Το Solar Orbiter ρίχνει φως στην προέλευση του ηλιακού ανέμου

Ο ηλιακός άνεμος είναι ένα πανταχού παρόν χαρακτηριστικό του ηλιακού μας συστήματος. Αυτή η αδυσώπητη ροή φορτισμένων σωματιδίων υψηλής ταχύτητας από τον ήλιο γεμίζει τον διαπλανητικό χώρο.

Στη Γη, προκαλεί γεωμαγνητικές καταιγίδες που μπορούν να διαταράξουν τους δορυφόρους και προκαλεί το εκθαμβωτικό σέλας - το βόρειο και νότιο φως - σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη.

Αλλά ο ακριβής τρόπος με τον οποίο ο ήλιος παράγει τον ηλιακό άνεμο παραμένει ασαφής. Νέες παρατηρήσεις από το διαστημικό σκάφος Solar Orbiter μπορεί να δώσουν μια απάντηση.

Οι ερευνητές δήλωσαν την Πέμπτη ότι το διαστημικό σκάφος εντόπισε πολυάριθμους σχετικά μικρούς πίδακες φορτισμένων σωματιδίων που εκτοξεύονται κατά διαστήματα από το στέμμα -την εξωτερική ατμόσφαιρα του ήλιου- με υπερηχητικές ταχύτητες για 20 έως 100 δευτερόλεπτα.

Οι πίδακες προέρχονται από δομές στο στέμμα που ονομάζονται στεμματικές οπές, όπου το μαγνητικό πεδίο του ήλιου απλώνεται στο διάστημα αντί να επιστρέψει στο άστρο. Προκύπτουν από περιοχές πλάτους μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων - μικροσκοπικές σε σύγκριση με την τεράστια κλίμακα του ήλιου, ο οποίος έχει διάμετρο 1,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

«Πιστεύουμε ότι αυτοί οι πίδακες θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να είναι μια σημαντική πηγή μάζας και ενέργειας για τη διατήρηση του ηλιακού ανέμου», δήλωσε ο ηλιακός φυσικός Lakshmi Pradeep Chitta του Ινστιτούτου Max Planck για την Έρευνα του Ηλιακού Συστήματος στη Γερμανία, επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science.

Ο ηλιακός άνεμος αποτελείται από πλάσμα - ιονισμένο αέριο ή αέριο στο οποίο τα άτομα χάνουν τα ηλεκτρόνιά τους - και είναι κυρίως ιονισμένο υδρογόνο.

Τα δεδομένα για τη μελέτη ελήφθησαν πέρυσι από ένα από τα τρία τηλεσκόπια ενός οργάνου που ονομάζεται Extreme Ultraviolet Imager στο Solar Orbiter, ένα σκάφος παρατήρησης του ήλιου που κατασκευάστηκε από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία και την αμερικανική διαστημική υπηρεσία NASA και εκτοξεύτηκε το 2020. Το Solar Orbiter βρισκόταν τότε σε απόσταση περίπου 50 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον ήλιο - περίπου το ένα τρίτο της απόστασης που χωρίζει τον ήλιο από τη Γη.

«Το εύρημα αυτό είναι σημαντικό, καθώς ρίχνει περισσότερο φως στον φυσικό μηχανισμό δημιουργίας του ηλιακού ανέμου», δήλωσε ο ηλιακός φυσικός και συν-συγγραφέας της μελέτης Αντρέι Ζούκοφ του Βασιλικού Αστεροσκοπείου του Βελγίου.

Η ύπαρξη του ηλιακού ανέμου είχε προβλεφθεί από τον Αμερικανό φυσικό Γιουτζήν Πάρκερ τη δεκαετία του 1950 και επαληθεύτηκε τη δεκαετία του 1960.

Το Solar Orbiter ανακαλύπτει νέες λεπτομέρειες για τον ηλιακό άνεμο και αναμένεται να λάβει ακόμη καλύτερα δεδομένα τα επόμενα χρόνια χρησιμοποιώντας πρόσθετα όργανα και βλέποντας τον ήλιο από άλλες γωνίες.

Ο Ζούκοφ δήλωσε ότι ο αστρικός άνεμος είναι ένα φαινόμενο κοινό στα περισσότερα, αν όχι σε όλα, τα αστέρια, αν και ο φυσικός μηχανισμός μπορεί να διαφέρει μεταξύ των διαφόρων τύπων αστέρων.