Συνταγές σκληρής λιτότητας από την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών

Σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, οι κυβερνήσεις πρέπει να αυξήσουν τους φόρους ή να περικόψουν τις δημόσιες δαπάνες, αφού οι κεντρικές τράπεζες διατήρησαν τα επιτόκια σε πολύ χαμηλά επίπεδα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ενόψει του υψηλότερου πληθωρισμού.

Το κλείσιμο του χάσματος μεταξύ των κρατικών εσόδων και δαπανών θα «ηρεμήσει τον πληθωρισμό», σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του οργανισμού που εδρεύει στη Βασιλεία της Ελβετίας και συμβουλεύει 63 κεντρικές τράπεζες που καλύπτουν το 95% της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής.

Οι κυβερνήσεις που θα προχωρούσαν σε περικοπές δαπανών ή αυξήσεις φόρων θα μείωναν την επιχειρηματική και καταναλωτική ζήτηση και θα αποτελούσαν κρίσιμο μέρος του «τελευταίου σκέλους» της μάχης για την τιθάσευση του πληθωρισμού, ο οποίος παρά την έντονη σειρά αυξήσεων των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο απέχει πολύ από το να τελειώσει, προειδοποίησε ο οργανισμός σε δελτίο Τύπου που συνοδεύει την ετήσια έκθεση. Αυτή η τελευταία κίνηση θα είναι όμως και η «δυσκολότερη» στη μάχη για την αναχαίτιση του απότομου ρυθμού αύξησης των τιμών.

Παρά την αδυσώπητη αύξηση των επιτοκίων τους τελευταίους 18 μήνες, ο πληθωρισμός σε πολλές κορυφαίες οικονομίες παραμένει επίμονα υψηλός, ενώ η εκτίναξη του κόστους δανεισμού προκάλεσε τις σοβαρότερες τραπεζικές καταρρεύσεις από τη χρηματοπιστωτική κρίση πριν από 15 χρόνια.

«Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Πρέπει να αντιμετωπιστούν σοβαρές προκλήσεις», δήλωσε ο Αγουστίν Κάρστενς, γενικός διευθυντής της BIS, στην ετήσια έκθεση του οργανισμού που δημοσιεύθηκε την Κυριακή.

«Ο χρόνος για την εμμονική επιδίωξη της βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης έχει παρέλθει. Η νομισματική πολιτική πρέπει τώρα να αποκαταστήσει τη σταθερότητα των τιμών. Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να εξυγιανθεί».

Ωστόσο, οι προκλήσεις τους είναι μοναδικές για τα δεδομένα της μεταπολεμικής περιόδου. Είναι η πρώτη φορά που, σε μεγάλο μέρος του κόσμου, μια έξαρση του πληθωρισμού συνυπάρχει με εκτεταμένες χρηματοοικονομικές αδυναμίες.

Ιστορικά, περίπου το 15% των κύκλων αύξησης των επιτοκίων πυροδοτεί σοβαρές πιέσεις στο τραπεζικό σύστημα, όπως προκύπτει από την έκθεση της BIS, αν και η συχνότητα αυξάνεται σημαντικά εάν τα επιτόκια αυξάνονται, ο πληθωρισμός αυξάνεται κατακόρυφα ή οι τιμές των κατοικιών αυξάνονται απότομα.

Μπορεί να φτάσει ακόμη και το 40% εάν ο λόγος του ιδιωτικού χρέους προς το ΑΕΠ βρίσκεται στο ανώτερο τεταρτημόριο της ιστορικής κατανομής κατά τη στιγμή της πρώτης αύξησης των επιτοκίων.

«Τα πολύ υψηλά επίπεδα χρέους, η αξιοσημείωτη παγκόσμια έξαρση του πληθωρισμού και η έντονη αύξηση των τιμών των κατοικιών κατά την περίοδο της πανδημίας ελέγχουν όλα αυτά τα πεδία», δήλωσε η BIS.

Εκτίμησε επίσης ότι το κόστος υποστήριξης της γήρανσης του πληθυσμού θα αυξηθεί κατά περίπου 4% και 5% του ΑΕΠ στις προηγμένες (ΑΕ) και στις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς (EME) αντίστοιχα τα επόμενα 20 χρόνια.

Η BIS πιστεύει ότι μια οικονομική «ήπια, ή μαλακή» προσγείωση -όπου τα επιτόκια αυξάνονται χωρίς να προκαλούν ύφεση ή μεγάλα τραπεζικά κραχ- είναι ακόμη δυνατή, αλλά δέχεται ότι πρόκειται για μια δύσκολη κατάσταση.

Αυξήσεις επιτοκίων

Αναλυτές της Bank of America υπολόγισαν ότι υπήρξαν 470 αυξήσεις επιτοκίων παγκοσμίως τα τελευταία 2 χρόνια, σε σύγκριση με 1.202 μειώσεις από το χρηματοπιστωτικό κραχ.

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αύξησε τα επιτόκιά της κατά 500 μονάδες βάσης από το μηδέν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια της ευρωζώνης κατά 400 μονάδες βάσης και πολλές οικονομίες του αναπτυσσόμενου κόσμου έκαναν πολύ περισσότερα.

Το ερώτημα παραμένει τι περισσότερο θα χρειαστεί, ιδίως με τις ενδείξεις ότι οι εταιρείες εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για να αυξήσουν τα κέρδη τους και οι εργαζόμενοι απαιτούν τώρα υψηλότερους μισθούς για να αποτρέψουν την περαιτέρω διάβρωση του βιοτικού τους επιπέδου.

Με πληροφορίες από The Guardian, Reuters