Όταν καλλιεργούσαν λυκίσκο

Κι όμως κάποτε στα Γιάννενα καλλιεργούνταν λυκίσκος, ένα φυτό που αποτελεί από τα βασικά συστατικά της μπύρας. Η καλλιέργειά του γινόταν κυρίως στην περιοχή της Κατσικάς-Κουτσελιού, όπου η ζυθοποιία Φιξ είχε χτίσει και ένα ξηραντήριο, τα χρόνια 1959-1960. Το βιομηχανικό αυτό κτίριο, που φέρει την υπογραφή ενός πολύ σημαντικού αρχιτέκτονα και πολεοδόμου της μεταπολεμικής περιόδου, του Τάκη Ζενέτου, υπάρχει ακόμη –αν και η κατάστασή του δεν είναι και η καλύτερη. Σημειωτέον ότι από τα σημαντικότερα έργα του Ζενέτου είναι το εργοστάσιο ζυθοποιίας Φιξ στη λεωφόρο Συγγρού, στην Αθήνα.

Στις εκτάσεις λοιπόν γύρω από το ξηραντήριο, καλλιεργούνταν το φυτό του λυκίσκου –οι στύλοι στους οποίους αναρριχούνταν ο λυκίσκος έξι δεκαετίες μετά, παραμένουν στη θέση τους. Στα χωράφια δούλευαν κυρίως γυναίκες από τις γύρω περιοχές, σε δύσκολες συνθήκες και επί πολλές ώρες.

To ξηραντήριο Φιξ όπως είναι σήμερα

Ωστόσο, η καλλιέργεια λυκίσκου είχε ξεκινήσει σε πειραματικό στάδιο στα Γιάννενα, λίγα χρόνια πριν την έλευση της ζυθοποιίας Φιξ, εν έτει 1954. Το… πείραμα έγινε στις εκτάσεις του γεωργικού σταθμού στον Κατσικά. Όπως αναφέρεται σε κείμενο που δημοσιεύτηκε στην «Ηπειρωτική Εστία» το 1958 με την υπογραφή του γεωπόνου Νικόλαου Ζυγούρη, καλλιεργήθηκε μια συγκεκριμένη ποικιλία λυκίσκου, η οποία ευδοκίμησε. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ καλά, με τον Ζυγούρη, ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που ίδρυσε τη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων. «Η διάδοσις της καλλιέργειας του λυκίσκου, όστις ενταύθα απεδείχθη αποδοτικώτερος και μεγαλυτέρας αξίας του εκ του εξωτερικού εισαγομένου και του οποίου, ως γνωστόν, γίνεται μεγάλη χρήσις εις την ζυθοποιίαν, θέλει αποβή λίαν επωφελής εις την εγχώριον παραγωγήν και, όταν καλλιεργήται εις αρκετήν ποσότητα ώστε να επαρκή διά τάς ανάγκας της εγχωρίου ζυθοποιίας, θα εξοικονομήται σημαντική ποσότης συναλλάγματος» επισημαίνεται στο κείμενο του Ζυγούρη.

Λίγα χρόνια αργότερα, ήρθε η επένδυση της ζυθοποιίας Φιξ, ενώ παράλληλα το υπουργείο Γεωργίας προχώρησε και σε ένα πρόγραμμα διάδοσης της καλλιέργειας του λυκίσκου.

Με την κατάρρευση όμως της ζυθοποιίας Φιξ κατά τη μεταπολίτευση, μπήκε ένα τέλος σε αυτήν την καλλιέργεια. Λόγω χρεών των ιδιοκτητών, το ξηραντήριο Φιξ και οι εκτάσεις πέρασαν στην κατοχή της Εθνικής Τράπεζας. Και ο χρόνος μοιάζει να σταμάτησε κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν το εργοστάσιο ερημώθηκε…

* Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την εργασία στο Φιξ είναι από το αρχείο της Λ. Πιπεριά-Παπαδοπούλου