Και ο εχθρός λέγεται… δρομίτσα

Τσίμα, μαρίτσι, τιλιανός, χέλι, καραβίδα: ενδημικά ψάρια της λίμνης που καταγράφηκαν επίσημα για πρώτη φορά στα τέλη του 19^ου αιώνα, και τα οποία έχουν εξαφανιστεί σχεδόν από τη λίμνη των Ιωαννίνων λόγω της οικολογικής της επιβάρυνσης. Σήμερα, στη λίμνη των Ιωαννίνων, βρίσκει κανείς ψάρια, όπως είναι ο κυπρίνος, η πεταλούδα, η δρομίτσα. Ψάρια που «εισήχθησαν» από αλλού στη λίμνη κατά περιόδους με διαφορετικό σκοπό. Ο κυπρίνος, αν και ξενικό είδος, αυτή τη στιγμή αποτελεί ένα παραδοσιακό ψάρι. Εξάλλου, ζει στη λίμνη έναν αιώνα.

Τα ψάρια αποτελούν έναν από τους δείκτες της υγείας ενός οικοσυστήματος. Όχι τον έναν και μοναδικό… Οι εισροές επιβαρυντικών στοιχείων, η συσσώρευση επιβλαβών χημικών ενώσεων στο ίζημα που εντείνουν τον ευτροφισμό και ο περιορισμός των υγροβιότοπων, παραμένουν τα βασικά προβλήματα της Παμβώτιδας.

Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας αποφάσισε να μελετήσει τον ιχθυοπληθυσμό της λίμνης, με σκοπό τη διαχείρισή του, όπως και να αναζητήσει ένα συγκεκριμένο ενδημικό είδος, αυτό της τσίμας (Pelasgus epiroticus). Και τη δουλειά αυτή την έκανε σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ζωολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και με χρηματοδότηση από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2014-2020». Η παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ευρωπαϊκού αυτού έργου έγινε χτες το απόγευμα στον αύλειο χώρο του πολιτιστικού πολυχώρου «Δημήτρης Χατζής», στα παλιά σφαγεία. Το κύριο συμπέρασμα ποιο ήταν; Ότι πρέπει να… κηρυχθεί «πόλεμος» στη δρομίτσα.

Η δρομίτσα υποδείχθηκε ως βασικός εχθρός των ενδημικών ειδών, αλλά και του οικοσυστήματος. Σύμφωνα με τη μελέτη που παρουσιάστηκε, το 95% του ιχθυοπληθυσμού είναι το είδος της δρομίτσας.  «Η δρομίτσα κυριαρχεί. Είναι ένα ξενικό είδος που έχει καταλάβει το σύστημα. Θα πρέπει να παρέμβουμε και να την περιορίσουμε» τόνισε ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας Ιωάννης Λεονάρδος, καθηγητής Βιολογίας Ζώων με έμφαση στην Ιχθυολογία.

Ο κ. Λεονάρδος υποστήριξε ακόμη ότι πρέπει να επέλθει ισορροπία μεταξύ του φυτοπλαγκτού και του ζωοπλαγκτού. Εκτίμησε μάλιστα ότι «η πράσινη ‘σούπα’ του καλοκαιριού (σ.σ. η άνθιση του φυτοπλαγκτού) θα μειωθεί ή μπορεί και να εξαφανιστεί ακόμη, με την αλιεία και τη θήρευση της δρομίτσας. Θα μειωθούν τα κυανοφύκη γιατί θα υπάρχει ζωοπλαγκτόν να τα φάει»…

Προς αυτήν την κατεύθυνση λοιπόν πρότεινε ή να δοθεί εμπορική αξία στη δρομίτσα, για να αποτελέσει ένα βασικό αλιεύσιμο είδος, ή να υπάρξει μια επιχορήγηση για την αλιεία της.  Η δρομίτσα υπάρχει στη λίμνη των Ιωαννίνων από τη δεκαετία του ’50. Τον «πόλεμο κατά της δρομίτσας» στήριξε και ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Φίλιππας Φίλιος, κρίνοντας ότι από τη μελέτη «προέκυψε ένα καλό αποτέλεσμα».

Σημειωτέον ότι μέχρι πριν από λίγα χρόνια, το ξενικό είδος με τη μεγαλύτερη παραγωγή στη λίμνη θεωρούνταν ότι ήταν η πεταλούδα, η οποία απέκτησε σιγά σιγά εμπορική αξία. Σήμερα η πεταλούδα εξάγεται κυρίως στη Ρουμανία.

Κατά τη συζήτηση, ο Λάζαρος Νάτσης (στέλεχος του Φορέα Διαχείρισης και επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Πολίτες για την Ανατροπή») έθεσε το όλο ζήτημα πιο σφαιρικά. Ανέφερε ότι η κατάρρευση των ενδημικών ειδών επήλθε μέσα σε δύο τρία χρόνια στα τέλη του 20^ου αιώνα, ότι η παρακολούθηση του ιχθυοπληθυσμού πρέπει να είναι συστηματική και ότι πρέπει να υπάρχει αξιολόγηση του όποιου διαχειριστικού μέτρου. Το σκεπτικό της τοποθέτησής του ήταν ότι τα όσα συμβαίνουν στη λίμνη είναι πολυπαραγοντικά, με τον κ. Νάτση να δέχεται μια… ευγενική επίπληξη από τον κ. Φίλιο.

Όσο για την ηπειρώτικη τσίμα, ο Φορέας Διαχείρισης και η επιστημονική ομάδα μετέφεραν την ικανοποίησή τους για τον εντοπισμό λίγων ατόμων τσίμας την περασμένη άνοιξη. Μια είδηση που είχε συνοδευτεί από τη δήλωση του Φορέα Διαχείρισης περί «ελπιδοφόρου μηνύματος για τις δυνατότητες αναστροφής της υποβάθμισης της οικολογικής αξίας της λίμνης». Ωστόσο, η ομάδα δεν κατάφερε να προχωρήσει σε αναπαραγωγή της τσίμας στα ενυδρεία του εργαστηρίου. Μέχρι την επόμενη συνάντηση, λοιπόν, με την… τσίμα.

* Χαιρετισμούς στην εκδήλωση έκαναν ο αντιπεριφερειάρχης Βασίλης Γοργόλης και ο αντιδήμαρχος Ιωαννίνων Βασίλης Βλέτσας. Εκτός από τον κ. Λεονάρδο, ομιλίες έκαναν ο Βασίλης Κουρούτος, βιολόγος του Φορέα Διαχείρισης, και οι βιολόγοι Όλγα Γκρίζη και Ιερεμίας Χουσίδης εκ μέρους της ερευνητικής ομάδας