Οι διπλές εκλογές στο νομό Ιωαννίνων 1989-2023

Η χώρα βαδίζει προς τις δεύτερες εκλογές μέσα σε ένα μήνα, για τρίτη φορά μέσα σε έντεκα χρόνια.

Προφανώς, κάθε εκλογική μάχη έχει ξεχωριστά χαρακτηριστικά, έχει κοινά σημεία, αλλά κυρίως, βασίζεται σε διαφορετικές κοινωνικοπολιτικές τάσεις που ηγεμονεύουν, σε κάθε εκλογική μάχη.

Άλλο είναι το σκηνικό του 2023, άλλο του 2012. Ακόμα πιο διαφορετικό ήταν αυτό του 1989, οπότε μέσα σε δέκα μήνες οι ψηφοφόροι της Ελλάδας πήγαν στην κάλπη τρεις φορές.

Μέχρι εκεί θα φτάσει η ερευνητική αναδρομή στο σημερινό «Εξώφυλλο», 34 χρόνια πριν.

Η γενική αρχή πάντως είναι ότι η εκλογική διάταξη των κομμάτων δεν αλλάζει. Τα ποσοστά, αλλάζουν δραματικά κατά περίπτωση, όπως συνέβη μια φορά: τον Ιούνιο του 2012. Αντίστοιχη περίπτωση θα μπορούσε να θεωρηθεί το 2019, αλλά τότε οι εκλογές ήταν διαφορετικές μεταξύ τους (ευρωεκλογές-βουλευτικές) και η ψήφος «έπεφτε» με διαφορετική βαρύτητα.

Πίσω στο 1989 λοιπόν, η πόλωση και ο πολιτικός λόγος, αλλά και τα επίδικα ήταν στο φόρτε τους. Ο Κώστας Μητσοτάκης διεκδικούσε την πολυπόθητη γι αυτόν πρωθυπουργία, από τον αποδυναμωμένο Ανδρέα Παπανδρέου. Τα σκάνδαλα που βάραιναν την κυβέρνηση έπαιζαν όντως ρόλο στην εκλογική απόφαση (όχι όπως σήμερα…) αλλά δεν συντάραζαν κιόλας τον δικομματισμό.

Τον Ιούνιο του 1989 λοιπόν, η εξαεδρική τότε εκλογική περιφέρεια των Ιωαννίνων έδωσε τα εξής αποτελέσματα:

1989 Ιούνιος (6 έδρες)

Ψήφισαν 126.040

• ΝΔ 42,96%
• ΠΑΣΟΚ 38,66%
• Συνασπισμός 16,02%
• ΔΗΑΝΑ 0,46%

Πρώτοι σε σταυρούς στη ΝΔ ήταν ο Ανέστης Λώρας με 12.338 και πίσω του, ο Θεόδωρος Γεωργιάδης. Τρίτος, ήταν ο Γιάννης Αβέρωφ.

Το ΠΑΣΟΚ είχε εκλέξει τον Κάρολο Παπούλια και τον Γιώργο Μωραΐτη και ο ενιαίος Συνασπισμός, τον Κώστα Ρήγα.

Στις επαναληπτικές του Νοεμβρίου και αφού είχε μεσολαβήσει η συγκυβέρνηση ΝΔ-Συνασπισμού στην κυβέρνηση Τζανετάκη, το αποτέλεσμα ήταν το εξής:

1989 Νοέμβριος (6 έδρες)

Ψήφισαν 127.486

• ΝΔ 45,42%
• ΠΑΣΟΚ 40,30%
• Συνασπισμός 12,88%
• Αριστερή Πρωτοβουλία 0,28%

Η σειρά των υποψηφίων όμως άλλαξε: Πρώτος ο Λευτέρης Καλογιάννης στη ΝΔ και ακολούθησαν οι Γεωργιάδης-Λώρας. Στο ΠΑΣΟΚ, πρώτος πέρασε ο Γιώργος Μωραΐτης και ακολούθησε ο Κάρολος Παπούλιας.

Το 1990 ήταν η χρονιά που η ΝΔ αύξησε κατά τι τη δύναμή της, αλλά κυρίως έχασε το ΠΑΣΟΚ.

1990 Απρίλιος (6 έδρες)

Ψήφισαν 124.212

• ΝΔ 45,66%
• ΠΑΣΟΚ 38,96%
• Συνασπισμός 12,88%
• Οικολόγοι Εναλλακτικοί 0,58%

Η σειρά εκλογής άλλαξε και πάλι, στο ΠΑΣΟΚ αυτή τη φορά που εξέλεξε τον Κάρολο Παπούλια πρώτο και τον Λευτέρη Γκλίναβο δεύτερο.

