«Η ελληνική οικογένεια δεν είναι αγία, ούτε δαιμονική»

Σήμερα το απόγευμα προβάλλεται στις 20.30 στα παλιά σφαγεία η βραβευμένη ταινία «Το Δέντρο και η Κούνια», με ελεύθερη είσοδο. Λίγο πριν, η σκηνοθέτης Μαρία Ντούζα μιλάει στον «Τύπο Ιωαννίνων» για την ταινία, την πορεία και τα μηνύματά της

Πού γυρίστηκε «Το δέντρο και η κούνια»;

Κανονικά αυτή είναι μια ερώτηση που απαντώ αφού οι θεατές δουν την ταινία. Κι αυτό γιατί θέλουμε το κοινό να νιώσει ότι βρισκόμαστε κάπου στη «βόρεια Ελλάδα». Θα σας απαντήσω όμως: Η ιστορία της ταινίας τοποθετείται οπωσδήποτε στη βόρεια Ελλάδα, αφού από εκείνες τις περιοχές κυρίως μεταφέρθηκαν παιδιά μετά τον εμφύλιο στην Ανατολική Ευρώπη. Όμως, λόγω περιορισμένων οικονομικών, δεν μπορέσαμε να ταξιδέψουμε εκτός Αττικής και έτσι γυρίστηκε όλη στην Αθήνα και στην Αττική. Περισσότερες λεπτομέρειες όμως θα αποκαλύψω απόψε μετά την προβολή της ταινίας.

Ταινία με θέμα μια οικογένεια που ξαναγίνεται πυρηνική; Μήπως προσπαθείτε να ανιχνεύσετε μια «επιστροφή στις ρίζες»;

Όχι καθόλου. Απλώς χρησιμοποιώ την ελληνική οικογένεια όπως αυτή είναι στην πραγματικότητα. Δεμένη, λειτουργική, προστατευτική και ενίοτε καταπιεστική. Η οικογένεια είναι ένας από τους ισχυρότερους θεσμούς στην Ελλάδα, κι ακόμα και αν πρακτικά τα μέλη της δεν ζουν μαζί, οι δεσμοί μεταξύ τους παραμένουν ισχυροί. Η ελληνική οικογένεια αποτελεί σημείο αναφοράς για τα μέλη της και προσφέρει δίχτυ ασφαλείας σε αυτά σε καταστάσεις κρίσης (καλή ώρα). Δεν είναι αγία αλλά ούτε και δαιμονική. Είναι πολύπλοκη και γεμάτη αντιφάσεις. Θεωρώ ότι η αποδόμησή της στη σύγχρονη κινηματογραφική μυθοπλασία είναι (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων) ακραία, μη αντιπροσωπευτική και απλουστευτική.

Η αποδημία και η επιστροφή, δύο ζητήματα που έχουν απασχολήσει την ελληνική κοινωνία. Πιστεύετε ότι είναι ξανά επίκαιρα;

Η αποδημία και η επιστροφή αποτελούν κεντρικό συστατικό της ελληνικής εμπειρίας από την εποχή του Οδυσσέα. Έχουμε υπάρξει λαός διασποράς, μετανάστες, πρόσφυγες απόδημοι. Έχουμε βιώσει πολλαπλές μετατοπίσεις, ειρηνικές και βίαιες. Έχουμε ζήσει ανταλλαγές πληθυσμών, διώξεις, μεταναστεύσεις, επαναπατρισμούς. Από αυτή την άποψη θα έλεγα πως το θέμα της αποδημίας και της επιστροφής για εμάς ήταν πάντα επίκαιρο. Κι αυτό ουσιαστικά θέλει να πει και η ταινία. Ότι οι άνθρωποι πάντοτε μετακινούνταν, είτε εκούσια είτε ακούσια. Αυτό που σήμερα μας φαίνεται πρωτοφανές, δεν είναι παρά η συνήθης κατάσταση των πραγμάτων. Απλώς σήμερα το ξαναζούμε με μεγάλη ένταση και πολυμορφία (λόγω και του προσφυγικού αλλά και των δραματικών μετακινήσεων που λαμβάνουν χώρα παντού) και το χαρακτηρίζουμε «ξανά επίκαιρο».

Η ταινία έχει ήδη ταξιδέψει σε πολλά και σημαντικά φεστιβάλ. Τη βλέπετε αλλιώς πλέον;

Όχι, πέραν του ότι νιώθω μεγάλη χαρά και ευγνωμοσύνη που την είδαν και την αγάπησαν τόσοι πολλοί άνθρωποι σε τόσα μέρη του κόσμου.

Ευχαριστώ πολύ

Ευχαριστώ κι εγώ