Τουρισμός στην Ήπειρο: Η ορατή άνοδος και τα ορατά ζητήματα

Η Ήπειρος μπορεί να μην είναι ο τουριστικός ομφαλός του κόσμου, αλλά η τουριστική τάση είναι σαφώς ανοδική.

Το Ινστιτούτο ΣΕΤΕ, στην ετήσια έκθεσή του για τον τουρισμό στην Ελλάδα, με στοιχεία που αφορούν την προηγούμενη χρονιά, σταθμίζει ως εξής το τουριστικό προϊόν στην Ήπειρο:

• 2% κατανομή εσόδων εισερχόμενου τουρισμού
• 361 εκατ. ευρώ αναλογία άμεσης τουριστικής δαπάνης
• 8% τουριστική δαπάνη στο ΑΕΠ

Ειδικά ο τελευταίος δείκτης, το ποσοστό ΑΕΠ στο οποίο αντιστοιχεί η τουριστική δαπάνη, είναι αυτός που περιλαμβάνει τα βασικά χαρακτηριστικά: την άνοδο δηλαδή, σχεδόν διπλασιασμό εν συγκρίσει με μια εξαετία πριν, αλλά και το μικρό «τουριστικό μέγεθος», αν συγκριθεί με κλασικές τουριστικές περιοχές: Νότιο Αιγαίο, Ιόνιο, Κρήτη.

Η αναλογία 8% τουριστικής δαπάνης στο ΑΕΠ, φέρνει την Ήπειρο στην τέταρτη θέση των ελληνικών Περιφερειών, στον σχετικό πίνακα της έκθεσης.

Δεν πρόκειται για μονοσήμαντη, «καλή ή κακή» επίδοση, για τον εξής λόγο: Από τη μια, αντιπροσωπεύει την άνοδο της τουριστικής δραστηριότητας. Από την άλλη όμως δείχνει πόσο εξαρτάται από τον τουρισμό μια περιοχή που παραδοσιακά, στηριζόταν στην παραγωγή και όχι μόνο στις υπηρεσίες.

Κοινώς, υπάρχει το ερώτημα: «Θέλετε να γίνετε η Μύκονος των βουνών;». Η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη, όσο φαίνεται.

Η έκθεση αποτυπώνει και μερικά ανησυχητικά σημεία. Όπως για παράδειγμα ότι η Ήπειρος έχει μια από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στη μερική απασχόληση , την τριετία 2019-2022. Υπενθυμίζεται ότι η Ήπειρος έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στη χώρα, έστω και αν οι τοπικές αρχές προτιμούν να μην σχολιάζουν…

Τα έσοδα

Η Ήπειρος είναι στη μέση του πίνακα των τουριστικών επισκέψεων, σε όλη τη χώρα. Το 2022 παρουσίασε 1.08.000 επισκέψεις, κατά τι αυξημένες από το 2021. Αυτές, μεταφράστηκαν σε 3.178.000 διανυκτερεύσεις και 260.000.000 εισπράξεις. Το ποσό ήταν ελάχιστα μικρότερο από αυτό του 2019 και αποτελεί το 2% των συνολικών εισπράξεων σε όλη τη χώρα.

Γιατί όμως τα ποσά δεν αντιστοιχούν στα υπόλοιπα δεδομένα; Η Ήπειρος έχει τη μικρότερη μέση δαπάνη ανά επίσκεψη: 240 ευρώ. Αυτό έχει να κάνει με τις χώρες προέλευσης και τους σκοπούς της επίσκεψης, καθώς η Ήπειρος έχει και τη μικρότερη μέση διάρκεια παραμονής.

Πόσα δωμάτια έχει η Ήπειρος;

Άμεσα συναρτώμενο με το ποσοστό του ΑΕΠ είναι και η τουριστική δυναμική της Ηπείρου:

• 435 ξενοδοχεία
• 9.166 δωμάτια
• 18.799 κλίνες

Σε αυτά δεν υπολογίζονται τα ενοικιαζόμενα, για τα οποία τα στοιχεία όμως είναι παλιότερα, του 2019:

• 1.327 μονάδες ενοικιαζόμενων
• 7.979 δωμάτια
• 19.114 κλίνες

Τον Ιούλιο του 2023, ο αριθμός των καταγεγραμμένων airbnb στην Ήπειρο ήταν ο εξής:

• 8.086 δωμάτια
• 19.579 κλίνες

Κοινώς, ανάλογα με τις υποδομές, διαμορφώνεται και η κίνηση. Ενδεικτικό είναι επίσης ότι το 2022, η συνολική πληρότητα των ξενοδοχειακών μονάδων στην Ήπειρο ήταν 33%. Η πανελλαδική, 51%.

Πράγματα που πετυχαίνουν και άλλα που δεν πετυχαίνουν

Υπάρχουν λοιπόν πράγματα που πετυχαίνουν, όπως για παράδειγμα η ανάδειξη της Ηπείρου ως καλοκαιρινού κυρίως προορισμού, σε Θεσπρωτία-Πρέβεζα και λιγότερο ως χειμερινού, στα Γιάννενα.

Υπάρχουν και άλλα που είναι σε κάμψη, όπως για παράδειγμα οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, που στην Ήπειρο, σε επίπεδο τετραετίας (όπου έχει συμβεί και ο covid βέβαια), έχουν μειωθεί κατά 54%. Ακόμα περισσότερο (-59%) έχουν μειωθεί και οι πτήσεις εσωτερικού, στην Ήπειρο. Τέλος, οι οδικές αφίξεις στην Ήπειρο, την τριετία ’19-’22 σημείωσαν μείωση κατά 35%. Πάντα, πρέπει να συνυπολογίζεται η πανδημία που διέκοψε ή περιόρισε τις μετακινήσεις.

Η άνοδος της κρουαζιέρας

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο επίσης, είναι η κρουαζιέρα: Στην Ήπειρο, το 2022 καταγράφηκαν 24, μεγαλύτερος αριθμός από το 2019. Οι δε επιβάτες-τριες αυξήθηκαν κατά 165% το διάστημα ’19-‘22