Γκρετσία Σαλεντίνα-Ιωάννινα: μια σχέση που κρατά από παλιά

Στο 2^ο Συνέδριο Μελέτης της Eλληνικής Διαλέκτου του Σαλέντο της Κάτω Ιταλίας συμμετείχε, μέσα στο καλοκαίρι, ο Νίκος Σουρέλης, ο οποίος έχει στενές σχέσεις με την περιοχή και δραστηριοποιείται επί χρόνια, στα Γιάννενα, στον σύλλογο «Φίλοι της Γκρέτσια Σαλεντίνα».

Στις δραστηριότητες του συλλόγου μπήκε ένα φρένο τα τελευταία χρόνια, λόγω της πανδημίας. Η προσδοκία για επαναδραστηριοποίηση υφίσταται.

Ακολουθούν αποσπάσματα από την ομιλία του κ. Σουρέλη στο συνέδριο:

«Ο χώρος που βρισκόμαστε, το Palazzo Granafei, ξυπνάει μέσα μου πανέμορφες θύμησες από το σχετικά μακρινό 1995, όταν εδώ μέσα διεξήχθη το debatito μεταξύ των αντιπροσωπειών νέων των Ιωαννίνων και νέων της Χώρας (Στερνατία), με συνοδούς ενήλικες και από τις δυο πλευρές, του αείμνηστου Donato Indino, που τόσο πρόωρα χάθηκε, του εκλεκτού φίλου, καθηγητή Pino Mariano από το Cavallino di Lecce -ιδιαίτερη η χαρά και η συγκίνηση που τον ξανασυναντώ εδώ- και από την άλλη πλευρά του υποφαινόμενου και της Κίτσας Δημολίκα, γραμματέως του επίσης αείμνηστου Δημητρίου Γλάρου, πρυτάνεως του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων…

Το όλο εγχείρημα ήταν της Ευρωπαϊκής Ένωσης με χρηματοδότηση από τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς και από το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών. Αφορούσε την ανταλλαγή επισκέψεων για την αμοιβαία γνώση και κατανόηση των πολιτισμικών, αρχαιολογικών, γλωσσικών, και μουσικών ομοιοτήτων και διαφορών, τη γνώση των ηθών και των εθίμων εκατέρωθεν, και τέλος σε εμένα έλαχε να αναπτύξω το θέμα, ‘Ισχυρές γλώσσες και αδύναμες απειλούμενες (deboli) γλώσσες στην Ευρώπη».

«Ευτυχής συγκυρία, η Ιταλική Δημοκρατία το 1999 με το Νόμο 482 αναγνώρισε 13 μειονοτικές γλώσσες στην επικράτεια από τα σύνορα με τη Γαλλία μέχρι την Λαμπεδούσα και τη Σαρδηνία. Μεταξύ αυτών η Γκρίκο της Απουλίας και η Γκρέκο της Καλαβρίας.

Η πρώτη μας επίσκεψη ως πολίτες των Ιωαννίνων στην περιοχή σαν έγινε το καλοκαίρι του 1993, στους ελληνόφωνους Δήμους: Καλημέρα, Κοριλιάνο ντ Ότραντο και Χώρα (Στερνατία). Η υποδοχή ήταν συγκινητική. Η γλώσσα γκρίκο αντηχούσε στα αυτιά μας σαν μουσική. Τα ήθη, τα έθιμα, οι σάγκρες, οι ξέφρενοι ρυθμοί της ταραντέλλας πιτσίκα, το εκτυφλωτικό φως της σαλεντινής υπαίθρου, το τοπίο με τις ελιές και τις ξερολιθιές και πάνω απ’ όλα το από καρδιά χαμόγελο ανθρώπων.

Στο πλοίο της επιστροφής για την Ελλάδα, πάνω στην κουβέντα, με πρωτοβουλία του λογοτέχνη Βασίλη Μάργαρη, αποφασίσαμε 25 άτομα να δημιουργήσουμε έναν σύλλογο που θα προσπαθούσε με τις μικρές του δυνάμεις να συμβάλλει στη διάσωση της διαλέκτου Γκρίκου και στη γνωριμία με τα ήθη και τα έθιμα του Σαλέντο και άλλων ελληνόφωνων περιοχών. Γίνανε πολλά, όπως θεατρικές παραστάσεις στο Δημοτικό Θέατρο Ιωαννίνων και εδώ, στο Granafei, μουσικοχορευτικές παραστάσεις από τον εθνομουσικολόγο Pierpaolo de Giorgi και τους Tamburellisti di Torre Paduli, τον Roberto Licci με τους Ghetonia, από τους Βάρδους του Κοριλιάνο κ.ά. Από την Ήπειρο ήρθανε και παρουσίασαν εδώ δημοτικούς χορούς και τραγούδια το Συγκρότημα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ο Χορευτικός Σύλλογος 'Λάκμος' Ιωαννίνων. Και άλλα πολλά».

«Σε όλα τα παραπάνω δρώμενα, καθοριστική ήταν η συμβολή της καθηγήτριας Isabelle Ostasiyan Bernardini και του αείμνηστου πρέσβη Ελληνισμού, του Αντόνιο Άνκορα.

Παράλληλα με τις πολιτισμικές και άλλες δραστηριότητες, άρχισαν να πυκνώνουν οι οργανωμένες εκδρομές από Ιωάννινα προς Σαλέντο και αντίστροφα».

«Είναι επίσης σημαντικό να επισημανθεί η σπουδαία συνεργασία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και των Πανεπιστημίων Lecce και Salento σε προγράμματα της Ε.Ε. Μέσω του Erasmus κι άλλων προγραμμάτων, στο ιστορικό κέντρο του Λέτσε, τα καλοκαίρια, βρίσκονταν μέχρι και 1100 φοιτητές των Ιωαννίνων κι όχι μόνο».