει, αυτή τη φορά από τον εκκλησιαστικό θρόνο, όπου είχε ανέβει το 1950 και να βάλει στη θέση του τον Κιτίου Άνθιμο.

Τελικά, ο Νίκος Σαμψών, ενεργούμενο της χούντας, στις 8.15 το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974 ηγήθηκε πολιτικά του πραξικοπήματος.

Στρατιωτική δύναμη της ΕΛΔΥΚ, μαζί με ακροδεξιούς παραστρατιωτικούς της ΕΟΚΑ Β’ επιτέθηκαν στο προεδρικό μέγαρο, με πολιτική κάλυψη και στρατιωτική στήριξη από τη χούντα του Ιωαννίδη, που στο μεταξύ είχε ανατρέψει τον Παπαδόπουλο.

Πέντε μέρες μετά, ξέσπασε ο «Αττίλας», η τουρκική εισβολή που διχοτόμησε, μέχρι σήμερα, την Κύπρο. Για σχεδόν ένα μήνα, οι τουρκικές δυνάμεις εισβολής επέκτειναν τη γραμμή τους στο νησί, υπό την ανοχή των ξένων δυνάμεων και την καταρρέουσα ελληνική χούντα .

Ο Μακάριος επέστρεψε στην Κύπρο τον Δεκέμβριο του ’74. Τρία χρόνια αργότερα, θα υπέγραφε με τον Ραούφ Ντενκτάς τη συμφωνία για διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία.

Στις 3 Αυγούστου του 1977, πέθανε από έμφραγμα.