Οι ΗΠΑ επιστρέφουν στη Σελήνη

Πενήντα χρόνια μετά τη λήξη του ιστορικού προγράμματος «Απόλλων», ξεκινά σήμερα το νέο αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα «Άρτεμις» (αδελφή του Απόλλωνα στην ελληνική μυθολογία, γι' αυτό επιλέχτηκε αυτό το όνομα ήδη επί προεδρίας Τραμπ). Οι ΗΠΑ ξεκινούν -αν όλα πάνε ομαλά σύμφωνα με τον προγραμματισμό- την επιχείρηση επιστροφής τους στη Σελήνη, για πρώτη φορά μετά το 1972 όταν είχαν πατήσει για τελευταία φορά το πόδι τους στο φεγγάρι.

Στις 15:33 ώρα Ελλάδας της Δευτέρας έχει προγραμματιστεί από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) η εκτόξευση από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στην Φλόριντα της αποστολής «Άρτεμις 1» με έναν πελώριο πύραυλο Space Launch System (SLS) που θα μεταφέρει την μη επανδρωμένη κάψουλα Ωρίων (Orion) γύρω από τη Σελήνη για μια δοκιμαστική πτήση έξι εβδομάδων και μετά θα γυρίσει στη Γη.

Οι έως τώρα μετεωρολογικές προβλέψεις δίνουν πιθανότητα 80% οι σημερινές καιρικές συνθήκες να είναι ευνοϊκές. Αν κάτι πάει στραβά (λόγω τεχνικού προβλήματος ή καιρού), έχουν δοθεί ως εναλλακτικές ημερομηνίες εκτόξευσης η 2α ή η 5η Σεπτεμβρίου. 

Την Κυριακή μια καταιγίδα έπληξε το Κέντρο Κένεντι και τα αλεξικέραυνα γύρω από την πλατφόρμα εκτόξευσης τράβηξαν τους κεραυνούς, χωρίς πάντως η NASA να ανησυχήσει ιδιαίτερα.

Ο SLS μαζί με το Orion έχουν ύψος 98 μέτρων. Ο SLS, που χρειάστηκε πάνω από δέκα χρόνια για να αναπτυχτεί και να κατασκευαστεί, θεωρείται ο ισχυρότερος και πιο πολύπλοκος πύραυλος στον κόσμο, αν και, σύμφωνα με τον «Economist», αποτελεί ένα υπερβολικά ακριβό κρατικό κατασκεύασμα και μια σπατάλη για τα χρήματα των φορολογουμένων. Οι βασικοί υπεργολάβοι για το πρόγραμμα Άρτεμις είναι οι εταιρείες Boeing για τον SLS και Lockheed Martin για την κάψουλα Orion.

Το 1973

Η τελευταία φορά που εκτοξεύτηκε ένας τέτοιος μεγα-πύραυλος από το Κέντρο Κένεντι, ήταν το 1973 όταν ένας πύραυλος Κρόνος 5 (Saturn V) μετέφερε σε τροχιά τον διαστημικό σταθμό Skylab. Ο σχεδιασμός της NASA είναι η εκτόξευση το 2024 της επανδρωμένης αποστολής Άρτεμις 2 γύρω από το φεγγάρι, ώσπου τελικά το 2025 η αποστολή Άρτεμις 3 να προσεληνωθεί (μεταφέροντας και την πρώτη γυναίκα αστροναύτη στη Σελήνη).

Θα τεθούν έτσι πιθανότατα αυτή τη φορά τα θεμέλια για μια πιο μόνιμη σεληνιακή βάση και παρουσία αστροναυτών στον δορυφόρο της Γης, με απώτερο στόχο μια βάση στον Άρη μέσα στη δεκαετία του 2030. Πάντως αρκετοί ειδικοί δεν αποκλείουν ότι όλο αυτό το χρονοδιάγραμμα είναι υπερβολικά «σφιχτό» και φιλόδοξο, οπότε μπορεί να μετατεθεί κατά μερικά χρόνια προς το μέλλον.

Οι τελευταίοι άνθρωποι που περπάτησαν στο φεγγάρι, ήταν οι δύο άνδρες αστροναύτες της αποστολής Απόλλων 17 το 1972, ενώ είχαν προηγηθεί δέκα άλλοι Αμερικανοί αστροναύτες, στη διάρκεια πέντε προηγούμενων αποστολών, με πρώτη προσελήνωση της αποστολής Απόλλων 11 το 1969.

Τα τελευταία χρόνια η Κίνα έχει προσεληνώσει με επιτυχία τρεις ρομποτικές αποστολές και σχεδιάζει δική σεληνιακή βάση για τη δεκαετία του 2030, η Ινδία και το Ισραήλ έστειλαν δικές τους σεληνιακές αποστολές το 2019 αλλά απέτυχαν, ενώ μια νοτιοκορεατική αποστολή βρίσκεται καθ' οδόν με στόχο να τεθεί σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι. Γενικά υπάρχει κινητικότητα από αρκετές χώρες με προορισμό τη Σελήνη και οι ΗΠΑ έχουν ένα έξτρα ανταγωνιστικό κίνητρο να προλάβουν.

Οι άλλοι πλανήτες

Η NASA τις τελευταίες δεκαετίες έστρεψε το ενδιαφέρον της σε άλλους πλανήτες (Άρη) και μεγάλους δορυφόρους (του Κρόνου και του Δία), αλλά τώρα πλέον ενδιαφέρεται ξανά για τη Σελήνη, μεταξύ άλλων ως ενδιάμεσο σταθμό για πιο μακρινούς διαστημικούς στόχους. 

Πολύ περισσότερο που τα τελευταία χρόνια έγινε αντιληπτό ότι υπάρχει αρκετό νερό σε παγωμένη μορφή στο φεγγάρι, κάτι σημαντικό για μια μονιμότερη ανθρώπινη παρουσία, όχι μόνο ως πόσιμο νερό, αλλά και ως καύσιμο για πυραύλους μετά τη διάσπαση του σε οξυγόνο και υδρογόνο.

Η Σελήνη ή ένας διαστημικός σταθμός σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι θα λειτουργήσει ως σταθμός ανεφοδιασμού για ένα πιο μακρινό ταξίδι, π.χ. στον Άρη. Προς το παρόν πάντως οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πόσο ακριβώς νερό υπάρχει στη Σελήνη και πόσο εύκολο θα είναι αξιοποιηθεί στην πράξη, καθώς βρίσκεται συνήθως στο βάθος ανήλιαγων κρατήρων.

Η τηλεόραση της NASA θα μεταδώσει ζωντανά (στα αγγλικά) την εκτόξευση, ξεκινώντας από τις 13:30 ώρα Ελλάδας.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ. Φωτογραφία: NASA