Ήταν κάποτε ο δρόμος με τα σιδεράδικα

Ο ήχος της επεξεργασίας του μετάλλου, και δη του χαλκού, ήταν δυνατός και διαπεραστικός. Κάποτε, στην οδό Ζάππα, στο σημερινό ιστορικό κέντρο των Ιωαννίνων, έβρισκαν στέγη αρκετά σιδεράδικα. Οι σιδεράδες και οι χαλκουργοί δούλευαν ολημερίς σε μια περιοχή, που αποτελούσε έναν τόπο σκληρής βιοπάλης και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων.

Η οδός Ανεξαρτησίας και οι πάροδοί της αποτελούσαν από την οθωμανική περίοδο το παζάρι της πόλης. Κάθε είδους δραστηριότητα αναπτυσσόταν εκεί από τους διάφορους επαγγελματίες και τα ισνάφια.

Η οδός Ζάππα ήταν λοιπόν ένα από τα «στέκια» των σιδεράδων (υπήρχαν επίσης στα Ζευγάρια και στην Καλούτσιανη). Η Παν. Μπακόλα, στο βιβλίο της «Τα παλαιά Γιάννινα», καταγράφει μια ωραία ιστορία για τα προβλήματα που αντιμετώπιζε αυτό το επάγγελμα. Τη δεκαετία του ’30, οι περίοικοι της οδού διαμαρτυρήθηκαν έντονα στον τότε δήμαρχο των Ιωαννίνων Δημήτρη Βλαχλείδη για τη φασαρία που έκαναν οι σιδεράδες λόγω της φύσης της δουλειάς τους. Ο δήμαρχος πρότεινε στους σιδεράδες και στους χαλκουργούς να στεγαστούν σε ειδική στοά για τον περιορισμό της ενόχλησης των περιοίκων. Οι «θιγόμενοι» δεν το δέχτηκαν, και παρέμειναν στους παραδοσιακούς τους χώρους.

Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα τη δεκαετία του ‘50

Από τη δεκαετία του ’50 και μετά, σε όλη την παλιά αγορά, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Με την πάροδο των χρόνων, και την έλευση της βιομηχανικής παραγωγής, πολλά χειρωνακτικά επαγγέλματα χάθηκαν. Η αγορά της Ανεξαρτησίας και των παρόδων της κινήθηκε κυρίως στο λιανικό εμπόριο.

Φωτογραφία από το βιβλίο του Αν. Παπασταύρου «Ιωαννίνων Εγκώμιον» τη δεκαετία του ‘90

Στην οδό Ζάππα, σήμερα, υφίσταται ακόμα (από το 1933) ένα εργαστήριο μεταλλοτεχνίας. Εδώ και πέντε χρόνια, σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη του παραδοσιακού χαρακτήρα αυτής της οδού αλλά και στην προσέλκυση κάποιων νέων μικρών επιχειρήσεων έχει παίξει η πεζοδρόμηση.

Γενικότερα όμως, όπως και το υπόλοιπο ιστορικό κέντρο, έτσι και η οδός Ζάππα προσπαθεί να βρει μια νέα θέση στο μεταβαλλόμενο γίγνεσθαι της πόλης.

H οδός Ζάππα σήμερα

* Στην κεντρική φωτό, η οδός Ζάππα τη δεκαετία του '80