O ακριβός σύμβουλος και τα ενεργειακά έργα

Με την κρίση να μην αφήνει πολλά περιθώρια, η ελευθερία αναζήτησης ιδιωτικών πόρων για την κατασκευή ενός έργου έχει γίνει μεγαλύτερη (όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω και του περίφημου πακέτου Γιούνκερ). Οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) αναδεικνύονται λοιπόν στο χρηματοδοτικό εργαλείο του μέλλοντος, με τις δεσμεύσεις πάντως που προκύπτουν μετά την κατασκευή του έργου ((π.χ. ύψος τελών), να θέτουν έντονους προβληματισμούς.

Στο μέλλον αυτό, η περιφερειακή αρχή Ηπείρου θέλει να έχει θέση. Γι’ αυτό και έχει επιλέξει τον δρόμο των ΣΔΙΤ σε δύο βασικούς τομείς: στη διαχείριση των απορριμμάτων και στην ενέργεια.

Η διαχείριση των απορριμμάτων μεταφράζεται στην κατασκευή και εκμετάλλευση του εργοστασίου επεξεργασίας απορριμμάτων στο Ελευθεροχώρι Δωδώνης, με συνολικό κόστος 49 εκατ. ευρώ -20 εκατ. ευρώ θα είναι η συμμετοχή της Περιφέρειας Ηπείρου μέσω του ΕΣΠΑ και 29 εκατ. ευρώ η ιδιωτική συμμετοχή. Το έργο αυτό, μετά από χρόνια διαδικασία αλλά και καθυστέρηση, βρίσκεται προ των πυλών για την υπογραφή της σύμβασης με την ανάδοχο εταιρία (ΤΕΡΝΑ).

Τα ενεργειακά έργα –ένα πακέτο τεσσάρων έργων που αφορά αντικατάσταση των πλοιαρίων της λίμνης και του οδοφωτισμού του εθνικού και δημοτικού οδικού δικτύου αλλά και την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων- τώρα ξεκινούν. Ή πιο συγκεκριμένα τώρα ξεκινά να μελετάται η δυναμική υλοποίησής τους.

Στις αρχές Ιουνίου, η Περιφέρεια Ηπείρου ανακοίνωσε τη χρηματοδότηση ύψους 54 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η ΕΤΕπ έχει αποκτήσει ενεργό ρόλο στην Ελλάδα  στηρίζοντας, με τη μορφή δανείων και εγγυήσεων, έργα σε τομείς, όπως είναι η ενέργεια και οι υποδομές, αλλά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. «Το έργο αυτό [μέσω ΕΤΕΠ] είναι το πρώτο και μοναδικό μέχρι σήμερα που εγκρίνεται και θα υλοποιηθεί σε ελληνική Περιφέρεια» ανέφερε τότε σε γραπτή δήλωσή της η αντιπεριφερειάρχης Ιωαννίνων Τατιάνα Καλογιάννη, η οποία έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας το όλο εγχείρημα.

Τα 54 αυτά εκατ. ευρώ δεν είναι ακόμη «χειροπιαστά» εκατομμύρια. Δεν βρίσκονται δηλαδή στα ταμεία της Περιφέρειας. Σε πρώτη φάση, η ΕΤΕπ θα χρηματοδοτήσει την τεχνική βοήθεια για την προετοιμασία των ενεργειακών έργων. Και στη συνέχεια βλέπουμε…

