Η «φρενίτιδα» της 22ης Φεβρουαρίου

22 Φεβρουαρίου 1913, μία μέρα μετά την παράδοση της πόλης των Ιωαννίνων από τις οθωμανικές δυνάμεις στον Ελληνικό Στρατό. Στις 11.30 περίπου το πρωί, ο αρχιστράτηγος, διάδοχος Κωνσταντίνος, επικεφαλής μιας μεραρχίας, ξεκίνησε την πορεία του προς τα Γιάννενα. Ακολουθώντας την οδό του Αγίου Ιωάννη Μπονίλας, εισήλθε στην ελεύθερη πια πόλη από τη συνοικία της Καλούτσιανης, από τον δρόμο που σήμερα ονομάζεται ΚΑ’ Φεβρουαρίου.

Η υποδοχή του διάδοχου Κωνσταντίνου (του Κωνσταντίνου Ελευθερωτή, όπως τον αποκαλούσαν oι Γιαννιώτες) ήταν ενθουσιώδης. Όπως έχει γράψει και ο Γ. Χατζής-Πελλερέν, στην προσπάθειά του να περιγράψει την όλη κατάσταση κατά τις ημέρες της απελευθέρωσης, «όλοι οι από πεντακοσίων πλανώμενοι ενθουσιασμοί, με μιας ανέπνεον και έπαιρναν ζωήν».

Δημοσίευμα της εφημερίδας «Ακρόπολις» περιγράφει εκείνη την ημέρα ως εξής: «Η αυγή εύρον σήμερον τα Ιωάννινα επί ποδός. Στρατός και λαός συνηγμένος εις την πλατείαν του Διοικητηρίου ανέμενον εναγωνίως την είσοδον της Α.Β.Υ. του Διαδόχου εις την κατακτηθείσαν πόλιν. Από σημαιοστολίστους εξώστας και δρόμους ανθρωποβρεθείς ανεπέμποντο κραυγαί χαράς, όταν δε αλλεπάλληλοι κανονιοβιλισμοί εσήμαναν ολίγον μετά μεσημβρίαν την άφιξιν του Διαδόχου, ο ενθουσιασμός του πλήθους μετεβλήθη εις φρενίτιδα». 

Ο αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος διέσχισε έφιππος την πλατεία του Διοικητηρίου (σ.σ. το Διοικητήριο βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα το Δημαρχείο), έχοντας δίπλα του τους πρίγκιπες Ανδρέα, Χριστόφορο, Γεώργιο και Αλέξανδρο και αξιωματικούς του επιτελείου του, με τα πλήθη να ζητωκραυγάζουν και να ρίχνουν άνθη και κλαδιά δάφνης. Προορισμός του ήταν η Μητρόπολη Ιωαννίνων όπου έγινε δοξολογία από τον μητροπολίτη Γερβάσιο. Μετά το πέρας της δοξολογίας, ο Κωνσταντίνος δεξιώθηκε τους αρχηγούς των τριών θρησκειών της πόλης όπως και τους προύχοντες, στο Διοικητήριο. Ο ίδιος, σε τηλεγράφημά του προς τον βασιλιά και τον πρωθυπουργό, ανέφερε ότι η πορεία του «διά μέσου της πόλεως εγένετο εν μέσω αληθούς φρενίτιδος σύμπαντος του λαού… Ολόκληρος η πόλις σημαιοστόλιστος πανηγυρίζει».

Τον εορταστικό τόνο της ημέρας τον ενίσχυε ιδιαίτερα η παρουσία της 20μελούς στρατιωτικής μπάντας του Ε’ Σώματος Στρατού, η οποία προηγούνταν της πομπής προς το Διοικητήριο.

Κι όταν η «φρενίτιδα» καταλάγιασε, η πόλη των Ιωαννίνων κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις συνέπειες που έχει κάθε πόλεμος: τα άταφα πτώματα, τους αιχμαλώτους, την έλλειψη βασικών ειδών…

Αιχμάλωτοι σε κάποιο από τα τζαμιά της πόλης 

Μεταφορά νεκρών με κάρο

Πηγές

* «Η απελευθέρωση της Ηπείρου», Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις

* Εφημερίδα «Ακρόπολης»

* Κίτσιος Γ., Όψεις και μετασχηματισμοί μιας αστικής μουσικής κουλτούρας (Ιωάννινα, τέλη 19ου αιώνα – 1924), διδακτορική διατριβή, 2006, Αθήνα

* Οι φωτογραφίες φιλοξενούνται στο λεύκωμα του Ιδρύματος Ακτία Νικόπολις «Η απελευθέρωση της Ηπείρου»