Γιατί το νερό δεν είναι αρκετό σε μια πόλη σαν τα Γιάννενα;

Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων διαθέτει μια καλή ποσότητα και ποιότητα πόσιμου νερού. Δεν είναι τυχαίο που στην περιοχή αυτή δραστηριοποιούνται δύο από τις μεγαλύτερες εταιρίες εμφιάλωσης νερού στην Ελλάδα, αξιοποιώντας το σύστημα Μιτσικελίου-Βελλά.

Κανένας φυσικός πόρος όμως δεν είναι δεδομένος, ούτε ανεξάντλητος. Επιπλέον, η διαχείριση των υδατικών πόρων από τις αρμόδιες αρχές, όπως είναι οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης, δεν μπορεί να γίνεται σε ένα πλαίσιο του τύπου «ανοίγω-κλείνω τη βάνα». Οι εποχές αυτές έχουν περάσει.

Τα Γιάννενα, τους τελευταίους μήνες, πόσο μάλλον με την έναρξη του καλοκαιριού, αρχίζουν και έχουν συχνά προβλήματα ομαλής υδροδότησης. Οι διακοπές νερού ή η πτώση της πίεσης σε διάφορα σημεία, ακόμα και στο κέντρο της πόλης, είναι συχνές.

Πριν από λίγο καιρό, ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΙ Γιώργος Παπαδιώτης ανέφερε ότι τα στοιχεία των γεωτρήσεων δείχνουν ότι «θα έχουμε μειωμένη άντληση ύδατος», θέτοντας εμμέσως πλην σαφώς το ζήτημα του όχι και τόσο πλούσιου υδροφόρου ορίζοντα λόγω και της γενικότερης ανομβρίας.

Στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ο κ. Παπαδιώτης επέλεξε να σταθεί μόνο στο επίσης κρίσιμο ζήτημα της έλλειψης υποδομών ύδρευσης (στο πλαίσιο και της πολιτικής αντιπαράθεσης με την προηγούμενη δημοτική αρχή), προαναγγέλλοντας ένα επιχειρησιακό σχέδιο που θα ανακοινωθεί στο μέλλον. «Προειδοποίησε» όμως ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον τρία χρόνια για να γίνουν σοβαρές επεμβάσεις στον τομέα της ύδρευσης. «Ευνοημένοι από τη φύση, έχουμε έναν πολύ πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα. Πλην όμως οι υποδομές είναι ανεπαρκείς. Δυστυχώς τα προηγούμενα χρόνια δεν έγινε καμία προετοιμασία για κανένα ουσιαστικό έργο» είπε.

Για να δώσει έμφαση, πρόσθεσε ότι στο αντλιοστάσιο της Κρύας, «στην καρδιά της ύδρευσης», «δεν έχει μπει ούτε μια βίδα».

Και ζήτησε εκ νέου από τους πολίτες να περιορίσουν το πότισμα-άρδευση. «Έγκλημα να χρησιμοποιούμε νερό ύδρευσης για να αρδεύουμε τα χωράφια» τόνισε…

Ωστόσο και η άρδευση είναι απαραίτητη.

Οι δηλώσεις του κ. Παπαδιώτη έρχονται να αναδείξουν επί της ουσίας τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται η ΔΕΥΑΙ.

Προφανώς, πρέπει να γίνουν κι άλλες υποδομές ύδρευσης. Το νερό –το ακριβό νερό της ΔΕΥΑΙ- πρέπει να φτάνει στις βρύσες όλων των κατοίκων. Πρέπει όμως και να φτάνει και με ορθολογικό τρόπο. Χωρίς να υπάρχει σπατάλη των υδάτινων πόρων (που πέραν της περιβαλλοντικής διάστασης, έχει και οικονομική διάσταση).

Η δημοτική παράταξη «Ιωάννινα_2023» διά του συμβούλου της Βασίλη Κοσμά, έθεσε επί τάπητος κάποια θέματα υποδομών, με τα οποία συμφώνησε η δημοτική αρχή: όπως ο εκσυγχρονισμός του αντλιοστασίου της Κρύας, η λειτουργία του 2^ου αντλιοστασίου, η αξιοποίηση όλων των γεωτρήσεων, η αντικατάσταση των παλαιών αγωγών υδροδότησης όπου υπάρχουν.

