Στα υπόγεια της Ζωσιμαίας: εκεί που κάποτε ήταν κρατητήρια

Ένα εκπαιδευτήριο, ένα σχολείο, μια φυλακή, ένας τόπος βασανισμού. Και αθέατες αλλά όχι κρυμμένες ιστορίες που έχουν γραφεί στα υπόγεια της πρώην Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων και που άφησαν το αποτύπωμά τους στην ιστορία της πόλης αυτής.

Ένα ωραίο νεοκλασικό κτίριο που τα πρωινά του 2024 πλημμυρίζει από φωνές παιδιών του 1^ου Γυμνασίου, κάποτε, τα χρόνια της Κατοχής, ήταν τα κρατητήρια της Βέρμαχτ. Τότε που στις 8.30 το πρωί, δεν χτυπούσε το κουδούνι για μάθημα, αλλά δινόταν η εντολή για τη βόλτα στο προαύλιο. Βήματα μπρος και πίσω. Οι κρατούμενοι έμεναν σε αυτόν τον χώρο από λίγες ώρες μέχρι πολλές μέρες. Μέχρι να γίνει το επόμενο βήμα… Μέχρι να οδηγηθούν –πολλοί από αυτούς- σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας.

«Ψυχούλα μου…»: Αυτές τις δύο λέξεις ψιθυρίζει στον εαυτό της μια ηλικιωμένη κυρία που κατεβαίνει τα σκαλοπάτια στο υπόγειο της Ζωσιμαίας. Βλέπει τον χώρο, βλέπει τα πρώτα εικαστικά έργα φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών το Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ίσως κάποιον δικό της άνθρωπο να μην πρόλαβε να γνωρίσει.

Στα υπόγεια της Ζωσιμαίας, έχει στηθεί μια πρωτόγνωρη και πολυσύνθετη έκθεση. Μια έκθεση, μια ιστορική και εικαστική προσέγγιση, σε έναν φυσικό χώρο γεγονότων. Η οποία έρχεται να υπογραμμίσει την υπόκωφη παρουσία των μνημονικών ιχνών των βιωμάτων κατοίκων αυτής της πόλης, σε μια συγκεκριμένη περίοδο.

«Από το παράθυρο κοιτούσαμε και μας κοίταξε η προτομή του ευεργέτη Ζωσιμά, που έφτιαξε τη σχολή αυτή όχι για φυλακή, όχι για τόπο βασανισμού των ανθρώπων, αλλά για τη μόρφωση των νέων της Ηπείρου και όλης της Ελλάδας. Τι να στοχαζόταν άραγε η μαρμάρινη προτομή του;»: Λίγα λόγια από τη μαρτυρία του Σωτήρη Ράτσικα όπως είχε καταγραφεί στο παρελθόν.

Στον διάδρομο των κρατητηρίων, και ένα ημερολόγιο που εκτίθεται για πρώτη φορά. Ένα ημερολόγιο του Νίκου Σαρρέα, που εργαζόταν στον φούρνο του αδελφού του, στο Αρχιμανδρειό. Ένας άνθρωπος που στιγματίστηκε ως αριστερός και που παρέμεινε στα κρατητήρια της Ζωσιμαίας για τέσσερα βράδια, πριν οδηγηθεί στη Λάρισα, στη Θεσσαλονίκη και μετά σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία.

Η ενδιαφέρουσα έκθεση των φοιτητών του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Επιμέλεια Εκθέσεων: Θεωρητικές και Πρακτικές Προσεγγίσεις» του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης, θα διαρκέσει έως τις 24 Ιανουαρίου

Ώρες λειτουργίας: Παρασκευή 19/1, Δευτέρα 22/1, Τρίτη 23/1, Τετάρτη 24/1: 17.00-21.00. Σάββατο 20/1 και Κυριακή 21/1: 11.00-19.00.