Μικρό κομμάτι της τουριστικής πίτας στην Ήπειρο

Εδώ και τουλάχιστον μια εξαετία η ελληνική οικονομία κινείται με τη φενάκη ότι ο τουρισμός «μπορεί να μας ζήσει όλους». Όντως, ο συγκεκριμένος τομέας έχει αναπτυχθεί πολύ, τα έσοδα επίσης αυξήθηκαν, μαζί με τις αφίξεις (κάθε χρόνο έρχονται σχεδόν… δύο Ελλάδες στη χώρα για διακοπές), αλλά ο τουρισμός δεν ήταν και δεν θα γίνει ποτέ «βαριά βιομηχανία».

Η φετινή μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων: «Εξελίξεις στον παγκόσμιο και τον ελληνικό τουρισμό και στα βασικά μεγέθη της ελληνικής ξενοδοχίας το 2015» έχει καλά και κακά νέα. Τα καλά (ή τέλος πάντων, τα ποσοτικά θετικά) είναι ότι τα ξενοδοχεία στη χώρα αυξήθηκαν κατά 52% μέσα σε 25 χρόνια, από το 1990. Τα κακά είναι πως παρότι φέτος προβλέπεται ότι θα έρθουν στη χώρα περίπου 25 με 27 εκατ. τουρίστες, τα έσοδα θα είναι μικρότερα.

Τρίτον, σε ό,τι αφορά την Ήπειρο ως τουριστικό προορισμό, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως τα λένε οι ιντερνετικοί μετρητές. Εννοείται ότι ο τομέας έχει αναβαθμιστεί και έχει πάρει ένα μερίδιο της ανάκαμψης που ξεκίνησε το 2013, αλλά το κομμάτι της «πίτας» που νέμεται η Ήπειρος, είναι πολύ μικρό.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 2015, τα καταλύματα της Ηπείρου ήταν μόλις το 2% όλης της χώρας. Επίσης, ο μέσος όρος εσόδων κατά το 2014, μαζί όμως με τη Θεσσαλία, ήταν ο μικρότερος μαζί με τα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Τα ίδια και στις πληρότητες που κυμαίνονται γύρω στο 60%, απέναντι στις κλασικές τουριστικές περιοχές που «χτυπάνε» έως και 97% τους καλοκαιρινούς μήνες.

Έρχονται και… δεν έρχονται Έλληνες

Η έρευνα, η οποία πάει σε βάθος δεκαπενταετίας, στοιχειοθετεί την Ήπειρο στις λιγότερο αναπτυγμένες τουριστικά περιφέρειες της χώρας, με βάση όμως τα στοιχεία του 2008, μαζί με τη Δυτική Μακεδονία. Από το τουριστικό της «δυναμικό», το 2008 ήταν Έλληνες σε ποσοστό 70%. Ωστόσο (και εδώ είναι μια «παραξενιά» της έρευνας, οι Έλληνες δεν προτιμούν ως τουριστικό προορισμό την Ήπειρο, όσο π.χ. την Κεντρική Μακεδονία ή την Πελοπόννησο.

Άλλο ένα ενδιαφέρον σημείο της έρευνας, είναι και η πιθανή εξήγηση της κάμψης των εσόδων: Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, οι διανυκτερεύσεις ημεδαπών έχουν μειωθεί κατά 22,5% την περίοδο 2008-2014. Αντίθετα, οι διανυκτερεύσεις μη κατοίκων αυξήθηκαν κατά 28,9% το ίδιο διάστημα.

Η απάντηση είναι σχετικά απλή: οι ξένοι τουρίστες έρχονται, αλλά πολύ συχνά τα «all inclusive» πακέτα μειώνουν πολύ τα έσοδα. Οι μεμονωμένοι επισκέπτες ή οι οικογένειες παλιότερα, ξόδευαν περισσότερα χρήματα.

Στα θετικά για την Ήπειρο, είναι ότι προσφέρει προσεγμένες υποδομές. Διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες αναλογίες ξενοδοχείων τεσσάρων και πέντε αστέρων στη χώρα, χωρίς όμως να ξεφεύγουν πολύ τα κόστη. Κατά την περίοδο 2009-2015 τα πεντάστερα ξενοδοχεία της περιοχής αυξήθηκαν κατά 150% . Πάντα όμως σε αυτά τα ποσοστά πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η σχετικότητα: έχουμε τις λιγότερες μονάδες σε όλη τη χώρα μετά τη Δυτική Μακεδονία, οπότε οι απόλυτοι αριθμοί είναι μικροί.

Για την ιστορία, το 2015 στην Ήπειρο καταγράφηκαν 10 ξενοδοχεία πέντε αστέρων, 75 τεσσάρων, 147 τριών, 135 δύο και 29 ενός. Συνολικά, διαθέτουμε 8.113 δωμάτια και 15.992 κλίνες.

Ένα επίσης θετικό συμπέρασμα, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο όμως, είναι ότι υπάρχει περιθώριο αύξησης του ΑΕΠ μέσω του τουρισμού στην Ήπειρο. Αυτό βέβαια προϋποθέτει περισσότερους επισκέπτες και τόνωση του εσωτερικού τουρισμού. Αμφότερα όμως στην εποχή που η κρίση φαίνεται να γενικεύεται και να καταλαμβάνει την Ευρώπη, ίσως δεν μοιάζουν τόσο πιθανά…