Πομπηία: Η ανακάλυψη της Λήδας και του κύκνου-Δία

Ο αβυθομέτρητος ακόμη αρχαιολογικός χώρος της Πομπηίας εξακολουθεί να μας εκπλήσσει με τα νέα ευρήματα που διαρκώς έρχονται στο φως, κατά τις διάφορες, ανασκαφικές, ή αναστηλωτικές, εργασίες του. Η τελευταία ανακάλυψη αφορά μία ασύγκριτη σε κάλλος και τεχνική εκτέλεση νωπογραφία της Λήδας, της εκπάγλου ομορφιάς βασίλισσας της Σπάρτης την ώρα που μένει έγκυος από τον Δία, ο οποίος για να την πλησιάσει είχε μεταμορφωθεί σε κύκνο.

Πρόκειται για ένα «εκπληκτικό και μοναδικό» εύρημα, εξηγεί στο ιταλικό πρακτορείο Ansa ο διευθυντής του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας, Μάσιμο Οζάνα, μιλώντας για τη νωπογραφία, με τα πλούσια χρώματα και αποχρώσεις, αλλά και τον ασύγκριτο αισθησιασμό στην απόδοση των μορφών, που ανακαλύφθηκε στην κρεβατοκάμαρα μίας οικίας στην Οδό Βεζουβίου και αποτελεί το τελευταίο χρονικά αριστούργημα που έχει έλθει στο φως, στην κάποτε βυθισμένη στην τέφρα του ηφαιστείου πόλη.

Όπως εξηγεί ο Οζάνα, η νωπογραφία αποκαλύφθηκε «κατά τις εργασίες για την αναστύλωση του μετώπου της ανασκαφής» στο τμήμα Regio V της ρωμαϊκής κωμόπολης, στο πλαίσιο ενός προγράμματος που χρηματοδοτείται από την ΕΕ για την συντήρηση της Πομπηίας. Η κατοικία, στην οποία ανήκε η σύνθεση, βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Οδού Βεζουβίου, «ουσιαστικά παράλληλα προς την Οδό των Μπαλκονιών».

Στην ίδια κατοικία, το περασμένο έτος είχε ανακαλυφθεί η παράσταση ενός Πριάπου σε ιθυφαλλική στάση να ζυγίζει το μόριό του, η οποία μοιάζει πολύ με την ανάλογη και πασίγνωστη νωπογραφία που είχε αποκαλυφθεί στην Οικία Βέτι.

Η νέα ανακάλυψη όμως κρίνεται ακόμη πιο σημαντική, διότι όπως εξηγεί ο Οζάνα, οι εξαιρετικές λεπτομέρειες και ο τρόπος εκτέλεσης της παράστασης της Λήδας «είναι εντελώς διαφορετικές από όλες τις άλλες που έχουν ανακαλυφθεί έως σήμερα. Στην Πομπηία, αφηγείται ο ίδιος, οι αναφορές στον μύθο της Λήδας και του Δία είναι πολύ εκτεταμένες, αλλά «ουδέποτε ως σήμερα είχαν βρεθεί τόσο αισθησιακές αναπαραστάσεις του, που όπως εικάζεται είχαν ως πρότυπο το αντίστοιχο γλυπτικό μοντέλου του Τιμόθεου», ενός σημαντικού Έλληνα γλύπτη του 4ου π.Χ. αιώνα, υποθέτει ο Οζάνα.

Φιλικό αν και ελευθεριάζον είναι και το βλέμμα της Λήδας στην παράσταση, που μοιάζει να κοιτάζει απ' ευθείας τον επισκέπτη της κάμαρας, που βρίσκεται αμέσως μετά το δωμάτιο με τον Πρίαπο και το άτριο (εσωτερική αυλή) της πλούσιας κατοικίας. Αλλά ένα νέο ερώτημα γεννάται πλέον; Ποιος θα μπορούσε να είναι ο ιδιοκτήτης τούτης της πλούσιας κατοικίας; Η πιο εύλογη υπόθεση του Οζάνα είναι πως θα επρόκειτο «για έναν πλούσιο έμπορο, ίσως έναν πρώην απελεύθερο που ήθελε να ανεβάσει την κοινωνική του θέση, ακόμη και με αναφορές σε μία πιο υψηλή πολιτιστική στάθμη».

Όμως αυτά είναι τα μόνα που μπορεί κάποιος να πει για τις νέες τούτες ανακαλύψεις, καθώς οι συνθήκες ασφάλειας του σκάμματος (το οποίο ταυτίζεται με το σημείο των εργασιών για την υποστύλωση κι ενίσχυση του αρχαιολογικού χώρου), δεν επιτρέπουν την περαιτέρω ανασκαφή της κατοικίας. Αλλά και για τη διάσωση και συντήρηση των δύο νέων εξαίσιων νωπογραφιών, ο Οζάνα τονίζει πως «θα εξετασθεί με τους τεχνικούς και τη γενική αρχαιολογική διεύθυνση εάν μπορούμε να τις μετακινήσουμε σε μία τοποθεσία που μπορούμε να τις διασώσουμε και να τις εκθέσουμε στο κοινό».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, La Repubblica, ANSA. Φωτογραφίες: http://www.pompeiisites.org