Γ. Μπαμπινιώτης: Η δική του σχολική γραμματική

Αν και κάποτε ο Γιώργος Μπαμπινιώτης ήταν στο στρατόπεδο των οπαδών της καθαρεύουσας, κατάφερε να πετύχει κάτι αδιαμφισβήτητο από τη μεταπολίτευση και μετά: Να αφήσει και να συνεχίζει να αφήνει τη σφραγίδα του στα της εξέλιξης της ελληνικής γλώσσας και να έχει αναδειχθεί στον εθνικό γλωσσολόγο μας (με τη βοήθεια βέβαια και της τηλεόρασης). Πολλοί πανεπιστημιακοί, δάσκαλοι, καθηγητές και απλοί φαν της ελληνικής γλώσσας έχουν σχεδόν σαν ευαγγέλιο το λεξικό Μπαμπινιώτη, το οποίο βασίζεται στη (βασανιστική και χωρίς ευελιξία) ετυμολογία και στη «διακήρυξη» της ορθής χρήσης μιας λέξης.

Ομότιμος πια καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (και πρώην υπουργός Παιδείας επί κυβέρνησης Παπαδήμου), ο κ. Μπαμπινιώτης έχει επιστρέψει στην επικαιρότητα με την έκδοση «Σύγχρονη σχολική γραμματική για όλους», ως αποτέλεσμα 40 χρόνων επιστημονικής ενασχόλησης και εμπειρίας και 4ετούς συγγραφής, όπως είπε ο ίδιος στη χτεσινή του ομιλία στην αίθουσα της Εταιρίας Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ), η οποία ήταν κατάμεστη από κόσμο. Ο ομότιμος καθηγητής και πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (Αρσάκεια-Τοσίτσεια) πραγματοποίησε διάλεξη με τίτλο «Η κατάκτηση της μητρικής γλώσσας», η οποία, πέραν από ένα μικρό σεμινάριο επί των βασικών αρχών της γλωσσολογίας, αποτέλεσε επί της ουσίας την παρουσίαση της γραμματικής του.

Χαρισματικός ομιλητής αναμφίβολα, ο κ. Μπαμπινιώτης μίλησε για μια γραμματική με ολιστική προσέγγιση, όπως είπε ο ίδιος, η οποία καταγράφει τους μηχανισμούς της γλώσσας με απλό τρόπο, και εξετάζει τη γραμματική, τη σύνταξη και την επικοινωνία. Δεν έκρυψε με κάποιο τρόπο ότι φιλοδοξία του είναι το βιβλίο αυτό να διαδεχθεί τη γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, η οποία έχει καθορίσει μέχρι σήμερα το γραμματικό σχολικό σύστημα.  Απευθύνοντας τα εύσημα στη γραμματική Τριανταφυλλίδη, υπενθύμισε ότι είναι μια έκδοση που έγινε το 1940 (ο Τριανταφυλλίδης ήταν ένας από τους εκπροσώπους του εκπαιδευτικού δημοτικισμού).

Ο κ. Μπαμπινιώτης ξεκίνησε τη διάλεξή του, ξεκαθαρίζοντας ότι «κατακτούμε μόνο τη μητρική μας γλώσσα, στη συγκεκριμένη περίπτωση την ελληνική, και μαθαίνουμε τις άλλες γλώσσες». Τόνισε δε ότι «κανείς δεν πρέπει να έχει την αλαζονεία –εγώ τουλάχιστον δεν την έχω- ότι έχει κατακτήσει την ελληνική γλώσσα. Έχουμε μια σχέση αγωνίας και αναμέτρησης με τον γίγαντα της ελληνικής γλώσσας».

Μιλώντας για τη γλωσσική αγωγή στο σχολείο, υποστήριξε ότι η βασική κατάρτιση της γλώσσας γίνεται από τον παιδικό σταθμό μέχρι τη Στ’ Δημοτικού. Στο γυμνάσιο και το λύκειο, όπως είπε, ακολουθεί το μετα-γραμματικό στάδιο, το στάδιο εκείνο όπου γίνεται ο εμπλουτισμός και η καλλιέργεια του γλωσσικού κώδικα.

Για τη διδασκαλία της γλώσσας στο σχολείο, ο κ. Μπαμπινιώτης έδωσε έμφαση στις πολλές επικοινωνιακές επιλογές που δίνει η ελληνική γλώσσα. Πώς δηλαδή κάποιος μπορεί να πει το ίδιο πράγμα με διαφορετικούς τρόπους –με χρήση επιρρήματος, με κατηγορούμενο, με επιθετικό προσδιορισμό κ.λπ. Αυτό που πρότεινε επί της ουσίας, είναι η διδασκαλία να μην περιορίζεται στο φορμαλιστικό κομμάτι (κανόνες) αλλά και να προχωρά και στην υιοθέτηση του επικοινωνιακού ρόλου της γλώσσας.

Η «Σύγχρονη σχολική γραμματική για όλους» κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2017, με τον δημιουργό της να έχει βάλει το στοίχημά του. Και όπως συμβαίνει με όλες τις γραμματικές, το ερώτημα πάντα είναι ένα: Πόσο ρυθμιστικές ή περιγραφικές είναι…