Και τι ακριβώς θέλουμε από το νέο ΕΣΠΑ;

Το νέο ΕΣΠΑ, για την προγραμματική περίοδο 2021-2027, βρίσκεται προ των πυλών και μέχρι στιγμής δύο δεδομένα υπάρχουν: το ύψος της χρηματοδότησης το οποίο φτάνει, σε επίπεδο χώρας, στα 26,74 δις ευρώ (μαζί με το ποσό της εθνικής συμμετοχής) και οι πέντε στόχοι πολιτικής, τα «πεδία» στα οποία θα διοχετευτούν τα κονδύλια. Και αυτά τα «πεδία» είναι: ψηφιακός μετασχηματισμός, βελτίωση ενεργειακής απόδοσης και γενικότερα πράσινη οικονομία, υποδομές μεταφορές-δικτύων,απασχόληση-εκπαίδευση-κοινωνική προστασία και ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις-αστική ανάπτυξη.

Πριν τα Χριστούγεννα, προστέθηκε κι άλλο ένα νέο δεδομένο από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων: η προκαταρκτική κατανομή των κονδυλίων ανά τομεακό και περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα. Στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Ηπείρου, αντιστοιχεί το ποσό των 403,3 εκατ. ευρώ, με τα 104,2 εκατ. ευρώ να αφορούν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) το οποίο είναι αυξημένο κατά 23,8% σε σχέση με το τρέχον ΕΣΠΑ. Ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης, σε σημερινή συνέντευξη Τύπου, κάνοντας μια μικρή ανάλυση της κατανομής των πόρων, επεσήμανε ότι αυτή έγινε βάσει του ΑΕΠ κι όχι «με ρουσφέτια», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Τι δεν είναι δεδομένο; Το πώς η Ήπειρος οραματίζεται το μέλλον της τα επόμενα δέκα χρόνια. Το πώς θα επιδιώξει την εκπλήρωση των στόχων πολιτικής. Ποια έργα ή ποιες δράσεις εκτιμά ότι θα λειτουργήσουν αναπτυξιακά. Αυτή την περίοδο «τρέχει» διαδικτυακά μια διαβούλευση με την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης της Περιφέρειας Ηπείρου να έχει καλέσει φορείς και πολίτες να καταθέσουν τις απόψεις τους, έχοντας στα χέρια τους εγκυκλίους και κείμενα που κάθε άλλο παρά εύκολα διαχειρίσιμα είναι. Μέχρι σήμερα, δεν έχει γίνει κάποια συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο.

Ο κ. Καχριμάνης, ερωτώμενος από τον «Τύπο Ιωαννίνων» για τη σχεδόν υποτυπώδη διαβούλευση διάρκειας 20 ημερών, διαβεβαίωσε ότι θα ληφθούν υπόψη όλες οι προτάσεις που θα υποβληθούν. Ένας αναπτυξιακός σχεδιασμός δεν είναι όμως μια κατάθεση προτάσεων.

Παράλληλα, ο κ. Καχριμάνης απέφυγε να «αποκαλύψει» την πρόταση της περιφερειακής αρχής για το νέο ΕΣΠΑ, λέγοντας ότι αυτή θα κατατεθεί στο τέλος. Ωστόσο, έκανε κάποιες αναφορές. Όπως είπε, μία από τις βασικές προτάσεις της Περιφέρειας θα είναι η υλοποίηση προγράμματος για ανέργους με υψηλά προσόντα, το οποίο θα έχει τριετή διάρκεια. «Στόχος μας είναι να μη στείλουμε τους νέους στο εξωτερικό, αλλά να τους εντάξουμε στα γρανάζια της ελληνικής οικονομίας και στην  παραγωγική διαδικασία», υπογράμμισε. Πέραν του μείζονος ζητήματος της απασχόλησης (το οποίο στο νέο ΕΣΠΑ καταλαμβάνει και τη «μερίδα του λέοντος» σε επίπεδο κονδυλίων), ο κ. Καχριμάνης κατέθεσε τη σκέψη του για ανάπτυξη του ιαματικού τουρισμού στην Κόνιτσα.

Ο όποιος αναπτυξιακός σχεδιασμός δεν μπορεί πάντως να αργήσει, από τη στιγμή που εντός του 2021 πρέπει να κλείσει οριστικά η υπόθεση του νέου ΕΣΠΑ, κι αν είναι δυνατόν να ξεκινήσουν αμέσως μετά κάποιες εμπροσθοβαρείς δράσεις. Η εκκίνηση του κάθε προγράμματος εξαρτάται βέβαια και από τη δουλειά σε επίπεδο μελετών που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια.

Κι εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσει το τοπίο: τι έχουν στα χέρια τους οι φορείς και τι μπορεί να αξιοποιηθεί στο νέο ΕΣΠΑ (πριν από δύο χρόνια, στο πλαίσιο προετοιμασίας για την περίοδο 2021-2027, ο Δήμος Ιωαννιτών είχε καταθέσει κάποιες προτάσεις έργων προς «ωρίμανση», χωρίς να υπάρξει κάποια συνέχεια). Κάθε νέα αρχή δε, δεν μπορεί να μη συνοδεύεται από έναν πολιτικό απολογισμό, από την καταγραφή ενδεχόμενων λαθών, παραλείψεων ή κακής εκτίμησης που μπορεί να έγιναν στον μέχρι τώρα σχεδιασμό.

Για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των 403 εκατ. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ για την Ήπειρο είναι επιτακτική η ιεράρχηση των αναγκών και η συγεκριμένη στόχευση. Σημειωτέον, βάσει και της εμπειρίας από προηγούμενα ΕΣΠΑ, αρκετά έργα που είναι ενταγμένα στο τρέχον ΕΣΠΑ θα γίνουν έργα-γέφυρες ή θα επανενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ. Έργα δηλαδή που έχουν σχεδιαστεί, που έχουν μελετηθεί, που έχουν συζητηθεί αλλά που δεν έχουν προχωρήσει τόσο καιρό στην υλοποίηση για διάφορους λόγους, και τα οποία το πιο πιθανό είναι ότι θα τα ξανασυναντήσουμε.

Επιπλέον, αυτή τη φορά υπάρχει και άλλη μια παράμετρος, αυτή της πανδημίας. Μέσω του τρέχοντος ΕΣΠΑ, η Περιφέρεια Ηπείρου «τρέχει» το πρόγραμμα ενίσχυσης των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19, με προϋπολογισμό 45 εκατ. ευρώ. Πόροι που έχουν «υπερδεσμευτεί» στο ΕΣΠΑ, με τον κ. Καχριμάνη να δηλώνει ότι «παραμένει άγνωστο τι ακριβώς θα συμβεί στην επόμενη περίοδο με τις υπερδεσμεύσεις που γίνονται σήμερα για την αντιμετώπιση της πανδημίας».