ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Όταν λεγόταν Μπάρτζι

Εικόνα του άρθρου Όταν λεγόταν Μπάρτζι
ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Βαρβάρα Αγγέλη
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 10/03/2024, 18:41
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Το Επισκοπικό είναι ένα χωριό που βρίσκεται σε απόσταση 14 χλμ. από τα Γιάννενα, δίπλα στην εθνική οδό Ιωαννίνων-Άρτας, ενώ δίνει το παρών και σε έξοδο της Ιόνιας οδού.

Η παλιά του ονομασία ήταν Μπάρτζι. Το 1928, μια χρονιά που υπήρξε μια «εκστρατεία» μετονομασίας χωριών και οικισμών ανά τη χώρα, το Μπάρτζι, όντας τότε συνοικισμός της κοινότητας Μανωλιάσσας, πήρε αρχικά την ονομασία «Επισκοπείον». Αργότερα έγινε Επισκοπικό. Ως ξεχωριστή κοινότητα το Επισκοπικό άρχισε να υφίσταται από το 1930.

Σύμφωνα με τον καθηγητή γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστα Ευ. Οικονόμου («Τα οικωνύμια του Νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέταση»), το Μπάρτζι προέρχεται από το επώνυμο Μπάρτζης. H άποψή του είναι ότι το επώνυμο «Μπάρτζης» προήλθε από μια εναλλαγή της κατάληξης του επώνυμου «Μπάρτζος», «από το ηπειρώτικο ‘μπάρτζο’, το ‘μαύρο κατσίκι με κοκκινωπό πρόσωπο», όπως σημειώνει.

Ο Κ. Οικονόμου αναφέρεται και στην άποψη του καθηγητή Γλωσσολογίας Χαράλαμπου Συμεωνίδη ο οποίος αποδίδει το «Μπάρτζης» στην αλβανική γλώσσα και δη στο αλβανικό επίθετο που σημαίνει «αυτός που έχει γκρίζα τρίχα (για γίδες)». «Ωστόσο θεωρώ ως ορθότερη την απόδοση του προσωπωνύμιου στο δάνειο των ηπειρώτικων ιδιωμάτων» επισημαίνει.

Η νέα ονομασία φέρεται ότι επιλέχτηκε επειδή στην περιοχή στο παρελθόν υπήρχε έδρα Επισκοπής. Ωστόσο, περισσότερα στοιχεία δεν είναι γνωστά.

Όσον αφορά την ιδιοκτησιακή κατάσταση του χωριού κατά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, ο Κώστας Βακατσάς στη μελέτη του «Η Γενική Διοίκηση Ηπείρου. Η αγροτική ιδιοκτησία (1913-1918), αναφέρει ότι το Μπάρτζι ήταν ιδιωτικό τσιφλίκι που είχε δύο ιδιοκτήτες: έναν μουσουλμάνο και έναν Ισραηλίτη.

«Το χωριό φαίνεται ότι αρχικά ήταν κεφαλοχώρι, γιατί οι χωρικοί ανέφεραν ότι κατάφεραν να σώσουν από τους δύο ιδιοκτήτες, εξασφαλίζοντας με ταπιά (= τίτλους ιδιοκτησίας), λίγους αγρούς και μία δασωμένη έκταση στη θέση ‘Παναγιά’», δίπλα από την κεντρική εκκλησία (Κοίμηση Θεοτόκου) του χωριού» σημειώνει.

ΣΧΟΛΙΑ
Θωμάς Τασιούλας
Επιτρέψτε μου συμπληρωματικά να αναφέρω τα ακόλουθα δεδομένου οτι είμαι κάτοικος Επισκοπικού όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα. . Η αγροτική ιδιοκτησία ανήκε κατά τα 3/4 από το 1913 ως κληρονομιά των, σε Τούρκους υπηκόους ,κατοίκους Κωνσταντινουπόλεως και αγοράστηκε από απ τον Συνεταιρισμό Ακτημόνων κτηνοτρόφων-καλλιεργητών Μπάρτζης, έναντι του ποσού των 600.000 δρχ. με το υπ αριθμ 730/22 Ιαν 1930 Συμβόλαιο αγοροπωλησίας .(150.000 μετρητά και τα υπόλοιπα 450.000 σε τρεις δόσεις των 115.000 εντόκως 12%. Λοιπά: H μετονομασία σε Επισκοπικό έγινε την 11/9/1928 με το ΦΕΚ Α 193/1928. Η αναγνώριση ως αυτόνομη κοινότητα έγινε την 10/2/1930 (ΦΕΚ 47/1930. Στην κοινότητα Επισκοπικού προσαρτήθηκε και η Αμπελιά για περίου 18 χρόνια και η η οποία απο το 1947 ΒΔ 10/8/47 ΦΕΚ Α 203/1947 κατέστη αυτόνομη κοινότητα. Το τοπονύμιο είναι κυριόνυμο δλδ όνομα κάποιου Μπάρτζη. Επίσης το επώνυμο Μπάρτζης ,σχετίζεται με το μπάρτζο το μαύρο κατσίκι με κοκκινωπό πρόσωπο που επίσης σχετίζεται με το βλάχικο barzu-barza ( ο σταχτής).Αλλωστε υπάρχουν αρκετά τοπωνύμια πχ τα Μπάρτζη στο Ζαγόρι, η Μπαρτζη ως πηγη υδρευσης στο Πολύδροσο,το Επωνυμο Μπαρτζιώτης -Βαρτζιώτης κλπ . Επίσης το χωριό καταστράφηκε απ τους Οθωμανούς το 1824 ως αντίποινα για την απελευθέρψση της Πελοπονήσου και το 1854 πάλι απ τους Οθωμανούς. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΞΙΑ ; N/Α του χωριού υπάρχει το Καστρί ονομασία ίσως λόγω των υπολειμμάτων Κάστρου οργανωμένου με τεράστιες πέτρες, με κτίρια για στρατωνισμό φρουράς-παρατήρησης -ελέγχου του λεκανοπεδίου. Νότια του Κάστρου υπάρχουν υπολείμματα ναϊσκου που έφερε το όνομα Εκκλησάκι του Γκιαούρη και το οποίο καταστράφημε ολοσχερώς το 1912-13.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
Ντοτη3 dodoni back