Ποιος θα έβγαινε δήμαρχος σήμερα;

Ο «Κλεισθένης» αλλάζει σημαντικά τα δεδομένα στην εκλογική διαδικασία και τη μετέπειτα διακυβέρνηση Δήμων και Περιφερειών, για ένα και βασικό λόγο: Αν ο δήμαρχος δεν εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή, δεν πιάσει δηλαδή το 50% συν μια ψήφο, η παράταξη που θα υπερισχύσει τελικά στη δεύτερη Κυριακή, θα πρέπει υποχρεωτικά να «συγκυβερνήσει».

Οι ιδιοτροπίες όμως του συστήματος της απλής αναλογικής, όπως εισάγεται από τον «Κλεισθένη» είναι αρκετές και προκαλούν πολλές ενδιαφέρουσες υποθέσεις εργασίας.

Για παράδειγμα, αν ένας υποψήφιος που έρχεται δεύτερος στον πρώτο γύρο, κερδίσει τελικά τις εκλογές, ενδέχεται να έχει λιγότερους συμβούλους από τον αντίπαλό του που θα είναι αξιωματική αντιπολίτευση.

Αν πάρουμε ως μοντέλο το αποτέλεσμα των εκλογών του 2014 στα Γιάννενα, όπου ο Νίκος Γκόντας ήρθε πρώτος στον πρώτο γύρο και ο δεύτερος, Θωμάς Μπέγκας, πήρε τελικά τις εκλογές στον δεύτερο γύρο, η κατανομή των εδρών θα ήταν διαφορετική.

Στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές της 27^ης Μαΐου, οι σύμβουλοι εκλέγονται όλοι (και μόνο) από τον πρώτο γύρο. Κοινώς, δεν υπάρχει «μπόνους» για τον τελικό νικητή, πράγμα που μεταφράζεται στα εξής:

• Περισσότερες παρατάξεις θα μπουν στο δημοτικό συμβούλιο
• Το βάρος της εκλογής μετατίθεται ακόμα περισσότερο στους υποψηφίους συμβούλους που θα ανταγωνιστούν και μεταξύ τους

Φυσικά, ο «Κλεισθένης» δεν φέρνει ξαφνικά την άμεση δημοκρατία με αποφάσεις από τη βάση κ.λπ. Έχει «δικλείδες εξουσίας», όπως για παράδειγμα, πρόβλεψη για σχετική πλειοψηφία για την έγκριση προϋπολογισμού και τεχνικού προγράμματος, κάποιες «υπερεξουσίες» στον δήμαρχο και τον περιφερειάρχη, αλλά και κάποιους μηχανισμούς ελέγχου «υπεράνω» αυτοδιοίκησης.

Σε πρώτη φάση όμως, οι εκλογές θα είναι πολύ διαφορετικές.

Το 2014, ο Θωμάς Μπέγκας και η «Ενότητα Πολιτών» πήραν τις 27 από τις 45 έδρες του δημοτικού συμβουλίου, λαμβάνοντας σχεδόν τις μισές στην «τρίτη κατανομή», ως μπόνους γιατί κέρδισε στο β΄ γύρο τις εκλογές.

Ο υπολογισμός της κατανομής των εδρών ήταν αρκετά περίπλοκος, γινόταν σε δύο φάσεις με διαφορετικά μέτρα, ανάλογα με πόσες έδρες κατανέμονταν κάθε Κυριακή. Τι θα συνέβαινε αν οι εκλογές του '14 γίνονταν με το σημερινό σύστημα:

Ανεξάρτητη Δημοτική Πρωτοπορία 16 έδρες

Ενότητα Πολιτών 15 έδρες

Πολίτες για την Ανατροπή 7 έδρες

Γιάννενα Τώρα 3 έδρες

Λαίκή Συσπείρωση 2 έδρες

ΔΡΑΣΥ 1 έδρα

Αριστερή Παρέμβαση 1 έδρα

Αυτά θα συμβαίνανε χωρίς να έχει οριστικοποιηθεί ποιος θα είναι δήμαρχος, αφού δεν υπήρξε απόλυτη πλειοψηφία από την πρώτη Κυριακή. Αν και στη δεύτερη Κυριακή το αποτέλεσμα είναι όπως το 2014, τότε ο κ. Μπέγκας θα γινόταν δήμαρχος με δύο έδρες λιγότερες από την παράταξη του κ. Γκόντα.

Φυσικά, όλα αυτά αποτελούν μια υπόθεση εργασίας και μόνο, μιας και τώρα, κατεβαίνουν περισσότεροι συνδυασμοί που θα αλλάξουν εντελώς το «ψηφιδωτό».

Εννοείται επίσης ότι δεν θα εκλέγονταν τόσοι πολλοί σύμβουλοι από τη δημοτική αρχή. Η κατανομή των εδρών γίνεται αντίστροφα, από τις μονοεδρικές ενότητες (στην περίπτωση των Ιωαννίνων, το Νησί).

Στη συνέχεια, το πράγμα περιπλέκεται κάπως. Υπολογίζεται το εκλογικό μέτρο κάθε συνδυασμού (έγκυρες ψήφοι συνδυασμοί δια έδρες=μέτρο προσαυξημένο κατά μια μονάδα) και ο αριθμός ψήφων που παίρνει, διαιρείται με το εκλογικό μέτρο σε κάθε ενότητα και το ακέραιο μέρος της διαίρεσης, είναι οι έδρες που πρέπει να πάρει στη συγκεκριμένη ενότητα ο συνδυασμός. Αν παίρνει περισσότερες έδρες από αυτές που του αναλογούν συνολικά, ξεκινάει η αφαίρεσή τους από τις ενότητες όπου έχει πάρει τις λιγότερες ψήφους, μέχρι να επέλθει ισορροπία.

Η δημοτική ενότητα Ιωαννίνων, ο «παλιός Δήμος» δηλαδή, έχει 31 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο και στις προηγούμενες εκλογές, πήραν από αυτές όλες οι παρατάξεις που εκλέχτηκαν. Αυτό και μόνο, προμηνύει τη «μάχη» που πρέπει να δώσουν οι υποψήφιοι για το σταυρό, καθότι όποιος-α εκλεγεί, θα εκλεγεί από τον πρώτο γύρο, χωρίς να ελπίζει στο μπόνους νικητή κ.λπ.

 Οι υπόλοιπες 14 κατανέμονται ως εξής: 5 Ανατολή, 2 Μπιζάνι, 1 Νησί, 4 Παμβώτιδα, 2 Πέραμα. Οι εκλογείς μπορούν να σταυρώσουν τρεις υποψηφίους σε Γιάννενα, Παμβώτιδα και Ανατολή, και ένα σε Μπιζάνι, Πέραμα και Νησί. Επίσης, οι εκλογείς μπορούν να βάλουν σταυρό σε έναν υποψήφιο-α από άλλη δημοτική ενότητα.

Στην Περιφέρεια Ηπείρου, με παράδειγμα τα αποτελέσματα του 2014 (και τις παρατάξεις που πήραν μέρος), ο κ. Καχριμάνης θα είχε οριακή πλειοψηφία και στο συμβούλιο, καθώς βγήκε από την πρώτη Κυριακή.