Μέσω του εργαλείου ΕLENA, που χρηματοδοτείται από το Horizon 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΤΕπ έχει εγκρίνει το ποσό του 1,5 εκατ. ευρώ (με το 10% να αποτελεί συμμετοχή της Περιφέρειας). Η σχετική σύμβαση χρηματοδότησης μεταξύ ΕΤΕπ και Περιφέρειας Ηπείρου υπογράφηκε στις 26 Ιουλίου. Στις 3 Αυγούστου, βγήκε «στον αέρα» ο ηλεκτρονικός διεθνής διαγωνισμός για το πρώτο κομμάτι της «τεχνικής βοήθειας», που αφορά την παροχή υπηρεσιών συμβούλου τεχνικής υποστήριξης, με προϋπολογισμό 727.400 ευρώ (586.774 χωρίς ΦΠΑ). Ο διαγωνισμός βρίσκεται σε εξέλιξη, με τρεις εταιρίες να έχουν περάσει στην επόμενη φάση αξιολόγησης των προσφορών τους (TREK Consulting, Ευρωσύμβουλοι Α.Ε. και Διαδικασία ΑΕ). Μία από τις βασικές αποστολές του τεχνικού συμβούλου που θα προκύψει από τον διαγωνισμό, θα είναι να μελετήσει την κατάλληλη μορφή χρηματοδότησης για το καθένα από τα ενεργειακά έργα -ΕΣΠΑ και ιδιωτική συμμετοχή μέχρι δάνειο μέσω της ΕΤΕπ-, να μεριμνήσει κυρίως για τη μόχλευση πόρων, προαπαιτούμενο από την ΕΤΕπ.

Κατά τα άλλα, ο σύμβουλος θα αναλάβει την υποστήριξη στη διαχείριση και παρακολούθηση, στον στρατηγικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό και στη δημοσιότητα του όλου πρότζεκτ, αλλά και την υποστήριξη στην ανάθεση τεχνικών μελετών και στην κατασκευή των υποέργων. Κι όλα αυτά από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης μέχρι τον Ιούλιο του 2019.

Ο ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Ο τεχνικός σύμβουλος που θα επιλεγεί, δεν θα είναι υπεύθυνος πάντως για τις μελέτες «ωρίμανσης» των έργων. Κάτι που έχει αποτελέσει και τη βάση κριτικής από μέρος της αντιπολίτευσης του περιφερειακού συμβουλίου για τον τεχνικό σύμβουλο. «Το ποσό για την παροχή υπηρεσιών τεχνικού συμβούλου για το έργο, είναι ιδιαίτερα υψηλό, γεγονός που στην ουσία αντιστοιχεί στο να δουλεύουν δέκα επιστήμονες επιπέδου master για δέκα χρόνια, full time. Το γεγονός ότι στο ποσό αυτό, δεν συμπεριλαμβάνεται και η μελέτη του έργου, καθιστά το συγκεκριμένο θέμα ιδιαίτερα προκλητικό» ανέφερε σε πρόσφατη συνεδρίαση της οικονομικής επιτροπής ο περιφερειακός σύμβουλος της «Ήπειρος Ανατροπής» Βασίλης Τσίκαρης, όπως φαίνεται στο σχετικό πρακτικό που έχει αναρτηθεί στη «Διαύγεια». Ο κ. Τσίκαρης επισήμανε επίσης τον κίνδυνο να καταβάλλει η Περιφέρεια Ηπείρου τα χρήματα αυτά αν δεν επιτευχθεί ο στόχος της μόχλευσης των πόρων, ενώ κατέθεσε και τον εύλογο προβληματισμό για την ενδεχόμενη τιμολογιακή πολιτική που θα ακολουθήσει όποιος αναλάβει την υλοποίηση του καθενός από τα τέσσερα έργα. Η απάντηση της περιφερειακής αρχής στον προβληματισμό αυτόν, είναι ότι αν η τιμολογιακή πολιτική δεν είναι συμφέρουσα για την Περιφέρεια Ηπείρου, τότε δεν θα υλοποιηθεί έργο παραχώρησης.

Ο Κώστας Κωτσαντής της «Λαϊκής Συσπείρωσης», πέραν της αντίθεσής του για την υλοποίηση των έργων με ΣΔΙΤ, εξέφρασε την άποψη ότι η παροχή των υπηρεσιών του τεχνικού συμβούλου θα έπρεπε να γίνει από τους υπαλλήλους της Περιφέρειας.

