Oxfam: Το πλουσιότερο 1% εκπέμπει τόση ρύπανση όσο τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού

Το πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού παρήγαγε το 2019 τόση ρύπανση από τον άνθρακα όση τα πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι που αποτελούν τα φτωχότερα δύο τρίτα της ανθρωπότητας, αποκαλύπτει μια νέα έκθεση της Oxfam σήμερα. 

Η έκθεση έρχεται ενόψει της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα στο Ντουμπάι, εν μέσω αυξανόμενων φόβων ότι ο στόχος του 1,5°C για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας φαίνεται όλο και πιο ανέφικτος.

Αυτές οι υπερβολικές εκπομπές του πλουσιότερου 1% θα προκαλέσουν 1,3 εκατομμύρια υπερβολικούς θανάτους που σχετίζονται με τη ζέστη, που αντιστοιχούν περίπου στον πληθυσμό του Δουβλίνου της Ιρλανδίας. Οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους θα συμβούν μεταξύ 2020 και 2030.

Κατά την περίοδο από το 1990 έως το 2019, οι συσσωρευμένες εκπομπές του 1% ισοδυναμούν με την εξάλειψη των περσινών σοδειών καλαμποκιού της ΕΕ, σιταριού των ΗΠΑ, ρυζιού του Μπαγκλαντές και κινεζικής σόγιας. 

Σύμφωνα με την έρευνα, τα δεινά πλήττουν δυσανάλογα τους ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, τις περιθωριοποιημένες εθνοτικές κοινότητες, τους μετανάστες και τις γυναίκες και τα κορίτσια, που ζουν και εργάζονται έξω ή σε σπίτια ευάλωτα στα ακραία καιρικά φαινόμενα. 

Οι ομάδες αυτές έχουν λιγότερες πιθανότητες να έχουν αποταμιεύσεις, ασφάλιση ή κοινωνική προστασία, γεγονός που τις αφήνει σε μεγαλύτερο οικονομικό, αλλά και φυσικό κίνδυνο από πλημμύρες, ξηρασία, καύσωνες και δασικές πυρκαγιές. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες οφείλεται το 91% των θανάτων που σχετίζονται με ακραία καιρικά φαινόμενα.

1.500 χρόνια

Η έκθεση διαπιστώνει ότι θα χρειαστούν περίπου 1.500 χρόνια για κάποιον από το κατώτερο 99% για να παράγει τόσο άνθρακα όσο παράγουν οι πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι σε ένα χρόνο.

Το χάσμα πλούτου μεταξύ των εθνών εξηγεί μόνο εν μέρει την ανισότητα. Η έκθεση δείχνει ότι το 2019 - το πιο πρόσφατο έτος για το οποίο υπάρχουν ολοκληρωμένα στοιχεία - οι χώρες υψηλού εισοδήματος (κυρίως στον παγκόσμιο βορρά) ήταν υπεύθυνες για το 40% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 με βάση την κατανάλωση, ενώ η συμβολή των χωρών χαμηλού εισοδήματος (κυρίως στον παγκόσμιο νότο) ήταν αμελητέο 0,4%. Η Αφρική, στην οποία κατοικεί περίπου το ένα στα έξι του παγκόσμιου πληθυσμού, ήταν υπεύθυνη για μόλις το 4% των εκπομπών.

Ανισότητες

Ένα λιγότερο συζητούμενο αλλά ταχύτερα αναπτυσσόμενο πρόβλημα είναι η ανισότητα στο εσωτερικό των χωρών. Οι δισεκατομμυριούχοι εξακολουθούν να είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία λευκοί, άνδρες και εδρεύουν στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, αλλά τα μέλη αυτής της σημαίνουσας τάξης των υπερπλουσίων μπορούν να βρεθούν όλο και περισσότερο σε άλλα μέρη του κόσμου. Οι εκατομμυριούχοι είναι ακόμη πιο διασκορπισμένοι.

Η έκθεση αναφέρει ότι αυτό είναι κακό νέο για το κλίμα σε πολλαπλά επίπεδα. Το εξωφρενικό αποτύπωμα άνθρακα του 0,1% - από τα υπερπολυτελή σκάφη, τα ιδιωτικά τζετ και τις επαύλεις μέχρι τις διαστημικές πτήσεις και τις αποθήκες καταστροφής - είναι 77 φορές υψηλότερο από το ανώτερο επίπεδο που απαιτείται για να κορυφωθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5°C.

Οι ρυπογόνες εταιρικές μετοχές

Οι εταιρικές μετοχές πολλών υπερπλουσίων είναι ιδιαίτερα ρυπογόνες. Αυτή η ελίτ ασκεί επίσης τεράστια και αυξανόμενη πολιτική δύναμη, καθώς κατέχει οργανισμούς μέσων μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικά δίκτυα, προσλαμβάνει διαφημιστικά γραφεία και εταιρείες δημοσίων σχέσεων και λομπίστες και συναναστρέφεται κοινωνικά με ανώτερους πολιτικούς, οι οποίοι συχνά είναι επίσης μέλη του πλουσιότερου 1%, σύμφωνα με την έκθεση.

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, ένα στα τέσσερα μέλη του Κογκρέσου φέρεται να κατέχει μετοχές σε εταιρείες ορυκτών καυσίμων, συνολικής αξίας μεταξύ 33 και 93 εκατομμυρίων δολαρίων. 

Σύμφωνα με την έκθεση, αυτό συμβάλλει στην εξήγηση του γιατί οι παγκόσμιες εκπομπές συνεχίζουν να αυξάνονται και γιατί οι κυβερνήσεις του παγκόσμιου βορρά παρείχαν 1,8 εκατ. δολάρια για την επιδότηση της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων το 2020, σε αντίθεση με τις διεθνείς δεσμεύσεις τους για τη σταδιακή εξάλειψη των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Η Oxfam ζητάει να επιβληθούν υψηλοί φόροι πλούτου στους υπερπλούσιους και έκτακτοι φόροι στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων για να στηριχθούν οι χειρότερα πληγέντες, να μειωθεί η ανισότητα και να χρηματοδοτηθεί η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Υποστηρίζει ότι ένας φόρος 60% επί των εισοδημάτων του πλουσιότερου 1% θα εισέπραττε 6,4 εκατ. δολάρια ετησίως και θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές κατά 695 εκατ. τόνους, δηλαδή περισσότερο από το αποτύπωμα του Ηνωμένου Βασιλείου το 2019.