Γιατί η Ήπειρος έχει πολύ μεγαλύτερη ανεργία από το εθνικό ποσοστό;

Σύμφωνα με την τελευταία (Νοέμβριος 2023, ΕΛΣΤΑΤ) επίσημη καταγραφή, στην Ελλάδα η ανεργία είναι 9,4%.

Σε απόλυτους αριθμούς, αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν 4.161.930 εργαζόμενοι-ες με οποιαδήποτε σύμβαση και 429.806 άνεργοι-ες.

Αυτά ισχύουν επί του εργατικού δυναμικού. Εκτός αυτού, υπάρχουν άλλα 3.198.315 άτομα.

Στο 3^ο τρίμηνο του 2023, αυτό δηλαδή που έκλεισε τον περασμένο Σεπτέμβριο και θεωρείται πάντα το «καλό», καθώς περιλαμβάνει τον κύριο όγκο των εποχιακών προσλήψεων στον τουρισμό και την εστίαση για την τουριστική περίοδο, η Ήπειρος καταγράφει ανεργιακό ποσοστό 15,4%, το δεύτερο σε όλη τη χώρα.

Είναι μάλιστα ανεβασμένο σε σχέση με παλιότερες μετρήσεις. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του είναι ότι το ποσοστό εργατικού δυναμικού έχει ανέβει στο 50%, μια κάπως ενθαρρυντική εξέλιξη, συνυπολογιζόμενου του γεγονότος ότι η Ήπειρος έχει γενικά γερασμένο και λίγο πληθυσμό.

Σε απόλυτους αριθμούς, το τρίτο τρίμηνο του 2023 στην Ήπειρο εργάζονταν 122.100 άτομα και ήταν άνεργα 22.300.

Σε γενικές γραμμές, οι πολιτειακές αρχές αρέσκονται στην επιλεκτική αναφορά ποσοστών. Όσο για παράδειγμα η ανεργία ήταν σε διψήφια ποσοστά, οι υπουργοί προτιμούσαν να αναφέρουν τις μηνιαίες καταγραφές στο σύστημα «Εργάνη», ειδικά αν το ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων ήταν θετικό.

Τον Νοέμβριο του 2023 λοιπόν, η «Εργάνη» καταγράφει συνολικά αρνητικό ισοζύγιο. Στην Ήπειρο, έγιναν 548 περισσότερες απολύσεις, από προσλήψεις. Για πρώτη φορά μετά από καιρό, ο νομός Ιωαννίνων έχει θετικό ισοζύγιο, ενώ οι περισσότερες απολύσεις έγιναν στους τουριστικούς νομούς, Πρέβεζα και Θεσπρωτία.

Το ενδιαφέρον είναι ότι σε επίπεδο ενδεκαμήνου (Ιανουάριος-Νοέμβριος 2023) η Ήπειρος έχει συνολικά θετικό ισοζύγιο, 1.525 περισσότερες προσλήψεις, από απολύσεις.

Την αντίστοιχη περίοδο του 2022, η Ήπειρος παρουσίαζε μικρότερο αρνητικό ισοζύγιο (-894) και σε επίπεδο ενδεκαμήνου, επίσης αρνητικό ισοζύγιο, -432.

Την ίδια περίπου περίοδο, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αναφέρουν ότι η Ήπειρος είχε 15,2% ανεργία, λίγο μικρότερη δηλαδή από το ίδιο διάστημα (Γ’ τρίμηνο του 2023), με μικρότερο απόλυτο αριθμό εργαζόμενων, αλλά και μικρότερο ποσοστό εργατικού δυναμικού.

Η τρίτη πηγή (δημόσιων) δεδομένων για την εργασία και την ανεργία, είναι οι εκθέσεις της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ). Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη, το Νοέμβριο του 2023 στην Ήπειρο υπήρχαν 28.886 εγγεγραμμένοι-ες στα μητρώα της υπηρεσίας, 13.742 για διάστημα περισσότερο από 12 μήνες και 15.144 για μικρότερο διάστημα.

Εξ αυτών, μόνο οι 5.129 ήταν επιδοτούμενοι-ες.

Τα στοιχεία δεν απέχουν πολύ μεταξύ τους. Επίσης, πρέπει πάντα να συνυπολογίζεται ότι δεν καταγράφουν τα ίδια ακριβώς μεγέθη, αλλά έχουν πολλά κοινά σημεία.

Μια πρώτη επιχειρούμενη απάντηση για το αυξημένο ποσοστό ανεργίας στην Ήπειρο είναι η λογική: ότι οι τομείς που μειώνουν, έστω παροδικά και εποχιακά τα ποσοστά πανελλαδικά, δεν είναι τόσο ανεπτυγμένοι στην Ήπειρο ή συνεχίζουν να απευθύνονται σε μικρότερες πληθυσμιακές αγορές.

Μια δεύτερη, είναι ότι η Ήπειρος παρουσιάζει κάποιες «ιδιοτροπίες» που, συνδυαζόμενες με κάποια άλλα στοιχεία (όπως για παράδειγμα η πολύ υψηλή θέση νομών όπως τα Γιάννενα στις τραπεζικές καταθέσεις), μπορούν να δώσουν μια διάσταση των υψηλών ποσοστών ανεργίας.

Ακόμα, η συνεχώς αυξανόμενη δραστηριότητα των υπηρεσιών έναντι της παραγωγής, που παλιότερα υπήρξε ένα σημαντικό κομμάτι της οικονομίας στην Ήπειρο, επηρεάζει τις εργασιακές συνθήκες. Ακόμα και στην «όχθη» της εργασίας, οι συνθήκες δεν είναι πάντα ικανοποιητικές για το εργατικό δυναμικό…