Ηώ Πάσχου: «Μια έκθεση είναι πάντα και δημιουργία»

Μέχρι τις 16 Ιουλίου, η Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων σε συνεργασία με το Photometria International Photography Festival θα φιλοξενεί την «Corpo Umano», όπου οι φωτογραφίες του Στέφανου Πάσχου, που έφυγε από τη ζωή πριν από λίγους μήνες, σμίγουν με τα ποιήματα του Γιάννη Πάσχου ενώ υπάρχει και μια αυτόνομη ενότητα με την εικαστική δουλειά του φωτογράφου. Ο «Τύπος Ιωαννίνων» μιλά με την Ηώ Πάσχου, φωτογράφο και κόρη του Στέφανου Πάσχου, που ανέλαβε να οργανώσει την έκθεση και να κάνει πραγματικότητα το όνειρο δύο αγαπημένων της ανθρώπων.

Μια ιδιαίτερη σύζευξη. Πώς την αντιλαμβάνεσαι εσύ;

Σίγουρα είναι μια οικογενειακή υπόθεση. Είναι μια σύζευξη που μπορεί να ξενίζει αλλά εμένα μου φαίνεται πολύ λογική. Ο Στέφανος πάντα επεξεργαζόταν την εικόνα. Στη διαδικασία αυτή της επεξεργασίας, συμμετείχαν και οι σημειώσεις. Έγραφε πάνω στις φωτογραφίες. Όταν δεν το έκανε αυτό, κρατούσε δικές του σημειώσεις.

Ο Στέφανος μίλαγε με τον Γιάννη ήδη από το καλοκαίρι του 2016 για τον τρόπο που μπορεί να γίνει αυτό το πάντρεμα. Ο ένας γράφει για το γυναικείο σώμα ο άλλος φωτογράφιζε. Άρα είναι μια φυσική εξέλιξη αυτή η έκθεση και ο τρόπος με τον οποίο έγινε, χωρίς οι λέξεις να καλύπτουν τις φωτογραφίες και οι φωτογραφίες τις λέξεις. Πάντα υπάρχει ο κίνδυνος η ποίηση να εικονογραφείται από τις φωτογραφίες ή να γίνεται ένα είδος υπότιτλων. Νομίζω ότι τον κίνδυνο αυτόν τον αποφύγαμε.

Η δημιουργία αυτής της έκθεσης ήταν για σένα και ένα είδος λύτρωσης;

Στην αρχή όλα σου φαίνονται βουνό: η οργάνωση μιας έκθεσης ενός ανθρώπου που λείπει. Και έχεις πάντα το άγχος αν θα το κάνεις σωστά. Όταν ξεπεράσεις αυτό το στάδιο και αποδεχτείς ότι μπορεί να γίνουν και λάθη, τότε αρχίζει η δημιουργία. Μια έκθεση είναι πάντα και μια δημιουργία. Οπότε ναι, είναι μια λύτρωση. Το κατάλαβα ιδίως μετά τα εγκαίνια, γιατί κι εγώ και ο Γιάννης απελευθερωθήκαμε. Δραπετεύσαμε από την αγωνία για το τι θα έκανε ο Στέφανος και πώς θα το έκαναν μαζί και μπήκαμε περισσότερο στη διαδικασία να αποκαλύψουμε μυστικά του Στέφανου.

Δηλαδή;

Ο Στέφανος ζούσε πολύ με τις εικόνες, με όλα αυτά τα χαρτάκια. Αποθήκευε πράγματα. Και αν σκεφτείς ότι «έφυγε» 69 χρονών και ότι αυτό το πράγμα άρχισε να το κάνει από τα 20 του χρόνια, νομίζω ότι υπάρχουν πολλά πράγματα να ανακαλύψω ακόμη, τα οποία δεν ξέρω πώς να τα διαχειριστώ συναισθηματικά. Να πω εδώ ότι γενικά δεν μου αρέσουν οι εκθέσεις μνημόσυνα. Η έκθεση αυτή έγινε επειδή την είχαν φανταστεί ο Στέφανος και ο Γιάννης. Νομίζω πάντως ότι θα αργήσω πολύ να δω το αρχείο του Στέφανου με τη λογική της έκθεσης. Θέλω το αρχείο του να συνεχίσει περισσότερο μέσα από τον χώρο που άφησε, μια αποθήκη που θέλουμε να γίνει ένα στούντιο και να λειτουργήσει ως συνέχεια του Dark Room Creative.

Πιστεύεις ότι οι Γιαννιώτες γνώριζαν το έργο του Στέφανου Πάσχου;

Νομίζω ότι ξέρουν περισσότερο τις επαγγελματικές του δραστηριότητες γύρω από τη μόδα, κι όχι την πιο προσωπική του φωτογραφική δουλειά. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά.

Προφανώς θα ήταν αλλιώς, αν ήταν εδώ –και για εκείνον. Αλλά οι άνθρωποι –και δεν ξέρω πόσο μεταφυσικό μπορεί να ακούγεται αυτό- λειτουργούν όταν «φεύγουν» και μέσα από άλλους ανθρώπους. Αυτή την αίσθηση την εισέπραξα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Υπήρξαν πολλοί άνθρωποι, οι μαθητές του, οι φίλοι του, που με βοήθησαν στην οργάνωση της έκθεσης. Αυτή είναι η κληρονομιά του Στέφανου. Ότι τόσοι άνθρωποι τον μνημονεύουν και τον θεωρούν μέρος της προσωπικής τους εξέλιξης.

Ευχαριστώ πολύ.

Κι εγώ.