Για τις επόμενες διπλές εκλογές, έπρεπε να περάσουν 23 χρόνια: το καλοκαίρι του 2012, ταραγμένο όσο και ενδιαφέρον πολιτικά, έδωσε τα εξής, στο νομό Ιωαννίνων:

2012 Μάιος (5 έδρες)

Ψήφισαν 108.403

• ΝΔ 22,90%
• ΣΥΡΙΖΑ 17,61%
• ΠΑΣΟΚ 16,21%
• ΚΚΕ 8,66%
• ΑΝΕΛ 7,80%
• ΔΗΜΑΡ 5,90%
• ΧΑ 4,23%

Εκλέχτηκαν τότε με τη σειρά σταυροδροσίας οι Κώστας Τασούλας, Σταύρος Καλογιάννης (ΝΔ), Χρήστος Μαντάς (ΣΥΡΙΖΑ), Μιχάλης Κασσής (ΠΑΣΟΚ) και Νίκος Έξαρχος (ΚΚΕ).

Ενδιαφέρουσα είναι η μεγάλη μείωση της συμμετοχής, αν και πάντα η σύγκριση θα πρέπει να γίνεται με τις πιο κοντινές χρονικά εκλογές. Ωστόσο, από το 1990 μέχρι το 2012 χάθηκαν 16.000 ψηφοφόροι από τα Γιάννενα.

Στις επαναληπτικές εκλογές, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έφυγαν προς τα εμπρός, αυξάνοντας κατά πολύ τα ποσοστά τους:

Εκλογές 2012 Ιούνιος (5 έδρες)

Ψήφισαν 102.708

• ΝΔ 32,36%
• ΣΥΡΙΖΑ 27,15%
• ΠΑΣΟΚ 14,07%
• ΔΗΜΑΡ 6,23%
• ΑΝΕΛ 5,09%
• ΧΑ 4,59%
• ΚΚΕ 4,91%

Η ΝΔ εξέλεξε και την Άννα Ασημακοπούλου, παίρνοντας την έδρα του ΚΚΕ στο νομό.

Το 2015 το ρεύμα ήταν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Πήρε τις εκλογές και 4 έδρες στα Γιάννενα (Μαντάς-Στέφος-Τζούφη-Καραγιάννης) και η ΝΔ εξέλεξε μόνο τον κ. Τασούλα.

Εκλογές 2015 Ιανουάριος (5 έδρες)

Ψήφισαν 104.481

• ΣΥΡΙΖΑ 39,57%
• ΝΔ 28,23%
• ΠΑΣΟΚ 5,59%
• ΚΚΕ 5,54%
• Ποτάμι 5,49%
• ΧΑ 4,34%
• ΚΙΔΗΣΟ 3,19%
• ΑΝΕΛ 3,16%

Μεσολάβησε ακόμα ένα ενδιαφέρον κοινωνικοπολιτικό καλοκαίρι και στις εκλογές του 2015, βασικά μειώθηκε η συμμετοχή. Τα ποσοστά όμως δεν άλλαξαν ιδιαίτερα, ούτε οι εκλεγμένοι-ες.

Εκλογές 2015 Σεπτέμβριος (5 έδρες)

Ψήφισαν 96.031

• ΣΥΡΙΖΑ 39,52%
• ΝΔ 28,33%
• ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ 7,36%
• ΚΚΕ 5,50%
• ΧΑ 4,75%
• Ποτάμι 3,55%
• Ένωση Κεντρώων 2,53%
• ΑΝΕΛ 2,52%

Οι εκλογές του Μαΐου 2023 κατέληξαν με την τεράστια διαφορά της ΝΔ επί του ΣΥΡΙΖΑ.

Εκλογές Μαΐου 2023 (5 έδρες)

Ψήφισαν 101.337

• ΝΔ 37.93%
• ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ 24,36%
• ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ 14,51%
• ΚΚΕ 7,15%
• Ελληνική λύση 2,96%

Εκλέχτηκαν οι Κώστας Τασούλας (ΝΔ), Μερόπη Τζούφη-Γιάννης Στέφος (ΣΥΡΙΖΑ), Γιάννης Τσίμαρης (ΠΑΣΟΚ), Νίκος Έξαρχος (ΚΚΕ).