Όταν λεγόταν Μπριάζα

Ελεύθερο, Παλιοσέλι, Πάδες, Άρματα και Δίστρατο: Τα πέντε χωριά της Λάκκας του Αώου, εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Κόνιτσας, που αποτελούν μια ξεχωριστή ορεινή ενότητα με δικά της χαρακτηριστικά. Όλα τα χωριά, με εξαίρεση το Ελεύθερο, είναι βλαχόφωνα.

Το Δίστρατο είναι ένα από τα χωριά που παραμένει ζωντανό κυρίως λόγω της γειτνίασής του με το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας. Αν και αυτό το χωριό βίωσε στο παρελθόν, ιδίως τη δεκαετία του ’60, τη μαζική μετανάστευση.

Ένα χωριό που βρίσκεται πάνω σε δύο στράτες: Η μία οδηγεί στην Κόνιτσα και η άλλη στα Γρεβενά.

Η παλιά ονομασία του Διστράτου ήταν Μπριάζα (ή Βριάζα). Μια ονομασία που διατήρησε μέχρι το 1928, την περίοδο που σε όλη τη χώρα υπήρξε μια «εκστρατεία» μετονομασίας χωριών και οικισμών.

Ο ρωσογερμανός γλωσσσολόγος Μαξ Βάσμερ (1886-1962) που μελέτησε τα σλαβικά τοπωνύμια στην Ελλάδα. έχει υποστηρίξει ότι το τοπωνύμιο Μπριάζα προέρχεται από σλάβικη λέξη που σημαίνει «σημύδα».

Ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Ευ. Οικονόμου αναφέρει στη μελέτη του «Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέταση» θεωρεί πιθανότερη την προέλευση του τοπωνυμίου από την αρουμάνικη λέξη vreaza που σημαίνει «ξερόκλαδο, φρύγανο», λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η περιοχή είναι βλαχόφωνη.

Στο παρελθόν, τα κυριότερα επαγγέλματα των Μπραζιωτών ήταν αυτά του υλοτόμου, του αγωγιάτη, του κτηνοτρόφου και του κατρανά. Η υλοτομική δραστηριότητα συνεχίζει να έχει κάποια παρουσία.

Από το Δίστρατο περνάει ένα από τα πιο ωραία μονοπάτια, το Ε6, που οδηγεί στη Σαμαρίνα και τη Βωβούσα, με διάσχιση του Σμόλικα και της χαράδρας του Αώου.