![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/01n@2x.png)
Του Ρήγα Τσιακίρη*
«Πάθημα – μάθημα» λέει η λαϊκή ρήση και αναρωτιέται κανείς κατά πόσο, εν όψει των επερχόμενων εκλογών και υπό την σκιά των ανείπωτων καταστροφών στη γειτονική Θεσσαλία και στην Λιβύη, τόσο οι υποψήφιοι αλλά και οι παρατάξεις τους έχουν βάλει στις προτεραιότητές τους την ανάγκη πρόληψης και προάσπισης της δημόσιας ασφάλειας των πολιτών με απτά μέτρα προσαρμογής στα νέα δεδομένα της κλιματικής κρίσης. Η αναβλητικότητα και θεωρητικολογία δεν χωρούν πλέον ούτε λεπτό, καθώς χρειάζεται συγκεκριμένο σχέδιο, συνεργασία όλων και ανάληψη ευθύνης.
Το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων είναι γνωστό ότι αποτελεί ένα από τα πλέον ευαίσθητα της χώρας σε πλημμύρες όταν έχουμε έκτακτα καιρικά φαινόμενα. Θυμόμαστε όλοι διακοπές κυκλοφορίας στην Εγνατία, συχνή υπερχείλιση υδάτων εντός της πόλης και στα προάστια, κατακλυσμό των υδάτων σε καλλιέργειες ιδιαίτερα στην περιοχή Επισκοπικού - Αμπελιάς και κάθε χρόνο στις εκτάσεις της πρώην λίμνης Λαψίστας. Όλα αυτά προβλέπεται, με μαθηματική ακρίβεια, να ενταθούν και να δημιουργήσουν επιπλέον προβλήματα εάν δεν προετοιμαστούμε κατάλληλα.
Χάρτες του προηγούμενου αιώνα, επί οθωμανικής κυριαρχίας, δείχνουν και οριοθετούν με ακρίβεια τις δεκάδες καταβόθρες της περιοχής Μπιζανίου - Μουσείου Βρέλλη που δυστυχώς μπαζώθηκαν ανεξέλεγκτα μέχρι σήμερα, ενώ οδικά έργα, επιχειρήσεις και ιδιώτες καταπάτησαν βάναυσα τις εποχιακά πλημμυρικές τους ζώνες. Επίσης λίγοι ίσως γνωρίζουν ότι με την κατασκευή των αναχωμάτων της λίμνης Παμβώτιδας οριοθετήθηκαν οι υγροτοπικές εκτάσεις Κατσικάς-Ανατολής ως πλημμυρικές για την εκτόνωση έκτακτων καιρικών φαινομένων (βλέπε σχετική Εικόνα 1) αλλά έκτοτε καταπατήθηκαν, χτίστηκαν ή προορίζονται για «ανάπτυξη» με κατασκευή τεχνικών έργων αναψυχής, αθλητισμού κοκ. Ακόμη, ο υγρότοπος Τσαμαρά, δίπλα στο Πανηπειρωτικό και την τάφρο Λαγκάτσας, προορίζεται και αυτός να καταστραφεί από την κατασκευή του «Μεγάλου Δακτυλίου», παρόλο που σταμάτησε προσωρινά για νέες γεωλογικές μελέτες όταν το ασταθές υπόστρωμα υποχώρησε στα συνεχή μπαζώματα. Αυτά είναι μόνο λίγα από τα δεκάδες ακόμη τέτοια παραδείγματα.
Οι εποχιακοί υγρότοποι, όπως και αυτοί του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, λειτουργούν ως «πράσινες υποδομές» προσαρμογής στην κλιματική κρίση. Έργα αποκατάστασης χρηματοδοτούνται γενναία πλέον από την ΕΕ και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Χρειάζεται έτσι επιτέλους να εισακουστούν οι προτάσεις των επιστημόνων του Ελληνικού Κέντρου Υγροτόπων-Βιοτόπων που κατέγραψαν τους υγροτόπους της Ηπείρου, της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ηπείρου του ΟΦΥΠΕΚΑ που τους προστατεύει, του Συλλόγου Περιβάλλοντος Ιωαννίνων που έχει κάνει συγκεκριμένες προτάσεις αξιοποίησής τους και του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων που καταγράφει την βιοποικιλότητά τους. Προτάσεις όπως η δημιουργία του Υγροτοπικού Πάρκου Κατσικάς, η αποκατάσταση των καταβοθρών Μπιζανίου-Αμπελιάς, η επαναδημιουργία μέρους της λίμνης Λαψίστας, οι διαπλατύνεις και εκβαθύνσεις αποστραγγιστικών τάφρων, τα έργα ορεινής υδρονομίας με μικρούς ταμιευτήρες εκτόνωσης φερτών υλικών και ένα σχέδιο συνολικής θωράκισης του λεκανοπεδίου από έκτακτα καιρικά φαινόμενα δεν μπορούν πλέον να πάρουν αναβολή!
Ένα είναι σίγουρο: όσο συνεχίζουμε να καταστρέφουμε τους υγροτόπους και να περιορίζουμε την έκτασή τους, τόσο περισσότερο θα κινδυνεύουμε να πνιγούμε! Και αν υποθέσουμε ότι δικαιολογούνται οι παλαιότεροι εκλεγμένοι εκπρόσωποί μας, που άφησαν τους υγροτόπους να υποβαθμιστούν, σήμερα καμία τέτοια δικαιολογία δεν υπάρχει.
*Ο δρ Ρήγας Τσιακίρης, δασολόγος, είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στη Δημοτική Ενότητα Ιωαννίνων με την παράταξη «Γιάννενα Νέα Εποχή» του υποψήφιου δημάρχου Δημήτρη Παπαγεωργίου
** Φωτογραφία από τις πλημμύρες του Φεβρουαρίου του 2021 στην περιοχή του Κατσικά (Νίκος Μπούκας)