Η κ. Καλογιάννη, με την οποία μίλησε ο «Τύπος», έχει διαφορετική θέση: «Πρόκειται για ένα περίπλοκο έργο που οι υπηρεσίες της Περιφέρειας δεν θα μπορούσαν να υλοποιήσουν. Ο τεχνικός σύμβουλος είναι απαραίτητος». Όσο για την ακριβή κοστολόγηση των  υπηρεσιών του συμβούλου, η αντιπεριφερειάρχης Ιωαννίνων επιμένει ότι «ανέρχεται σε ποσοστό 1% του συνολικού έργου, ποσοστό που βρίσκεται σε αρμονία με τα ισχύοντα στην αγορά», ενώ προσθέτει ότι η ΕΤΕπ έχει δώσει τις σχετικές εγκρίσεις.

Η υλοποίηση των ενεργειακών έργων πάντως εξαρτάται από τη μόχλευση των πόρων και κατά πόσο αυτή θα επιτευχθεί. Όσο για τις μελέτες βιωσιμότητας και σκοπιμότητας για το κάθε έργο προβλέπεται να γίνουν στον νέο γύρο της «τεχνικής βοήθειας».

Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ

Λιμναία συγκοινωνία: Αντικατάσταση του μεγαλύτερου μέρους του στόλου των απαρχαιωμένων και ντηζελοκινούμενων πλοιαρίων με νέα σύγχρονα ηλεκτροκινούμενα πλοιάρια τύπου καταμαράν, όπου οι εκπομπές ρύπων θα είναι σχεδόν μηδενικές. Επιπλέον, θα εγκατασταθούν γραμμές και ασφαλείς παροχές ηλεκτροδότησης για τη φόρτιση των ηλεκτρικών κινητήρων. Γίνεται δε λόγος για κατασκευή και επισκευή τεσσάρων σημείων επιβίβασης/αποβίβασης τύπου προβλήματος (σ.σ. σήμερα υπάρχουν δύο σημεία).

Περιφερειακό Δίκτυο Ηλεκτροφωτισμού: Το δίκτυο ηλεκτροφωτισμού της Περιφέρειας Ηπείρου καλύπτει 950 χλμ. του συνολικού εθνικού οδικού δικτύου αρμοδιότητάς της. Συνολικά, υπάρχουν περίπου 5.500 φωτιστικά σώματα, από τα οποία μόνο 4.000 περίπου είναι σε λειτουργία. Το υποέργο αποσκοπεί στην αντικατάσταση των υφιστάμενων 5.500 λαμπτήρων, καθώς και των φωτιστικών σωμάτων με λαμπτήρες τύπου LED. Επίσης θα εγκατασταθεί σύστημα με δυνατότητες τηλεδιοίκησης και ελέγχου φωτισμού (dimming), ενώ θα αντικατασταθεί το σύνολο του εξοπλισμού που θα υποστηρίζει το νέο σύστημα φωτισμού, όπως κολώνες στήριξης.

Αστικό Δίκτυο Ηλεκτροφωτισμού: Το έργο αφορά την αναβάθμιση και την αντικατάσταση του συνόλου των υφιστάμενων φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων με νέους λαμπτήρες τύπου LED στους δήμους Πρέβεζας, Ηγουμενίτσας και Άρτας. Ο συνολικός αριθμός των φωτιστικών σωμάτων εκτιμάται ότι ανέρχεται περίπου σε 39.000. Επίσης, θα επισκευαστεί και όπου κρίνεται απαραίτητο θα αντικατασταθεί ο εξοπλισμός που θα υποστηρίζει το νέο σύστημα φωτισμού. Σημειωτέον ότι ο δήμος Ιωαννιτών δεν συμμετέχει σε αυτό το πρότζεκτ, καθώς έχει αποφασίσει να κινηθεί μόνος του μέσω του ΕΣΠΑ.

Ενεργειακή Αναβάθμιση Δημοσίων Κτιρίων: Το έργο αφορά την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και κτίρια Διοίκησης. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει τη θερμομόνωση στο κέλυφος των κτιρίων, την αντικατάσταση των παραθύρων-πορτών καθώς και υαλοπετασμάτων με υψηλής ενεργειακής κλάσης, την εγκατάσταση προηγμένων  συστημάτων θέρμανσης-ψύξης καθώς επίσης και εγκατάσταση αυτόνομων φωτοβολταϊκών συστημάτων και συσσωρευτών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.