Οι μνήμες είναι ανάμεσά μας

Εβδομήντα έξι ολόκληρα χρόνια μετά το ξέσπασμα του πολέμου, εβδομήντα τρία μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών και εβδομήντα δύο μετά το διωγμό των Γερμανών από τα αντάρτικα σώματα, συνεχίζουμε να «συγκατοικούμε» με τις μνήμες μιας εποχής που σφράγισε ανεξίτηλα τούτον εδώ τον τόπο.

Τα σημάδια της ιταλικής και γερμανικής κατοχής είναι διάσπαρτα σε όλο το λεκανοπέδιο, βρίσκονται όμως και μέσα στην πόλη, σε πολύ οικεία σημεία που ούτε πάει ο νους μας. Και όμως, υπάρχουν.

Κυρίως, είναι οχυρώσεις και φυλάκια-πολυβολεία που κατασκευάστηκαν από τους Ιταλούς, από την άνοιξη του 1941, οπότε και εγκαταστάθηκαν στο «Ακραίο», στο σημερινό στρατόπεδο Βελισσαρίου, αλλά και στα «σχηνάκια», κάτω από το λόφο της Περιβλέπτου, προς τα Ζευγάρια και το Τσιφλικόπουλο. Η περιοχή είχε βομβαρδιστεί νωρίτερα από τα ιταλικά αεροπλάνα και τα Ζευγάρια μέτρησαν νεκρούς. Σήμερα, στη βορειοδυτική πλευρά του λόφου, είναι ακόμα ορατά τα ορύγματα του ιταλικού στρατού.

Πολυβολεία είχαν κατασκευαστεί όμως και σε άλλα, επίκαιρα σημεία του λεκανοπεδίου. Σήμερα, ένα από αυτά σώζεται σε άριστη κατάσταση μέσα στον περίβολο του αντλιοστασίου της Κρύας, ενώ ένα ακόμα, βρίσκεται πίσω από το κοινοτικό κατάστημα.

Ένα ακόμα, βρίσκεται ακριβώς επάνω στην περίφραξη του αεροδρομίου, απέναντι από το δρόμο που κατεβαίνει από τη συνοικία της Νέας Ζωής. Το μισό είναι στο πεζοδρόμιο και το άλλο μισό, μέσα στο χώρο του αεροδρομίου.

Υπολείμματα «φωλιάς» πυροβόλου, βρίσκονται ακόμα και πάνω στο τείχος του κάστρου. Ακριβώς πάνω από την πόρτα του 9^ου δημοτικού, στην πύλη από το Σουφαρί Σεράι. Είναι ένα από τα φυλάκια που βρίσκονταν στην παραλίμνια περιοχή.

Τόσο οι Ιταλοί, όσο και οι Γερμανοί, είχαν στήσει ένα πλέγμα αντιαεροπορικών όπλων, «contra aerea» όπως τα ονόμαζαν οι Ιταλοί. Τα γερμανικά όπλα ήταν 20 τον αριθμό, αναπτυγμένα γύρω από την πόλη, σε ένα τόξο που ξεκινούσε από την Ανατολή, περνούσε στην Περίβλεπτο και στα Μάρμαρα και κατέληγε σχεδόν στην περιοχή του Αγίου Νικολάου Κοπάνων. Αντιαεροπορικά όπλα υπήρχαν και στο Νησί, όπως επίσης και μέσα στο Κάστρο, στο Ιτς Καλέ, αλλά και πάνω από την κεντρική πύλη του Κάστρου, όπου και είναι τραβηγμένη η παρακάτω φωτογραφία, με γερμανούς στρατιώτες.

Αρκετά από τα πολυβολεία διασώθηκαν και μετά τη συνθηκολόγηση του ιταλικού στρατου, το 1943. Στα Γιάννενα, η φρουρά, 200 περίπου άνδρες, παραδόθηκε στους Γερμανούς στις δημοτικές αποθήκες, εκεί που σήμερα βρίσκεται η φοιτητική εστία στη Δομπόλη, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943.