Οι αντιλήψεις περί ανεργίας στην Ήπειρο είναι πολύ συχνά ανακριβείς, οριακά (ή και πέρα από τα όρια) προσβλητικές για τους εργαζόμενους-ες ή και πολύ «καφενειακές».
Δυστυχώς, συχνά ακούγονται και από θεσμικά πρόσωπα και, ακόμα και όταν απόψεις ενδέχεται να φέρουν ψήγματα αλήθειας, καταντούν επικίνδυνες γιατί αναπαράγουν την αντίληψη της ατομικής ευθύνης: ο εργαζόμενος «φταίει» γιατί δεν έχει δουλειά ή γιατί δεν πάει να δουλέψει σε μια δουλειά που απαιτεί πολύ περισσότερα από όσα πληρώνει, συνήθως σε συνθήκες αβεβαιότητας, πεπερασμένες χρονικά και κακοπληρωμένες.
Η μελέτη του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ για την ανεργία και την εργασία, δίνει μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για την Ήπειρο, καθώς ανιχνεύσει την «ταυτότητα» και το περιεχόμενο του φαινομένου.
Η έρευνα καταρχάς αφορά το διάστημα 2009-2021, το οποίο ήταν εξαιρετικά δύσκολο, με τις μνημονιακές πολιτικές να εξοντώνουν την οικονομία και να εξαρθρώνουν κοινωνικές δομές και λειτουργίες.
Πόσο χρονών είναι οι άνεργοι στην Ήπειρο;
Στην Ήπειρο λοιπόν, το 2020, πάνω από 1 στους 3 ανθρώπους 25-29 ετών ήταν άνεργος. Το ποσοστό φυσικά επηρεάστηκε από την πανδημία και τις «ειδικές συνθήκες», ωστόσο το 2018 ήταν 33,6% και το 2009 ήταν 21,5%.
Οι ηλικίες 30 και πάνω, το 2018 αντιπροσώπευαν το 17,4% των ανέργων και το 14,7%, το 2020.
«Οι τεράστιες διαφορές στα ποσοστά ανεργίας των νέων μεταξύ Αττικής και υπόλοιπης Ελλάδας είναι ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για μετεγκατάσταση στην Αττική για τους νέους ανθρώπους. Η εσωτερική αυτή μετανάστευση είναι ιδιαίτερα εύκολο να πραγματοποιηθεί προς την Αθήνα για ιστορικούς λόγους αλλά και λόγω των υποδομών και της ελκυστικότητας της περιοχής ιδιαίτερα για τις νέες και τους νέους.» παρατηρεί η έρευνα.
Τι εργασιακή σχέση έχουν όσοι εργάζονται;
Πολύ ενδιαφέρον έχει η αποτύπωση του είδους της εργασίας στην Ήπειρο: οι περισσότεροι-ες είναι μισθωτοί, κατά 59,8% και πίσω, ακολουθούν μακράν οι αυτοαπασχολούμενοι (36%). Οι εργαζόμενοι-ες σε οικογενειακές επιχειρήσεις είναι μόλις το 3,8%.
Από τους μισθωτούς, οι αυτοαπασχολούμενοι-ες εργάζονταν 51 ώρες την εβδομάδα και οι μισθωτοί-ες, 39,9.
Οι αγρότες όλο και μειώνονται
Η έρευνα αποτυπώνει και τη μείωση του αγροτικού πληθυσμού: Από 15,5% το 2009, οι αυτοαπασχολούμενοι αγρότες στην Ήπειρο μειώθηκαν στο 10,3%, το 2020. Η αποχώρηση από το αγροτικό επάγγελμα συνδέεται και με άλλα στατιστικά, όπως η συνεχής μείωση του ζωικού κεφαλαίου στην Ήπειρο.
Επίσης: με ποιο πρόσφατα στοιχεία αυτά του 2020, η έρευνα αποτυπώνει ότι το ποσοστό ανεργίας στις γυναίκες είναι 22%, έναντι 14,7% των ανδρών.
Ήπειρος, γη πτυχιούχων
Στην εκπαίδευση, τα στοιχεία στην Ήπειρο υποδεικνύουν ότι παρουσιάζει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό πτυχιούχων, στον πληθυσμό: 15,1% το 2020, πίσω μόνο από την Αττική.
Οι άνεργοι πτυχιούχοι-ες στην Ήπειρο, είναι το 9,2% του συνολικού ποσοστού, ενώ ένα 10,5% των ανέργων, διαθέτει και μεταπτυχιακό.
Από την άλλη, πτυχίο πανεπιστημίου διαθέτει το 73,8% των εργαζόμενων και μεταπτυχιακό, το 73,2%.
Η προσωρινή απασχόληση στην Ήπειρο έχει κυμανθεί από το 13,1 των εργαζόμενων, το 2009, στο 11,2% το 2020.
Κακοπληρωμένοι νέοι
Τέλος, οι μισθοί στην Ήπειρο για τους νέους είναι πολύ χαμηλοί. Αποτυπωμένοι σε δεκατημόρια, στις ηλικίες 15-24 είναι 2,0, στις 25-29 3,2 και στις 30 και άνω, 6,2.
Σημειώνεται ότι το 2009, το δεκατημόριο για τις νεαρότερες ηλικίες ήταν σχεδόν διπλάσιο…
Κοινώς, πτυχιούχοι με προσόντα καλούνται να δουλέψουν για χαμηλούς γενικά μισθούς. Μια συνθήκη που μπορεί να εκτοξεύσει την ανεργία, γιατί όπως έχει πει και ένα ωραίο ελληνικό τραγούδι «για ένα κομμάτι ψωμί, δεν φτάνει μόνο η δουλειά».
«Οι νέοι στην Ελλάδα είναι σε πολύ δυσμενέστερη μισθολογική θέση συγκριτικά με τους μεγαλύτερους, πολύ περισσότερο από ότι σε άλλες χώρες της ΕΕ» αναφέρει η έρευνα.
Πού εργάζονται όμως όλοι αυτοί και αυτές;
Το 2020, οι περισσότεροι στην Ήπειρο εργάζονταν στο Χονδρεμπόριο (15,5%), αμέσως μετά στην Γεωργία και τα Ορυχεία (είναι κοινώς κωδικός κατάταξης, 14,2%), μετά στην Εκπαίδευση (12,2%) και ακολουθούσαν η εστίαση και τα καταλύματα (10,1%), η Άμυνα και η Δημόσια Διοίκηση (8,7%) κ.ο.κ.
Ο υψηλότερος συντελεστής ειδίκευσης στην Ήπειρο, βρίσκεται στην εκπαίδευση και ακολουθούν οι κατασκευές και η γεωργία.