Όλα όσα δεν έγιναν…

Μέχρι τις 31 Ιανουαρίου, θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη που αφορά και τη λίμνη των Ιωαννίνων. Χωρίς τη θεσμοθέτηση της μελέτης αυτής, το Προεδρικό Διάταγμα για την Παμβώτιδα δεν μπορεί να προχωρήσει.

Ανάλογες μελέτες έχουν εκπονηθεί και βρίσκονται σε δημόσια διαβούλευση και για άλλες περιοχές Natura της χώρας, όπως επιβάλλεται εξάλλου και από τις υποχρεώσεις της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το πόνημα δεν είναι μικρό. Εκατοντάδες σελίδες και χάρτες που περιγράφουν και αξιολογούν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται μια περιοχή Natura, συνοδεία και ενός προτεινόμενου Σχεδίου Δράσης.

Πέραν του… χρονοδιαγράμματος για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος που δεν είναι και πολύ κοντινό, οι εκατοντάδες αυτές σελίδες έρχονται να υπενθυμίσουν μεταξύ άλλων όλα όσα θα μπορούσαν να γίνουν εδώ και χρόνια και τα οποία δεν έγιναν όσον αφορά το ίδιο το οικοσύστημα της λίμνης. Με ή χωρίς Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, με ή χωρίς Προεδρικό Διάταγμα.

Στο Σχέδιο Δράσης για την Παμβώτιδα κατατίθενται και προτάσεις για έργα και παρεμβάσεις για την προστασία της λίμνης, οι οποίες κοστολογούνται σε πάνω από 30 εκατ. ευρώ. Προτάσεις που δεν κατατίθενται για πρώτη φορά. Μέσα σε δύο τουλάχιστον δεκαετίες έχουν γίνει διάφορες μελέτες και διαχειριστικά σχέδια για τη λίμνη, ενώ έχουν προηγηθεί και… αμέτρητα σχέδια Προεδρικού Διατάγματος, όπως και ένα πρόγραμμα ολοκληρωμένης παρέμβασης από τον πρώην Φορέα Διαχείρισης Λίμνης.

Ελάχιστες από αυτές τις προτάσεις υλοποιήθηκαν επειδή δεν υπήρχε η πολιτική βούληση, η οποία πρέπει να συνοδεύεται και από την απαραίτητη χρηματοδότηση, επειδή η λίμνη δεν βρέθηκε επί της ουσίας ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων παρά τις περί αντιθέτου δηλώσεις και διαβεβαιώσεις.

Στο προτεινόμενο Σχέδιο Δράσης, λοιπόν, δίνουν το παρών σημαντικές παρεμβάσεις όπως η μερική αποκατάσταση της λίμνης Λαψίστας, η αποκατάσταση της ροής υδάτων στο ανάχωμα της Αμφιθέας, η διαχείριση των καλαμιώνων, η συλλογή απορριμμάτων στις εκβολές των αγωγών ομβρίων, η δημιουργία λιμνοδεξαμενών καθίζησης για τη συγκράτηση διαφόρων υλικών και στοιχείων, η κατάργηση του υπάρχοντος κρηπιδώματος με παράλληλη επαναδημιουργία της φυσικής όχθης μέχρι την πρώτη γέφυρα του ποδηλατόδρομου, η εφαρμογή τεχνικών αδρανοποίησης του ιζήματος στον πυθμένα της λίμνης όπως και υπολίμνιας οξυγόνωσης, η  δημιουργία οικολογικού πάρκου 1300 στρεμμάτων στο αγρόκτημα Κατσικά με λίμνες και υγροτόπους.

Το οικολογικό πάρκο αποτελεί πρόταση μελετητών και επιστημονικών φορέων εδώ και πολλά χρόνια. Είναι η ίδια έκταση που πριν από δύο χρόνια, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης παραχώρησε στην Περιφέρεια Ηπείρου για να δημιουργήσει το πάρκο αγροτικής καινοτομίας. Είναι η ίδια έκταση που η Περιφέρεια Ηπείρου έχει αναθέσει μελέτη στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων για «τη δημιουργία ενός ευρύτερου μητροπολιτικού-περιβαλλοντικού πάρκου στο οποίο θα συνυπάρχουν αγροτικές δραστηριότητες, αγορά παραγωγών και αθλητικές-πεζοπορικές δραστηριότητες αναψυχής». Η ίδια έκταση, στην… άκρη της οποίας ο περιφερειάρχης Ηπείρου έχει χωροθετήσει το πρώην κλειστό γήπεδο ξιφασκίας του Ελληνικού.

Η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη θεωρεί την έκταση των 1300 στρεμμάτων (σ.σ. περιλαμβάνονται και κάποιες ιδιωτικές εκτάσεις) κρίσιμη για τη διαμόρφωση υγροτοπικών συνθηκών, οι οποίες θα παράσχουν τις προϋποθέσεις εγκατάστασης υδρόβιας και παρυδάτιας βλάστησης. Σύμφωνα με τη μελέτη, το πάρκο θα είναι επισκέψιμο από τους πολίτες ενώ θα υπάρχουν και οι απαραίτητες κτιριακές υποδομές.

Προφανώς, υφίσταται μια… διάσταση απόψεων, η οποία αναμένεται να αναδειχθεί κατά τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης.

Το προτεινόμενο Σχέδιο Δράσης δίνει ιδιαίτερη έμφαση και στο κιρκινέζι, το μικρό γεράκι που απειλείται με εξαφάνιση και το οποίο δεν έχει τύχει και της καλύτερης αντιμετώπισης στην περιοχή, όταν υπήρξε ανάγκη. Προτείνονται μεταξύ άλλων η δημιουργία συμπλέγματος τεχνητών φωλιών σε κτίρια και η έκδοση κανονισμού ως προς τη διαχείριση θέσεων φωλιάσματος σε ιδιόκτητα και δημόσια κτίρια.

Διαβάστε. «Έξωση» στα κιρκινέζια;

Εκτός από τις παρεμβάσεις για την προστασία του υδάτινου οικοσυστήματος της λίμνης των Ιωαννίνων, η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη καθορίζει τις χρήσεις γης στις εκτός σχεδίου περιοχές. Ορίζονται δε Ζώνη Απόλυτης Προστασίας της Φύσης, Ζώνη Προστασίας της Φύσης, Ζώνη Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών και Ζώνη Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων. Οι παραλίμνιες χρήσεις γης είναι το μεγάλο «αγκάθι» εδώ και δεκαετίες, με τη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου να αποτελεί μέχρι σήμερα το μοναδικό εργαλείο. To Προεδρικό Διάταγμα είναι αυτό που θα αποτελέσει ένα νέο, επικαιροποιημένο και πιο στοχευμένο εργαλείο.

Η ζωνοποίηση και οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης αναμένεται να απασχολήσουν όλους τους φορείς –από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ηπείρου μέχρι το Δημοτικό και το Περιφερειακό Συμβούλιο Ηπείρου- το επόμενο χρονικό διάστημα. Μέσα από τον διάλογο θα προκύψουν η αποσαφήνιση των όρων στις χρήσεις γης, οι ενδεχόμενες διαφωνίες, οι προθέσεις.