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της κάθε ΔΕΥΑ, είναι και ο περιορισμός των απωλειών, φυσικών και εμπορικών. Η ΔΕΥΑΙ χάνει το 40% του νερού που αντλεί. Μηδενική απώλεια δεν μπορεί να υπάρξει σε καμία περίπτωση. Κάθε δίκτυο ύδρευσης, όσο τέλεια κι αν λειτουργεί, θα έχει απώλειες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει περιορισμός των απωλειών.

Οι εμπορικές απώλειες σχετίζονται με παράγοντες όπως η υπομέτρηση της κατανάλωσης και η κλοπή νερού. Προς τον περιορισμό των εμπορικών απωλειών, επεμβάσεις όπως τα ψηφιακά υδρόμετρα που προχώρησε η προηγούμενη διοίκηση της ΔΕΥΑΙ (με τη σύμβαση να υπογράφεται πρόσφατα), θα βοηθήσουν.

Οι φυσικές απώλειες, οι οποίες είναι και οι μεγαλύτερες, σημαίνουν διαρροές λόγω θραύσεων σε αγωγούς ή λόγω υπερχείλισης στις δεξαμενές . Μερικές από αυτές είναι αναπόφευκτες. Και το «αντίδοτο» στις φυσικές απώλειες είναι γνωστό: έγκαιρη «διάγνωση» των προβλημάτων (η χαρτογράφηση του δικτύου είναι απαραίτητη προϋπόθεση), άμεση επισκευή των αγωγών, έλεγχος των διαρροών, διαχείριση της πίεσης (για την αποφυγή εμφάνισης νέων θραύσεων σε αγωγούς αλλά και για την ανταπόκριση στη ζήτηση).

Τα «μέτωπα» στη διαχείριση του νερού δεν είναι καθόλου λίγα. Και είναι όλα κρίσιμα, και συνδέονται και με την ύπαρξη κατάλληλων υποδομών και τον έλεγχό τους, αλλά και με την ορθολογική διαχείριση του νερού στην πηγή του. Τα της ορθολογικής διαχείρισης των υδατικών πόρων έχουν τεθεί στο προσκήνιο προ πολλού, βάσει και των ευρωπαϊκών οδηγιών.

Το εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου (1^η αναθεώρηση το 2017) απαγορεύει την εκτέλεση νέων γεωτρήσεων στο λεκανοπέδιο, στο υπόγειο υδατικό υποσύστημα Μιτσικελίου, με εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις όπως ύδρευση ή αντικατάσταση. Αυτές οι περιπτώσεις θα πρέπει να εξετάζονται από τη Διεύθυνση Υδάτων με την υποβολή τεκμηριωμένης υδρογεωλογικής μελέτης. Ο σκοπός του διαχειριστικού αυτού μέτρου είναι σαφής: η επάρκεια των υπογείων υδατικών αποθεμάτων για τα δίκτυα ύδρευσης.

Ωστόσο, το 2021, το διαχειριστικό αυτό μέτρο άλλαξε… ξαφνικά, χωρίς να τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες όπως είχε καταγγελθεί, και άνοιξε τον δρόμο για νέες γεωτρήσεις και επαύξηση αντλούμενων ποσοτήτων από υφιστάμενες γεωτρήσεις.

Η αλλαγή εκείνη, επιδιώκεται να ενσωματωθεί στη 2^η αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών. Το προσχέδιο της 2^ης αναθεώρησης βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση από πέρσι. Στο συγκεκριμένο διαχειριστικό μέτρο για το σύστημα Μιτσικελίου, η λέξη «απαγορεύεται» αντικαθίσταται από «περιορισμούς, όρους και προϋποθέσεις» για νέες γεωτρήσεις και για επέκταση αδειών υφιστάμενων χρήσεων νερού.